Yarı Kurak İklim Koşullarında Bazı Pamuk Çeşitlerinde Verim ve Farklı Hasat Tarihlerine Göre Tohum ve Lif Özelliklerinin Belirlenmesi

Pamukta verim ve bitki gelişimi, genetik ve çevre koşullarının interaksiyonu ile oluşmaktadır. Bitki üzerinde farklı meyve dallarında oluşan liflerin gelişimi ve teknolojik özellikleri farklılık göstermektedir. Bu çalışmada, bazı pamuk çeşitlerinde verim ve farklı tarihlerde hasat edilen kütlü pamukların lif özelliklerini belirlemek amacıyla, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eyyübiye Kampüsü deneme alanında 2006 ve 2007 yılı yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Gossypium hirsutum L. türüne ait 10 pamuk çeşidi bitki materyali olarak kullanılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuş, her parsel 6 sıralı, sıra arası 70 cm ve bitkiler 15-20 cm sıra üzeri mesafesinde seyreltilmiştir. Çalışma soncunda; kütlü pamuk verimi yönünden Stoneville-453 ve BA-119, erkencilik oranı yönünden Fantom ve DPL-388, bitki boyu yönünden Sayar-314 ve Erşan-92, 100 tohum ağırlığı yönünden GW Teks, çırçır randımanı yönünden BA-119 ve DPL-388, mot sayısı yönünden BA-119 ve Stoneville-453, nep sayısı yönünden SG-125 ve Stoneville-453, lif uzunluğu yönünden GW Teks ve Carmen, lif inceliği yönünden Fantom çeşidi, lif kopma dayanıklılığı yönünden GW Teks ve ortalama lif üniformite oranı yönünden GW Teks ve Erşan-92 ve lif elastikiyeti oranı yönünden ise Fantom ve DPL-388 çeşitlerinin diğer çeşitlere göre üstün olduğu ve ıslah çalışmalarında ebeveyn olarak kullanılabileceği saptanmıştır. Ayrıca, farklı pamuk çeşitlerinin ve farklı tarihlerde toplanan kütlülerin ayrı depolarda depolanmasının uygun olacağı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Pamuk, Yarı-kurak; Verim; Hasat tarihleri; Lif özellikleri

PDF

___

Anonim, 1989. User’s Guide to MSTAT-C, An Analysis of Agronomic Research Experiments. Michigan State University, USA.
Anonim, 1997. High Volume Instruments (HVI) Catalog. Costumer information service, No: 40, Volume May, Sweden.
Anonim, 2006. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa.
Anonim, 2009. Şanlıurfa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü İklim Veri Değerleri, Şanlıurfa.
Anthony, W.S., Calhoun, S., 1996. Ginning Regional Cotton Cultivars at Stonowille. Beltwide Cotton Conferencess. Cotton Ginning Conferencess pp. l567-1579.
Baran, F.O., 2013. İkinci Ürün Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Pamuğun (Gossypium hirsutum L.) Agronomik ve Teknolojik Özellikleri Üzerine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Aydın.
Bölek, Y., 2006. Genetic Variation Among Cotton (G. hirsutum L.) Cultivar for Mote Frequency. Journal of Agricultural Science, 144: 327-331.
Burke, J.J., 2002. Moisture Sensitivity of Cotton Polen: an Emasculation Tool for Hybrid. Agronomy Journal, 94: 883-888.
Civaroğlu, A., 1993. Pamuk Bitkisi Üzerinde Farklı Koza Konumlarının Bazı Teknolojik Özelliklere Etkisi. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Raporları, Nazilli-Aydın.
Çopur, O., 1995. Harran Ovası Koşullarına Uygun Pamuk (G. hirsutum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurları Arası İlişkilerin Korelasyon ve Path Analizi İle Saptanması. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa.
Çopur, O., Oğlakçı, M., Gür, A. 1999. Harran Ovası Koşullarında Farklı Ekim ve Hasat Zamanlarının Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Lif Teknolojik Özelliklerine Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15–18 Kasım 1999, sayfa 98–102, Adana.
Çopur, O., 2006. Determination of Yield and Yield Components of Some Cotton Cultivars in Semi Arid Conditions. Pakistan Journal of Biological Science, 9 (14): 2572-2578.
Çopur, O. 2016. Lif Bitkileri (Çağrılı Bildiri). 2023-2071 Vizyonuyla TOÇ BİR-SEN Tarım Kongresi. 8-10 Nisan 2016, Kızılcahamam, Ankara (Baskıda).
Demirel, U., Çopur, O., Gür, A. 2016. Screening of Cotton (Gossypium hirsutum L.) for Heat Tolerance Using Multi-trait Approach under Controlled Environment Conditions. Plant Breeding, 135 (1): 80-89.
Faulkner, W.B., Hequet, E.F., Wanjura, J. and Boman, R. 2012. Relationships of Cotton Fiber Properties to Ring-spun Yarn Quality on Selected High Plains Cotton. Textile Res. J. 82: 400-414.
Gülyaşar, L., 1998. Çukurova Bölgesi Koşullarında, Farklı Zamanlarda Toplanan Pamukların, Lif Özellikleri İle İplik Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Saptanması (Yüksek Lisans Tezi). Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Adana.
Harem, E., 2007. Türkiye’de Tescil Edilen Pamuk Çeşitleri. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Yayın No: 65. Nazili/Aydın.
Jacobsen, K.R., Grossman, Y.L., Hsieh, Y.L., Plant, R.E., Lalor, W.F., and Jernstedt, J.A., 2001. Neps, Seed Coat Fragments, and Non-Seed Impurities in Processed Cotton. The Journal of Cotton Sciences, 5:53-67.
Karademir, E., Gençer, O., Karademir, Ç., Başbağ, S., Karahan, H., 2003. Farklı Pamuk Hat/Çeşitlerinin Mardin Koşullarındaki Performanslarının Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır.
Kerby T.A., Ruppenicker, G.F., 1989. Node and Fruiting Branch Position Effect on Fiber and Seed quality Characteristics. Proceed Belt Cotton Prod. Res. Conference, pp. 98-100.
Liu, S.M., Constable, G.A., Reid, P.E., Stiller, W.N., Cullis, B.R., 2013. The Interaction Between Breeding and Crop Management in Improved Cotton Yield. Field Crops Research, 148: 49-60.
Mangialardi, G.J., Antony, W.S., 2000. Feasibility of Applying Seed Cotton Cleaning Principles to Lint Cleaning. The Journal of Cotton Sciences, 4:183-192.
Meredith, W.R.JR., Bridge, R.R., 1973. Yield and Yield Component and Fiber Property Cariation of Cotton (Gossypium hirsutum L.) Within and Among Environments. Crop Sci., 13: 307-312.
Ng, E.H. 2013. Genetics of Cotton Fiber Elongation. Doctor of Philosophy. Texas A&M University, Department of Soil and Crop Science, USA.
Özbek, N., Bintaş, E., Yılmaz, E. ve Beşenk, Z. Y., 2005. Pamuk Bitkisinde Farklı Bitki İzleme Teknikleri Kullanılarak Bitki Gelişiminin İzlenmesi İle Su Yönetimi. Proje No: TAGEM/TA/03/02/02/005, Nazili/Aydın.
Trueman, S.J., and Wallace., H.M., 1999. Pollination and Resource Constraints on Fruit Set and Fruit Size of Persoonia rigida (Proteaceae). Annals of Botany, 83: 145-155.
Worley, S.J.R, Harmon, H.R, Harrel, D.C., Culp, T.W. 1976. Ontogenetic Model of Cotton Yield. Crop Science, 16: 30-34.