Kilis Keçilerinin Canlı Ağırlık ve Bazı Vücut Ölçüleri Üzerinde Cinsiyet Etkisinin Belirlenmesi

Bu çalışma, farklı yaşlardaki Kilis keçilerinin canlı ağırlıkları ile diğer bazı vücut özelliklerinin tespit edilmesi ve bu özellikler üzerindeki cinsiyet etkisinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada, Kilis merkez ilçedeki iki yetiştiricinin Kilis keçisi sürüsünde bulunan toplam 201 baş keçi (34 baş erkek ve 167 baş dişi) kullanılmıştır. Erkekler için canlı ağırlık, vücut uzunluğu, cidago yüksekliği, göğüs genişliği, sırt yüksekliği, sağrı yüksekliği, göğüs çevresi, göğüs derinliği, kulak uzunluğu ve ön incik çevresi genel ortalamaları sırasıyla 59.68±3.64 kg, 74.07±1.55 cm, 76.24±1.49 cm, 21.57±0.55 cm, 72.29±1.29 cm, 73.22±1.24 cm, 95.50±2.06 cm, 31.99±0.68 cm, 30.79±0.53 ve 10.88±0.26 cm olarak; dişiler için ise 41.43±0.70 kg, 69.75±0.48 cm, 69.06±0.38 cm, 20.81±0.20 cm, 67.45±0.44 cm, 68.80±0.37 cm, 86.85±0.55 cm, 30.21±0.23 cm, 29.92±0.22 cm ve 9.00±0.06 cm olarak bulunmuştur. İncelenen bu özelliklerin cinsiyetlere göre genel ortalamaları karşılaştırıldığında, göğüs genişliği ve kulak uzunluğu dışındaki (P>0.05) diğer özelliklerin genel ortalamaları arasındaki fark önemli (P<0.01) çıkmıştır. Ayrıca, bir yaşındaki keçilerde tüm bu özelliklerin ortalamaları arasındaki fark önemsiz (P>0.05), daha sonraki yaşlardaki keçilerde ise kulak uzunluğu ve göğüs genişliği dışındaki diğer özelliklerin ortalamaları arasındaki farklar ise önemli (P<0.01) bulunmuştur. Tüm bu sonuçlardan, cinsiyet etkisinin Kilis keçilerinin göğüs genişliği ve kulak uzunluğu dışındaki diğer vücut özellikleri ile canlı ağırlıkları üzerinde önemli olduğu; ancak, bu etkinin bir yaşından sonra ortaya çıktığı (3 yaş göğüs derinliği dışında) sonucuna varılmıştır. Ayrıca, canlı ağırlık ile sırt yüksekliği dışında (r=0.10, P>0.05) diğer vücut özellikleri arasındaki ilişkinin de pozitif (r=0.44 ile 0.89 arasında) ve istatistik olarak önemli (P<0.01) olduğu görülmüştür. Bu bulgulardan, keçilerde yapılacak ıslah çalışmalarında dolaylı seleksiyon için canlı ağırlık ile yüksek ilişkili diğer vücut ölçülerinin kullanılabileceği sonucu çıkarılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Kilis keçisi, Canlı ağırlık, Vücut ölçüleri, Korelasyonlar

Determination of Sex Effect on Body Weight and Some Body Measurements of Kilis Goat

This study was conducted with the aim of investigating body weight and some other body characteristics of Kilis goat in different ages and determining the sex effect on these body characteristics. In the study, a total of 201 goats (34 males and 167 females) in two private Kilis goat herds in central district of Kilis province were used. The overall means of body weight, body length, withers height, chest width, ridge height, rump height, chest girth, chest depth, ear length and fore cannon girth of males were 59.68±3.64 kg, 74.07±1.55 cm, 76.24±1.49 cm, 21.57±0.55 cm, 72.29±1.29 cm, 73.22±1.24 cm, 95.50±2.06 cm, 31.99±0.68 cm, 30.79±0.53 and 10.88±0.26 cm respectively; they were 41.43±0.70 kg, 69.75±0.48 cm, 69.06±0.38 cm, 20.81±0.20 cm, 67.45±0.44 cm, 68.80±0.37 cm, 86.85±0.55 cm, 30.21±0.23 cm, 29.92±0.22 cm and 9.00±0.06 cm respectively for females. When comparing the overall means of these body characteristics according to sex, the overall mean differences of the traits were seen statistically significant (P<0.01), except for chest width and ear length (P>0.05). Besides, it was also found that the mean difference between all of these characteristics in first age group was not significant (P>0.05). But, except for ear length and chest width, the mean difference between these body characteristics were all statistically significant in later age groups (P<0.01). All these results indicated that the sex had important effect on the body weights of Kilis goats, other than the chest width and ear length; however, the effect of sex was important in later ages of goats (except for chest depth of 3 years age group). In addition, it was also determined that the correlations between body weight and other body characteristics except for ridge height (r=0.10, P>0.05) which were also positive (r=0.44 to 0.89) and statistically significant (P<0.01). From these findings, it can be conclued able to use of the other body measurements highly correlated with body weight for indirect selection in breeding studies on goats.

Keywords:

Kilis goat, Body weight, Body measurements, Correlations,

PDF

___

Alizadehasl, M., Ünal, N., 2011. Kilis, Norduz ve Honamlı keçilerinde bazı morfolojik özellikler. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 51 (2): 81-92.
Anonim, 2004. Yerli Hayvan Irk ve Hatlarının Tescili Hakkında Tebliğ Tebliğ No: 2004/39. Ek-28: Kilis Keçisi (Ek:RG-22/04/2006-26147). Resmi Gazete Tarihi: 12.12.2004 Resmi Gazete Sayısı: 25668 (Erişim Tarihi: 04.11.2016).
Barıtcı, İ., Elçin, A., 2002. Kilis keçisi oğlaklarında doğumda, 3 ve 6 aylık yaşta vücut ölçüleri arasındaki ilişkilerin kanonik korelasyon metodu İle araştırılması. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1): 137-144.
Bingöl, M., Gökdal, Ö., Aygün, T., Yılmaz, A., Daşkıran, İ., 2011. Norduz keçilerinde bazı tanımlayıcı verim özellikleri ve vücut ölçüleri. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 14-16 Eylül 2011.
Ceyhan, A., 2016. Türkiye’de neden keçi yetiştirmeliyiz? AGROMEDYA Dergisi, 25: 100-104.
Çam, M.A., Olfaz, M., Soydan, E., 2010. Possibilities of using morphometric characteristics as a tool for body weight prediction in Turkish Hair Goats (Kilkeci). Asian Journal of Animal and Veterinary Advances, 5(1): 52-59.
Elmaz, Ö., Saatcı, M., Mamak, N., Dağ, B., Aktaş, A.H., Gök, B., 2012. Türkiye’de yeni bir yerli ırk olarak tanımlanan Honamlı keçi ve oğlaklarının bazı morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18 (3): 481-485.
Gök, B., Aktaş, A.H,. Halıcı, İ, Baş, H., 2015. Halk elinde koruma altına alınan Honamlı keçisi ve oğlaklarının canlı ağırlıkları ve bazı vücut ölçüleri. Eurasian Journal of Veterinary Sciences, 31(4): 227-234.
Keskin, M., Tüney, D., 2015. Kilis keçilerinde vücut kondisyon puanı ve döl verimi arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 60-65.
Özcan, L., 1989. Küçükbaş Hayvan Yetiştirme-1 (Keçi üretimi). Birinci Baskı, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 111, Ziraat Fakültesi Ofset ve Teksir Atölyesi, Adana, Türkiye, 228-231s.
Rahman, A. H. M. S., Khandoker, M. A. M. Y., Husain, S. S., Apu, A. S., Mondal, A., Notter, D. R., 2008. Morphometric characterization and relationship of body weight with linear body measurements in Black Bengal buck. Bangladesh Journal of Animal Science, 37(2): 8-16.
SPSS, 2004. SPSS for Windows Ver. 17.0, SPSS Inc., Chicago, Illinois, USA.
TÜİK, 2016. Hayvansal Üretim. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?me tod=temelist (Erişim Tarihi: 01.11.2016).
Ünalan, A., 2007. Gen kaynaklarının halk elinde korunması (Kilis sığırı, Yerli Güney Sarısı ve Kilis keçisi). https://www.researchgate.net/publication/292078457_Gen_Kaynaklarinin_Halk_Elinde_Korunmasi_Kilis_Sigiri_Yerli_Guney_Sarisi_Kilis_Kecisi (Erişim Tarihi: 02.11.2016).