Ufuk DEMİREL, Abdulhabip ÖZEL, İslim GÜLER, Kaan ERDEN

Farklı sıra arası mesafeleri ve tohumluk miktarlarının çemen (Trigonella foenum-graecum L.)'de verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi

Çemen (Trigonella foenum-graecum L.)'de uygun tohumluk miktarı ve sıra arası mesafenin belirlendiği bu çalışma, 2000-01 ve 2001-02 kışlık ürün yetiştirme sezonlarında, HR.Ü. Ziraat Fakültesi araştırma alanında, üç tekrarlamak olarak, bölünmüş parseller deneme desenine göre yürütülmüştür. Denemede, iki farklı sıra arası mesafesi (15 ve 30 cm) ve dört farklı tohumluk miktarı (2 kg da-1, 4 kg da-1, 5 kg da-1 ve 6 kg da-1) uygulanmıştır. Araştırmada, bitki boyu (87.57-111.73 cm), dal sayısı (2.70-5.47 adet bitki-1), bakla sayısı (16.23-29.17 adet bitki-1), tohum sayısı (11.47-14.43 adet bakla-1), bin tohum ağırlığı (21.72-24.09 g) ve tohum verimi (270.47-412.90 kg da-1) özellikleri incelenmiştir. En yüksek tohum verim değeri 15 cm x 2 kg da-1 uygulamasından elde edilmiştir.

Effect of different row spacing and seed rates on fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) yields and some agricultural characters

This study was conducted to determine the optimal row spacing and seed rate of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) under the conditions of Harran Plain during 2000-2001 and 2001-2002 winter crop production periods in accordance with split plot design with 3 repetitions. Two different row spacing (15 and 30 cm) and four seed rate (2 kg da-1, 4 kg da-1, 5 kg da-1 and 6 kg da- ') were used. In the study, plant height (87.57-111.73 cm), branch number (2.70-5.47 unit plant-1), legume number (16.23-29.17 unit plant-1), seed number (11.47-14.43 unit legume-1), thousand seed weight (21.72-24.09 g), and seed yield (270.47-412.90 kg da-')were determined. The 15 cm x 2 kg da"1 treatment produced the highest seed yield for fenugreek, under the Harran Plain conditions.

PDF

___

Akgül A. 1993. Baharat Bilmi ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 15, Ankara, 72-74.
Ahmadiani, A., Javan, M., Semnanian, S. Barat, E. ve Kamalinejad, M. 2001. Anti-inflammatory and antipyretic effects of Trigonella foenum-graecum leaves extract in the rat. Journal of Ethnopharmacology, 75,283-286.
Anonim. 2002. Şanlıurfa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Yıllık İklim Parametreleri, 2000, 2001 ve 2002 yılları, Şanlıurfa.
Baytop, T. 1999. Türkiyede Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün). Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul, 189-190.
Chaudhary, G.R. 1999. Response of fenugreek {Trigonella foenum-graecum) to seed rate and fertilizer application. Indian Journal of Agronomy, 44(2), 427-429.
Chaudhary, P.D. 2007. Effect of crop geometry, balanced fertilisation and agro-chemicals on the productivity, nutrient uptake and residual soil fertility of fenugreek {Trigonella foenum-graecum L.). Indian Journal of Fertilisers, 2(12), 51-55.
Fernandez, A.U., Aparicio, M., Emeran, A.A. ve Rubiales, D. 2008. Control of Oroban-che crenata in legumes intercropped with fenugreek {Trigonella foenum-graecum). Crop Protection, 17(3-5), 653-659.
Glamoclija, D., Maletic, R. ve Jevdjovic, R. 2002. The influence of basic meteorological elements and seeding density on yield and quality of fenugreek seed: {Trigonella foenum graecum L.). Journal of Agricultural Sciences, Belgrade, 47(2), 113-120.
Gowda, M.C., Halesh, D.P. ve Farooqi, A.A. 2006. Effect of dates of sowing and spacing on growth of fenugreek {Trigonella foenum-graecum L.). Biomed, 1(2), 141-146.
Hafeez, B.B., Haque, R., Parvez, S., Pandey, S., Sayeed, I. ve Raisuddin, S. 2002. Immunomodulatory effects of fenugreek {Trigonella foenum graecum L.) extract in mice. International Immunopharmacology, 429, 1-9.
Lal, D.M., Singh, S. ve Singh K.S.B.N.A. 2000. Response of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) to seed rate, nitrogen and phosphorus fertilizer. Haryana Journal of Horticultural Sciences, 29(3-4), 244-246.
Kevseroğlu, K. ve Özyazıcı, G. 1997. Azotlu gübre dozlarının çemen (Trigonella foenum-graceum L.) bitkisinin bazı tarımsal özelliklerine etkileri. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, Samsun, 22-25 Eylül, 367-371.
Kızıl, S. ve Başbağ, M. 2003. Farklı sıra arası ve tohumluk miktarlarının çemen (Trigonella foenum-graecum L.)'de verim ve verim özellikleri üzerine etkilerinin araştırılması. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18, 93-102.
Kumawat, S.K., Agarwal, H.R. ve Parek, R.G. 1998. Effect of row spacing and phosphorus levels of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) with and without Rhizobium inoculation. Annals of Biology (Hissar), 14(2), 161-164.
Maletic, R. ve Jevdjovic, R. 2007. Sowing date-the factor of yield and quality of fenugreek seed (Trigonella foenum graecum L). Journal of Agricultural Sciences. Belgrade, 52(1), 1-8.
Meena, B.R., Jat, N.L. ve Meena, R.P. 2003. Varietal response of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) to row spacing and phosphorus nutrition in relation to growth attributes and yield. Annals of Agri Bio Research, 8(2), 201-204.
Özel, A., Demirbilek, T. ve Çopur, O, 2001. Determination of the yield and agronomic characters of some annual spice plants under the Harran Plain conditions. Workshop on Agricultural and Quality Aspects of Medicinal and Aromatic Plants, 29 Mayıs- I Haziran, Adana, Türkiye, 151-158.
Özel, A., Erden, K., Demirbilek, T., Demirel U., ve Güler, İ. 2007. Harran Ovası koşullarında bazı baharat bitkilerinde optimum tohumluk miktarının belirlenmesi. T.C. Başbakanlık GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Kesin Sonuç Raporu. Proje No.3.5, 119 sayfa.
Panda, S., Tahiliani, P. ve Kar, A. 1999. Inhibition of triiodothyronine production by fenugreek seed extract in mice and rats. Pharmacological Research, 40(5), 405-409.
Pandian, R.S., Anuradha, C.V. ve Viswanathan, P. 2002. Gastroprotective effect of fenugreek seeds (Trigonella foenum graecum) on experimental gastric ulcer in rats. Journal of Ethnopharmacology, 81, 393-397.
Sammauria, R. ve Yadav, R.S. 2008. Effect of phosphorus and zinc application on growth and yield of fenugreek (Trigonella foenum-graecum) and their residual effect on succeeding pearl millet (Pennisetum glaucum) under irrigated conditions of north west Rajasthan. Indian Journal of Agricultural Sciences, 78,61-64.
Sharma, R.D., Sarkar, A., Hazra, D.K. ve Misra, B. 1996. Hypolipidaemic effect of fenugreek seeds: a chronic study in noninsulin dependent diabetic patients. Phytotherapy Research, 10, 332-334.
Singh, S., Buttar, G.S., Singh, S.P. ve Brar, D.S. 2005. Effect of different dates of sowing and row spacings on yield of fenugreek (Trigonella foenum-graecum). Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences, 27(4), 629-630.
Siyag, S. ve Bhardwaj, N. 2002. Effect of sowing time on seed yield and quality traits on fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) cultivars. Annals of Agri Bio Research, 7(1), 31-34.
Tamkoç, A., Sade, B., Topal, A.. Soylu, S. ve Acar, R. 1997. Seleksiyon ıslahı ile elde edilen çemen hatlarında dane verimi ve bazı tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, 362-366.
Tuncturk, M. ve Çelen, A.E. 2005. The effect of different seeding rates on the yield and some yield characteristics of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.). Turkish Journal of Field Crops, 10(1), 37-42.
Zia, T., Hasnain, S.N. ve Hasan, S.K. 2001. Evaluation of the oral hypoglycaemic effect of Trigonella foenum-graecum L. (methi) in normal mice. Journal of Ethnopharmacology, 75, 191-195.