Şükrü ÜLKÜCÜ, Ebubekir YÜKSEL, Ramazan CANHİLAL

Kayseri ilinde çerezlik kabak (Cucurbita pepo L. var. pepo) ekim alanlarındaki böcek ve akar faunasının belirlenmesi

Bu çalışma, Kayseri İli Develi, Tomarza, Yeşilhisar ve Talas ilçelerinde çerezlik kabak ekili alanlarda zararlı böcek ve akar faunasının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Sörveyler, 2016-2017 yılları arasında Mayıs ayında başlatılmış ve 5-7 gün aralıklarla Ekim ayına kadar devam etmiştir. Böcek ve akarları toplamak için atrap ve gözle kontrol metodu kullanılmıştır. Gözle kontrol yönteminde; 20 adet farklı bitki incelenmiş ve her bir kabak bitkisinin çiçek, yaprak, sap, meyve ve sürgünleri kontrol edilmiştir. Çalışmalar sonucunda 4 takıma bağlı 6 familyaya ait 8 zararlı böcek türü, 1 takıma bağlı 1 familya ya ait 1 zararlı akar türü ile 4 takıma bağlı 6 familyaya ait 11 yararlı böcek türü tespit edilmiştir. Belirlenmiş olan bu böcek ve akar türlerinden, zararlı olarak Empoasca vitis Göthe, Tetranychus urticae Koch, Aphis craccivora Koch, Aulacorthum solani Kaltenbach, Aphis fabae Scopoli’nin, yararlı tür olarak ise Coccinella septempunctata Linnaeus, Coccinella undecimpunctata Linnaeus, Psyllobora vigintidopunctata Linnaeus ve Chrysoperla carnea Stephens’in yaygınlık ve yoğunluk açısından önemli oldukları gözlenmiştir. Ayrıca E. vitis kabak alanlarında bulunan türü için ülkemizde ilk kayıt niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler:

Kayseri, akar, böcek, çerezlik kabak, fauna

Determination of insect and mite fauna in squash (Cucurbita pepo L. var. pepo) cultivation areas of Kayseri, Turkey

This study was conducted in Develi, in Tomarza, in Talas, in Yeşilhisar Town of Kayseri Province (Turkey) to establish the harmful insect and mite fauna of squash cultivation areas. Field surveys were started in May between the years 2016 and 2017 and resumed at an interval of 5-7 days until October. The standard sweep net and visual observation were used to collect insects and mite species in the areas. In the visual observations; 20 different plants were examined and the flowers, leaves, stems, fruits, and shoots of each squash plant were checked. As a result of the study, 9 harmful insect species from 7 families of five orders and 11 beneficial insect species from 6 families of 4 orders were determined. The arthropod species identified were Empoasca vitis Göthe, Tetranychus urticae Koch, Aphis craccivora Koch, Aulacorthum solani Kaltenbach, Aphis fabae Scopoli. Coccinella septempunctata Linnaeus, Coccinella undecimpunctata Linnaeus, Psyllobora vigintidopunctata Linnaeus, and Chrysoperla carnea were recorded for beneficial insect species and these species were quite remarkable in terms of prevalence and population density. Empoasca vitis was the first record for the fauna of squash cultivation areas of Turkey.

Keywords:

Kayseri, acar, insect, squash, fauna,

PDF

___

Akkaya, A., & Uygun, N. (1996). Diyarbakır ve Şanlıurfa illeri yazlık sebze ekosistemindeki insecta faunası. Türkiye, 3, 423-430.
Akyürek, B. (2013). Samsun ili Aphididae (Hemiptera: Aphidoidea) familyası türlerinin taksonomik yönden Incelenmesi (Doctoral dissertation, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 07210526, 378s).
Anonymous (2008). Zirai Mücadele Teknik Talimatları. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Cilt 4. Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Altay, H. Ü., & Uysal, M. (2005). Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat kampus alanında bulunan yaprakbiti (Homoptera: Aphidoidea) türleri.
Aslan, M. M. (2002). Kahramanmaraş ilinde Aphidoidea (Homoptera) türleri ile bunların parazitoid ve predatörlerinin saptanması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi.
Aslan, M. M., & Uygun, N. (2005). The Aphidophagus Coccinellid (Coleoptera: Coccinellidae) Species in Kahramanmaraş, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 29(1), 1-8.
Ayyıldız, Y., & Atlıhan, R. (2006). Balıkesir ili sebze alanlarında görülen yaprakbiti türleri ve doğal düşmanları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 16(1), 1-5.
Blackman, M. J. (1984). Provenance studies of Middle Eastern obsidian from sites in highland Iran.
Blackman, R. L., & Eastop, V. F. (2000). Aphids on the world's crops: an identification and information guide (No. Ed. 2). John Wiley & Sons Ltd.
Bodenheimer, F. S., & Swirski, E. (1957). The Aphidoidea of the Middle East. The Aphidoidea of the Middle East.
Boukhris-Bouhachem, S., Souissi, R., Turpeau, E., Rouzé-Jouan, J., Fahem, M., Brahim, N. B., & Hulle, M. (2007, January). Aphid (Hemiptera: Aphidoidea) diversity in Tunisia in relation to seed potato production. In Annales de la Société Entomologique de France (Vol. 43, No. 3, pp. 311-318). Taylor & Francis Group.
Çanakçıoğlu, H. (1967). Türkiye’de Orman Ağaçlarına Arız Olan Aphidoidea Üzerine Araştırmalar. TC Tarım Bakanlığı, Orman Gn. Md. Yayınlarından Sıra, (22).
Canakcioglu, H. (1975). The Aphidoidea of Turkey. Istanbul Univ. Bozak, Istanbul.
Çıkman, E. (1995). Şanlıurfa ili sebze alanlarında bulunan akar türleri yayılışları ve konukçuları üzerinde araştırmalar/Researches on spreading of mite species and host that is found in vegetable areas of Şanlıurfa (Doctoral dissertation).
Çobanoğlu, S. (2000). Aphididae (Homoptera) species of Edirne Province (Thrace part of Turkey). Entomologist's monthly magazine, 136(1628-31), 45-52.
Dinçer, J. (1971). Ege bölgesi pamuklarında kırmızıörümceklere [Tetranychus urticae Koch.] karşı ilaç denemeleri. Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı.
Dinçer, J. (1975). Ege bölgesi’nde pamuklara arız olan tetranychidae (Kırmızıörümcek) familyası türleri, tanınmaları ve kimyasal savaş eşiği tayini üzerinde araştırmalar. Gıda-Tarım Hayvancılık Bakanlığı Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Araştırma Eserleri Serisi.
Düzgüneş, Z., Toros, S., Kılınçer, N., & Kovancı, B. (1982). Ankara Đlinde Bulunan Aphidoidea Türlerinin Parazitoid ve Predatörlerinin Tespiti. Tarım ve Orm. Bak. Zir. Müc ve Zir. Kar. Gn. Md. Yayın Şb., 251s.
Eser, S. İ., Görür, G., Tepecik, İ., & Akyıldırım, H. (2009). Aphid (Hemiptera: Aphidoidea) species of the Urla district of İzmir region. Journal of Applied Biological Sciences, 3(1), 99-102.
FAO, (2020). Statistical data of FAO. Retrieved from: http://faostat.fao.org/site/567/default.asp. Foottit, R. G., & Maw, E. (1997).
Aphids of the Yukon. Insects of the Yukon. Biological Survey of Canada (Terrestrial Arthropods), Ottawa, Ontario, Canada, http://www. biology. ualberta. ca/bsc/pdf/foottit. pdf, 387-404.
Giray, H. (1974). İzmir ili çevresinde Aphididae (Homoptera) familyası türlerine ait ilk liste ile bunların konukçu ve zarar şekilleri hakkında notlar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1), 39- 69.
Görür, G. (2004). Aphid (Homoptera: Aphididae) species on pome fruit trees in Niğde Province of Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 28(1), 21-26.
Görür, G., Işık, M., Akyürek, B., & Zeybekoğlu, Ü. (2009). New records of Aphidoidea from Turkey. Journal of the Entomological Research Society, 11(3), 1-5.
Jeppson, L. R., Keifer, H. H., & Baker, E. W. (1975). Mites injurious to economic plants. Univ of California Press.
Karaat, Ş., Göven, M. A., & Mart, C. (1992). Güneydoğu Anadolu projesi (GAP) alanına giren illerde pamuk zararlılarına karşı entegre mücadele düzeni, Türkiye II. Entomoloji Kongresi Bildirileri, Adana, 183- 191.
Keleş, G. K. (2011). Aksaray ili Gülağaç ilçesindeki çerezlik kabak (Cucurbita pepo var. pepo L.) ekim alanlarındaki akar ve böcek faunasının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimerli Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 34.
Koca, A. S., & Kütük, H. (2020). Population dynamics of Aleyrodes proletella L.(Hemiptera: Aleyrodidae) and its parasitoids in Düzce Province of Turkey. Journal of Plant Diseases and Protection, 127(5), 607-614.
Kocadal, E. (2006). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki Aphidoidea (Homoptera) türleri, bunların konukçuları, parazitoit ve predatörlerinin belirlenmesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 82s, Adana.
Kos, K., Tomanović, Ž., Petrović-Obradović, O., Laznik, Ž., Vidrih, M., & Trdan, S. (2008). Aphids (Aphididae) and their parasitoids in selected vegetable ecosystems in Slovenia. Acta agriculturae Slovenica, 91(1), 15-22.
Kornegay, J., & Cardona, C. (1991). Breeding for insect resistance in beans. Common beans: research for crop improvement., 619-648.
Lodos, N. (1982). Türkiye Entomolojisi II (Genel, Uygulamalı, Faunistik). İzmir: Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
Lodos, N. (1983). Türkiye Entomolojisi (Genel, Uygulamalı, Faunistik). İzmir: Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
Lodos, N., & Kalkandelen, A., (1983). Preliminary List of Auchenorrhyncha with Notes on Distribution and Importance of Species in Turkey, XII. Family Cica.: Typhlocybinae: Empoascini. Türkiye Bitki Koruma, Dergisi, (7),153-165.
Mert, Ü., & Kekillioğlu, A. (2019). Kapadokya Bölgesi Nar Vadisi'nde geleneksel kabak ekim alanları ve çevresinde İnsecta (Arthropoda) taksonları üzerine ekolojik-faunistik araştırma ve gözlemler (Master's thesis, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi).
Ölmez, S., (2000). Diyarbakır ilinde Aphidoidea (Homoptera) Türleri ile Bunların Parazitoit ve Predatörlerinin Saptanması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana, 109 s.
Özdemir, I., & Toros, S. (1997). Ankara parklarında mevsimlik süs bitkilerinde zararlı Aphidoidea (Homoptera) türleri. Türkiye Entomoloji Dergisi, 21(4), 283-298.
Özdemir, I. Y., & Kılınçer, N. T. D. (2004). Ankara ilinde otsu bitkilerde aphidoidea türleri üzerinde taksonomik araştırmalar (Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilimdalı).
Stroyan, H. L. G. (1984). Aphids-Pterocommatinae and Aphidinae (Aphidini). Homoptera, Aphididae. Aphids-Pterocommatinae and Aphidinae (Aphidini). Homoptera, Aphididae., 2(6).
Sönmezyıldız, H. (2006). Bartın Yöresinde Fidanlarda ve Süs Bitkilerinde Zarar Yapan Böcekler. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 172s, Bartın.
Şahin, M. (2007). Kayseri merkez afit (Hemiptera: Aphidoidea) faunasının belirlenmesi. Niğde Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 83.
Toros, S. (1988). Park ve süs bitkileri zararlıları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Ankara.
Toros, S., Yaşar, B., Özgökçe, M. S., & Kasap, İ. (1996). Van ilinde Aphidoidea (Homoptera) üstfamilyasına bağlı türlerin saptanması üzerinde çalışmalar. Türkiye, 3, 24-28.
Toros, S., N. Uygun, R. Ulusoy, S. Satar & I. Özdemir, 2002. Doğu Akdeniz Bölgesi Aphidoidea Türleri. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, 108 s.
Tuatay, N., & Remaudiere, G. (1964). Première contribution au catalogue des Aphididae (Hom.) de la Turquie. Revue de Pathologie Végétale et d'Entomologie Agricole de France, 43(4), 243-278.
Tuatay, N. (1988). Türkiye Yaprakbitleri (Homoptera; Aphididae) I. Aphidinae: Macrosiphini (I. Kısım). Bitki Koruma Bülteni, 28(1-2), 1-28.
Tuatay, N. (1993). Aphids of Turkey (Homoptera: Aphididae) IV. Aphidinae: Macrosiphini Part IV. Bulletin of Plant Protection, 33(1-2), 83-105.
Tüik, (2020). Bitkisel Üretim. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul.
Uygun, N., Toros, S., Ulusoy, M. R., Satar, S., & Özdemir, I. (2001). Doğu Akdeniz Bölgesi Aphidoidea (Homoptera) Türleri ile Bunların Parazitoit ve Predatörlerinin Saptanması. TUBİTAK, Proje, (105-O), 581.
Yanmaz, R., & Düzeltir, B. (2003). Çekirdek kabağı yetiştiriciliği. Ekin Dergisi, 7(6), 22-24.
Zeren, O. (1989). Çukurova bölgesinde sebzelerde zararlı olan yaprakbitleri (Aphidoidea) türleri, konukçuları, zararları ve doğal düşmanları üzerinde araştırmalar. Tar. Orm. ve Köyişleri Bak. Araştırma Yayınları Serisi Yayın, (59), 205.
Zümreoğlu, S., & Akbulut, N. (1988). Ege Bölgesi ikinci ürün susam ekim alanlarında görülen zararlılar üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Derneği & Dergisi, 12(1), 39-48.