Nurhan ÖZTÜRK, Esin BASIM, Hüseyin BASIM

Yemeklik Kültür Mantarında (Agaricus bisporus (J. Lge) Imbach) Yaygın Görülen Mikrobiyal Hastalıklar

Yenilebilir mantar türleri içinde en yaygın üretime ve tüketimi sahip olan kültür mantarı denilince ilk akla gelen mantar türü Agaricus bisporus’tur. A. bisporus yemeklik tüketilen ve kültüre alınan mantarların başında gelmektir. Kültür mantarının önemi vurgulandığında tüketiminin her geçen gün artması sahip olduğu yüksek besin içeriğinden kaynaklanmaktadır. Özellikle de iz amino asitleri içerdiği, yağ ve şeker içeriği oldukça düşük olduğundan sağlıklı beslenmede önemli yer tutan kültür mantarı, yetiştiriciliği yapılan ülkelerdeki protein açığının kapanmasına da büyük katkıda bulunacak gıdaların başında gelmektedir. Ülkemizde mantar yetiştiriciliği en çok küçük ev tipi üretim alanlarında yapılmakta olup, büyük modern işletmeler de kurularak her geçen gün önemi artmaktadır. Son yıllarda, mantar yetiştiriciliğinin üretimi ve verimi hızla artmakla birlikte, üreticiler bu verimi arttırmak amacıyla daha fazla koruyucu önlemler almakta ve yetiştirme koşullarının şartlarını uygun hale getirmek zorunda kalmaktadırlar. Mantar yetiştiriciliğinde, diğer tarım alanlarında olduğu gibi ürünlerde önemli verim kayıplarına neden olan bakteriyel, fungal ve viral kaynaklı pek çok hastalık etmeni sorun oluşturmaktadır. Bu çalışmada, yemeklik kültür mantarı yetiştiriciliğinde üreticilerin en çok karşılaştığı mikrobiyal hastalık etmenleri, bu hastalık etmenlerinin oluşturduğu hastalık belirtileri ve çözüm önerileri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yemeklik kültür mantarı, Agaricus bisporus, Fungal, Bakteriyel ve viral hastalıklar

Common Observed Microbial Diseases in Edible Culture Mushrooms (Agaricus bisporus (J. Lge) Imbach)

The most commonly grown edible mushroom species is known as Agaricus bisporus. A. bisporus is one of the leading edible mushrooms consumed by people. The increase in the consumption of cultivated mushrooms is due to its high nutritional value. In particular, it contains essential amino acids and has lower fat and sugar compared to other foods and holds an important place in a healthy diet programme. Also mushroom production contributes to meeting the protein deficit in developing countries. In our country, most of the mushroom cultivation is made in small household rooms and also large modern mushroom production companies are increasing by time. In recent years, mushroom production and yield were increased by preventive methods applied by the producers. In the mushroom cultivation, which causes significant yield losses in such products as well as in other agricultural areas are bacterial, fungal and viral pathogens. This study focuses on symptoms of the microbial disease problems of Agaricus bisporus, caused by microbial pathogens resulted in economically important yield losses and recommendation for their efficient control.

Keywords:

Edible mushroom, Agaricus bisporus, Fungal, Bacterial and viral diseases,

PDF

___

Adie B., Choi I., Soares A., Holcroft S., Eastwood D., Mead A., Grogan H., Kerrigan R., Challen M., Mills P., 2004. MVX disease and double-stranded RNA elements in Agaricus bisporus. Proceedings of the XVIth International Congress on the Science and Cultivation of Edible and Medicinal Fungi. USA.
Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri. www.tuik.gov.tr
Basım E., 2004. Antalya ili Korkuteli ilçesi kültür mantarı (Agaricus bisporus) üretim alanlarında ortaya çıkan fitopatolojik problemler ve çözüm önerileri. Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi, 143-147.
Basım E., İlkuçan M., 2004. Antalya ili Korkuteli ilçesinde kültür mantarında (Agaricus bisporus) tespit edilen fungal patojen Mycogone perniciosa’ nın tanımı. Türkiye VII. Yemeklik Mantar Kongresi, 148-150.
Basım E., Basım H., 2008. Antalya ili Korkuteli İlçesinde üretilen kültür mantarlarında (Agaricus bisporus) GC/MSD ile pestisid kalıntılarının araştırılması. Türkiye 8. Yemeklik Mantar Kongresi, Kocaeli, s. 26.
Basım E., Basım H., 2012a. GC/MSD ile Antalya ili Korkuteli ilçesinde üretimi yapılan kültür mantarı (Agaricus bisporus (Lange) Sing) ve kayın mantarındaki (Pleurotus ostreatus (Jacq.ex.Fr.) P.Kumm. pestisit kalıntılarının araştırılması. IX. Türkiye Yemeklik Mantar Kongresi, Denizli, s. 11.
Basım E., Basım H., 2012b. Kültür mantarında (Agaricus bisporus (Lange) Sing) görülen yaş kabarcık (Mycogene perniciosa (Magnus) Delacr.) hastalığına karşı farklı uçucu yağların antifungal etkilerinin araştırılması. IX. Türkiye Yemeklik Mantar Kongresi, Denizli, s. 62.
Basım E., Basım H., 2012c. Kültür mantarında (Agaricus bisporus (Lange) Sing) görülen kuru kabarcık (Verticillium fungicola (Preuss) Hassebr) hastalığına karşı gül (Rosa damascena Mill.), tarçın (Cinnamomum zeylanicum Blume) ve ökaliptus (Eucalyptus camaldulensis Dehn.) uçucu yağlarının antifungal etkilerinin araştırılması. IX. Türkiye Yemeklik Mantar Kongresi, Denizli, s. 61.
Beelman R.B., Royse D.J., Chikthimmah N., 2004. Bioactive components in button mushroom Agaricus bisporus (J. Lge) Imbach (Agaricomycetideae) of nutritional, medicinal, and biological importance. International Journal of Medicinal Mushrooms, 5: 321-327.
Bora T., Toros S., Özaktan H., 1996. Kültür mantarı hastalıkları, zararlıları ve savaşımı. Afa Matbaacılık, İstanbul, s. 137.
Chang S.T., 1999. World production of edible and medicinal mushrooms in 1997 with emphasis on Lentinus edodes (Berk.) Sing. in China. International Journal of Medicinal Mushrooms, 1: 291-300.
Chang S.T., Miles P.G., 2004. Mushrooms: cultivation, nutritional value, medicinal effect, and environmental impact, Second Edition, CRC Press, pp. 480.
Dielemann-Van Zaayen A., 1976. Diseases and pests of mushrooms. III. Fungus diseases. 1. Literature and research. Bedrijfsontwikkeling 7(12): 933-943.
Eren E., Pekşen A., 2016. Türkiye’ de Kültür Mantarı Sektörünün Durumu ve Geleceğine Bakış. Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(3):189-196.
Fidan Ü., Bora T., Özaktan H. ve Gümüş M., 1999. Türkiye’de önemli kültür mantarı üretim merkezlerinde virüs ve ıslak kabarcık (Mycogene perniciosa) hastalıkları üzerinde araştırmalar. Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü/Bornova/İzmir.
Fletcher J.T., White P.F., Gaze R.H., 1989. Mushrooms: Pest and disease control. 2. Edition. Intercept. Andover, Hants, pp. 174.
Gezen M., 2003. Kültür mantarında bakteriyel benek (Pseudomonas tolaasii) hastalığının biyolojik kontrolünde antagonistlerin kritik konsantrasyonlarının saptanması üzerine bir çalışma. Ege Üniversitesi.
Goodin M.M., Schlagnhaufer B., Romaine C.P., 1992. Encapsidation of the La France disease-specific double stranded RNAs in 36 nm isometric virus like particles. Phytopathology, 82: 285-290.
Grogan H.M., Gaze R.H., 2000. Fungicide resistance among Cladobotryum spp. causal agents of cob web disease of the edible mushroom Agaricus bisporus. Mycological Research, 104(3): 357-364.
Grogan H.M., Adie B.A.T., Gaze R.H., Challen M.P., Mills P.R., 2003. Double-stranded RNA elements associated with the MVX Disease of Agaricus bisporus. Mycological Research, 107: 147-154.
Howard R.J., Garland J.A., Seaman W.L., 1994. Diseases and Pests of Vegetable Crops in Canada. Mushroom Chapter 26, The Canadian Phytopathological Society, Canada.
Kosanovic D., Potocnik I., Duduk B., Vukojevic J., Stajic M., Rekanovic E., Milijasevic-Marcic S., 2013. Trichoderma species on Agaricus bisporus farms in Serbia and their biocontrol. Association of Applied Biologists, 163: 218–230.
Liu C., Sheng J., Chen L., Zheng Y., Lee W.Y.D., Yang Y., Xu M., Shen L., 2015. Biocontrol activity of Bacillus subtilis isolated from Agaricus bisporus mushroom compost against pathogenic fungi. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 63: 6009-6018.
Mehrparvara M., Goltapeha M.E., Safaiea N., Ashkanib S., Hedesh R.M., 2016. Antifungal activity of essential oils against mycelial growth of Lecanicillium fungicola var. fungicola and Agaricus bisporus. Industrial Crops and Products, pp. 391-398.
Mohammad A.,Sabaa A.K., 2015. In vitro and in vivo impact of some Pseudomonas spp. on growth and yield of cultivated mushroom (Agaricus bisporus). The Egyptian Society of Experimental Biology, 11(2): 163–167.
Özaktan H., Bora T., 1994. Kültür mantarında (Agaricus bisporus) Kahverengi benek etmeni (Pseudomonas tolaasii, Paine)'nin bazı fluoresent Pseudomonas izolatlarıyla engellenmesi. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi, İzmir.
Özbayram K., Savaşkan Ç., 1983. Yemeklik mantar üretimi. T.C. Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığı Topraksu Genel Müdürlüğü, Merkez, Topraksu Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No:91, Çiftçi Yayın No: 8, s. 28.
Potocnik I., Stepanovic M., Rekanovic E., Todorovic B., Milijasevic-Marcic S., 2015. Disease control by chemical and biological fungicides in cultivated mushrooms: button mushroom, oyster mushroom and shiitake. Pesticides and Phytomedicine (Belgrade), 30(4): 201-208.
Romaine C.P., Ulhrich P., Schlagnhaufer B., 1993. Transmission of La France isometric virus during basidiosporogenesis in Agaricus bisporus. Mycologia, 85: 175-179.
Romaine C.P., Schlagnhaufer B., 1995. PCR analysis of the viral complex associated with la France disease of Agaricus bisporus. Applied and Environmental Microbiology, 61: 2322- 2325.
Sharma S.R., Kumar S., 2000. Studies on the wet bubble disease of white button mushrooms (Agaricus bisporus) caused by Mycogone perniciosa. Mushroom Science, 15: 569-576.
Savoie J.M., Mata G., 2003. Trichoderma harzianum metabolites pre-adapt mushrooms to Trichoderma aggressivum antagonism. Mycology, 95 (2): 191-199.
Tajalipour S., Hassanzadeh N., Jolfaee H.K., Heydari A., Ghasemi A., 2014. Biological control of mushroom brown blotch disease using antagonistic bacteria. Biocontrol Science and Technology, 24: 473-484.
Umar M.H., Geels F.P.,Van Griensven L.J.L.D., 2000. Pathology and pathogenesis of Mycogone perniciosa infection in Agaricus bisporus. Mushroom Science, XV: 561-568.
Van Griensven L.J.L.D., 1988. Wet bubble (Mycogone perniciosa). The Cultivation of Mushrooms pp. 401-402.
Van Zaayen A.D., 1972. Mushroom virus disease in the Netherlands: Symptoms, etiology, electron microscopy, spread and control. Centre for Agricultural Publishing and Documentation, Wageningen, pp. 130.
Van Zaayen A., 1979. Mushroom viruses. in: viruses and plasmids in fungi (Ed.: P.A. Lemke). Marcel Dekker Inc. New York and Basel, pp. 240-324.
Wuest P.J., Bengston G.D., 1982. Penn state handbook for commercial mushroom growers. The Pennsylvania State University, University Park, PA.
Wuest P.J., 1990. Sanitation and hygiene at the mushroom farm. Mushroom News April.