Ozan ŞİMŞEK, Sevda ALTUNBAŞ, Gafur GÖZÜKARA, Bayram Çağdaş DEMİREL

Farklı aluviyal depozitler üzerinde gelişen toprakların pedolojik özelliklerinin belirlenmesi

Akarsuların taşıdığı materyallerin depolandığı araziler üzerinde gelişen aluviyal topraklar birbirinden çok farklı özellikler göstermektedirler. Bu araştırma ile Antalya İli, Aksu ilçesine bağlı Solak köyünde yer alan, Aluviyal toprakların seri bazında morfolojik, fiziksel ve kimyasal özelliklerinin tespit edilmesi ve serilerin yayılım alanlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; Taşkın düzlüğünde Batem 1, Ekspo, Mısnar, Körcegözler, Atçayırı, ve Kelbük serileri, nehir sırtı alüvyalleri üzerinde Solak serisi, yan dere Aluviyalleri üzerinde ise Batem 2 serileri tanımlanarak isimlendirilmiştir. Toprak profillerinden fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 47 adet bozulmuş toprak örneği alınmıştır. Arazi ve laboratuvar bulguları sonucunda, çalışma alanı topraklarının zayıf strüktür gelişimi, düşük organik madde, yüksek kireç içeriği, yüksek kil ve zayıf drenaj problemlerinin olduğu tespit edilmiştir. Taşkın düzlüğü fizyoğrafyasında gelişen P2, P3 ve P5 profillerindeki yüksek kil içeriği, düşük geçirgenlik ve zaman zaman yükselen taban suları sorunlarına karşılık, nehir sırtı ve yan dere aluviyalleri üzerinde gelişen topraklarda göreceli olarak yüksek kum/silt içeriği ve düşük KDK sınırlamaları tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tespit edilen 8 farklı toprak serisinde sınırlı toprak gelişimiyle A/C horizon diziliminde olduğu ve çalışma alanı içerisinde en fazla yayılım alanına sahip toprak serisinin Kelbük (570.09 ha) en az yayılım alanına sahip toprak serinin ise Batem 2 (44.03 ha) olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Aluviyal depozit, Toprak özellikleri, Toprak etüt ve haritalama

Determination of pedological properties of soils developed on different alluvial deposits

Aluvial soils that develop on the lands where the materials transported and deposited by the rivers show very different characteristics. The aim of this study was to determine the morphological, physical and chemical properties of alluvial soils as a soil series in Solak village of Aksu district of Antalya province and to determine the spriding areas of the soil series. According to the research results; Batem 1, Ekspo, Mısnar, Körcegözler, Atçayırı, and Kelbük series on the flood plains, the Solak series on the ridge alluviums and the Batem 2 series on the side stream alluvials were named. A total of 47 degraded soil samples were taken to determine the physical and chemical properties of the soil profiles. As a result of the field and laboratory findings, it was determined that the soils of the study area have limitationsof the study area had problems in the agricultural production due to weak structure development, low organic matter, high lime content, high clay and weak drainage. The high clay content, low permeability and occasionally rising ground waters in the P2, P3 and P5 profiles which developed in the flood plane physiography, while the relatively high sand/silt content and the low CEC content in the soils which developing on the ridge and side stream alluvials. According to the results of the research, all soil profiles determine as A/C horizon sequence with limited soil development, and Kelbük (570.09 ha) soil series has been identified as most spread area, whereas Batem 2 (44.03 ha) soil series has been identified as least spread area in the study area.

Keywords:

Alluvial deposits, Properties of soil, Soil survey and mapping,

PDF

___

Altunbaş, S., ve Sarı, M. (2011). Kurutulan kestel gölünden kazanılan toprakların bazı özellikleri ile üretim potansiyelleri arasındaki ilişkiler. Akdeniz Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(1), 61-65.
Black, C. A. (1965). Methods of Soil Analysis Part 2, Amer. Society of Agronomy Inc., Publisher Madisson, Wilconsin, U.S.A., 1372-1376.
Bouyoucos, G. J. (1955). A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soils, Agronomy Journal, 4 (9), 434.
Dengiz, O., ve Gülser, C. (2014). Farklı fluviyal depozitler üzerinde oluşmuş toprakların dağılım alanlarının belirlenmesi ve sınıflaması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 1, 9-17.
Dinç, U. ve Şenol, S. (1990). Toprak etüt ve haritalama. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No:66, S.108. Adana.
Dinç, U. ve Şenol, S. (1998). Toprak etüd ve haritalama. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: 50, Adana, 235s.
Dinç, U., Şenol, S. (2013). Toprak etüd ve haritalama. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: A-50 Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana Sy: 235.
Evliya, H. (1964). Kültür bitkilerinin beslenmesi. Ankara. Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın no:36, 292- 294, Ankara.
Gözükara, G. (2019). Eski göl tabanlarındaki zamansal ve mekansal değişimlerin toprak oluşumuna etkileri (Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Hızalan, E. (1969). Toprak etüt ve haritalama I. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 379, 218 S.
Jackson, M. C. (1967). Soil chemical analysis. Prentice Hall of India Private’Limited, New Delhi.
Jenkins, D.A., and Jones, R.G.W. (1980). Trace Elements in Rock, Soil, Plant and Animal: Introduction. In: Davies, B.E. (Ed), Applied Soil Trace Elements. John Wiley and Son Ltd., pp. 1-20.
Kacar, B. (1995). Bitki ve toprağın kimyasal analizleri; Toprak Analizleri. A. Ü. Ziraat Fakültesi Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3.
Mutlu, H.H. (2010). Eski konya gölü kuvaterner terasları üzerinde oluşan toprakların jeokimyasal özellikleri ve ayrışma oranları (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Osher, J.L. and Buol, W.S. (1998). Relationship of soil properties to parent material and landscape position in eastern madre de dios. Peru. Geoderma, 83, 143-166.
Owliaie, H., Ghiri, M.N. and Shakeri, S. (2018). Soil-landscape relationship as indicated by pedogenesis data on selected soils from Southwestern, Iran. Eurasian Journal of Soil Science, 7(2), 167-180.
Sarı, M., Altunbaş, S., Sönmez, N.K. ve Emrahoğlu, E.I. (2003). Farklı fizyografik üniteler üzerinde yer alan eski Manay göl alanı topraklarının özellikleri ve potansiyel üretkenlikleri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 7-17.
Sarı, M., Sönmez, N.K., Altunbaş, S. (2009). Aksu araştırma ve uygulama istasyonu topraklarının morfolojik, fiziksel ve kimyasal özellikleri, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 157-168.
Sarı, M. (2015). Taşınmış anamateryal ile yer şekilleri arasındaki ilişkiler. In Ş.S., K, G., Sarı., Kurucu, Y. Editor (Ed.), Toprak Etüd Haritalama El Kitabı. (Ed. Şenol S., Küsek G., Sarı M., Kurucu Y.). S.52-109. Tarım Arazileri Değerlendirme Dairesi Başkanlığı.
Soil Survey Division Staff. (1993). Soil Survey Manual. USDA Handbook 18, US Gov. Print. Washington DC.
Soil Survey Staff. (1998). Keys to soil Taxanomy. 8th Edition, United States Departman of Agriculture, Natural Resources Conservation Service ISBN 0-16-048848-6. Washington DC.
Soil Survey Laboratory, (2004). Soil Survey Laboratory Methods Manual. USDA Natural Resources Conservation Service. Soil Survey Investigations Report No 42. Washington D.C., USA.
Şenol, S. (2000). Pedo-Jeomorfoloji. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, s.33.
Şenol, S. (2015). Toprak etüt haritalama işlem ve metodolojisi. In Ş.S., K, G., Sarı., Kurucu, Y. Editor (Ed.), Toprak Etüd Haritalama El Kitabı. (Ed. Şenol S., Küsek G., Sarı M., Kurucu Y.). S.1-25. Tarım Arazileri Değerlendirme Dairesi Başkanlığı.