Diyarbakır İli Pamuk Ekim Alanlarında Bulunan Yeşilkurt, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)’un Popülasyon Dalgalanmasının Belirlenmesi

Pamuk alanlarının önemli zararlılarından biri olan Yeşilkurt, Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera: Noctuidae) ve özellikle generatif organlarda zarar yaparak önemli ürün kayıplarına neden olmaktadır. Bu çalışma H. armigera'nın ergin popülasyon değişimini saptamak amacıyla Delta tipi eşeysel çekici tuzakların yerleştirildiği pamuk tarlalarında 2014 ve 2015 yıllarında Diyarbakır ilinde (Bismil, Çınar ve Sur) yürütülmüştür. Bismil (Kazancı), Çınar (Karalar), Sur (Tanoğlu) ilçelerinde üç pamuk tarlası belirlenmiş ve her tarlaya üçer adet feromon tuzaklar yerleştirilmiştir. Tuzaklarda yakalanan erginler haftalık yapılan sayımlarla takip edilmiştir. Çalışmalardan elde edilen verilere göre H. armigera’nın popülasyon dalgalanması 2014 ve 2015 yıllarında genel olarak aylara ve yıllara göre farklılık göstermiştir. Deneme kurulan tarlalarda 2014 yılında yapılan sayımlarda tuzaklarda daha fazla kelebek yakalanmasının olduğu görülürken 2015 yılında geçen yıla oranla tuzaklarda daha az yakalanma olduğu tespit edilmiştir. Yeşilkurt ergin popülasyon dalgalanmasına bakıldığı zaman 2014 yılında Bismil (Kazancı)’de (28 birey/tuzak) ve Çınar (Karalar)’da (23 birey/tuzak) mayıs ayı sonunda en yüksek popülasyon yoğunluğuna ulaştığı görülürken aynı yıl Sur (Tanoğlu)’da (13 birey/tuzak) haziran ayı başında en yüksek popülasyon yoğunluğu görülmüştür. 2015 yılında ise eşeysel çekici feromon tuzaklarda Sur (Tanoğlu)’da (6 birey/tuzak) temmuz ayı başında, Bismil (Kazancı)’de (19 birey/tuzak) ve Çınar (Karalar)’da (15 birey/tuzak) temmuz ayı ortalarında en yüksek popülasyon yoğunluğuna ulaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Helicoverpa armigera, Popülasyon Dalgalanması, Pamuk

PDF

___

Ahmed, K., Khalique F., 2002. Forecasting Adult Populations of Helicoverpa armigera on Chickpea Using Pheromone Trap. Pakistan Journal of Biological Sciences, 5(8): 830-834.
Anonim, 1996. Türk Tarımında Pamuğun Yeri ve Önemi. Erişim: (http://www.ito.org.tr/itoyayin/0012665.pdf) Erişim Tarihi: 22.05.2016.
Anonim, 2015. T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü Erişim:(http://koop.gtb.gov.tr) Erişim Tarihi: 27.05.2016.
Baker, F. W., Tann C. R., and Fitt G. P., 2011. A Tale of Two Trapping Methods: Helicoverpa spp. (Lepidoptera, Noctuidae) in Pheromone and Light Traps in Australian cotton production systems. Bull Entomol Research, 101(1): 9-23.
Becan, A., Özpınar, A. ve Polat, B., 2004. Çanakkale İli Domates Alanlarında Zararlı Yeşilkurt (Helicoverpa armigera Hübner) (Lep: Noctuidae)’un Popülasyon Gelişmesi ve Predatörlerinin Belirlenmesi. Türkiye I. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Samsun, pp. 8-10.
Basavaraj, K., Geetha, S., Jagadish, K. S., Mothan, Naik, I., Shadakshari, Y. G., 2013. Influence of Meteorological Factors on Sex Pheromone Trap Catches of Helicoverpa armigera (Hub.) and Spodoptera litura (Fab.) in Sunflower (Helianthus annuus L.). Current Biotica, 7(3): 174-182.
Bayhan, E., Sağır, A., Uygur, F., N., Ölmez Bayhan, S., Eren, S., Bayram, Y., 2015. GAP Bölgesi Pamuk Alanlarındaki Bitki Koruma Sorunlarının Belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 5(3): 135-146.
Bouachem, S., Hdider, C., Souissi, R., Ghazel, I., Pizzol, J., 2007. Seasonal Actıvıty of Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae) for Improved Control Management Strategıes in Processıng Tomatoes. ISHS Acta Horticulturae, 758(9): 89-94.
Chandel, S. F., Singh, P. K., Ahmad, R., 2005. Population Dynamics of Helicoverpa armigera (Hübner) and Campoletis chloridae on Different Crops. Annals of Plant Protection Sciences, 13(2): 379-383.
Chatar, V. P., Raghvani, K. L., Joshi, M. D., Ghadge, S.M., Deshmukh, S.G., Dalave, S.K., 2010. Population dynamics of pod borer, Helicoverpa armigera (Hubner) infesting chickpea. International Journal of Plant Protection, 3(1): 65-67.
Dent, D. R., Pawar, C. S., 1988. The İnfluence of Moonlight and Weather on Catches of Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) in Light and Pheromone Traps. Bulletin of Entomological Research, 78(3): 365-377.
Domotor, I., Kiss, J., Toth, I., Szocs, G., 2002. Relationship Between Seasonal Flight Pattern of The Cotton Bollworm, (Helicorverpa armigera Hubner 1808) Monitored By Pheromone Traps, and The Appearance of Larvae, for Control Decision Making. Növényvédelem Journal, 386 (): 273-278.
Domotor, I., Kiss, J., Szocs, G., 2007. First Results on Synchrony Between Seasonal Pattern of Pheromone Trap Captures of Cotton Bollworm, Helicoverpa armigera and Appearance of Freshly Emerged Larvae on Developing Cobs of Corn Hybrids. Journal of Pest Science, 80(3): 183-189.
El-Sayed, A. A. A., Merval, A., Kandil, T. A., Amer, A. E., 2009. Seasonal Fluctuation of Helicoverpa armigera, Hubner (Lepidoptera: Noctuidae) on Cotton and Okra and Heat Units Related. Egyptian Journal of Agricultural Research, 87(4): 909-921.
Fefelova, Yu. A., Frolov, A. N., 2008. Distribution and Mortality of Corn Earworm (Helicoverpa armigera, Lepidoptera, Noctuidae) on Maize Plants in Krasnodar Territory. Entomological Review, 88(4): 480-484.
Fitt, G. P., Dillon, M.L., Hamilton, J. G., 1995. Spatial Dynamics of Helicoverpa armigera populations in Australia Simulation Modelling and Empirical Studies of Adult Movement. Computers and Electronics in Agriculture, 13(1):177-192.
Gao, Y., Feng, H., Wu, K., 2010. Regulation of the seasonal population patterns of Helicoverpa armigera moths by Bt cotton planting. Transgenic Research, 19(4): 557-562.
Garcia, J.M.B., Garcia, R.O., 1990. Phenology of Heliothis armigera, Agrotis segetum and Agrotis ipsilon in the Badajoz Area (Spain). OILB SROP WPRS Bulletin, 13(3): 1-5.
Garg, D.K., 1987. Seasonal Abudance and Host Range of Heliothis armigera (Hub.) in the Kumason Hills (India). International Chickpea Newsletter, 16(6).
Göven, M. A., Efil, L., 1994. Dicle Vadisi Pamuk Alanlarında zararlı Yeşilkurt (Heliothis armigera Hübn.) (Lepidoptera:Noctuidae) ‘un Doğal düşmanları ve Etkinlikleri Üzerinde Araştırmalar. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi, İzmir, pp. 449-457.
Hazara, A. H., Khan, J., Shakeei, M., Iqbal, M., Bajoi, A. H., 2001. Population Dynamics and Control of Helicoverpa (Heliothis) armigera, Hubner (Lepidoptera: Noctuitidae) on Different Crops in Balochistan. Balochistan Journal of Agricultural Sciences, 1(1): 1364-1369.
Izquierdo, J. I., 2009. Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera, Noctuidae): Relationship Between Captures in Pheromone Traps and Egg Counts in Tomato and Carnation Crops. Journal of Applied Entomology, 120(5): 281–290.
Jadhav, D. R., Armes, N. J., Bhatnagar V. S., 2013. Incidence of Winter and Summer Diapause in Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera Noctuidae) in Andhra Pradesh, India. Asian Journal of Agricultural Sciences. 5(3): 40-51.
Karaat, Ş., Göven, M. A., Mart, C., 1986. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Pamuk Ekim Alanlarında Yararlı Türlerin Genel Durumları. Türkiye 1. Biyolojik Mücadele Kongresi, Adana, pp. 186-194.
Karim, S., 2000. Management of Helicoverpa armigera: A Review and Prospectus for Pakistan. Pakistan Journal of Biological Sciences. 3 (8): 1213-1222.
Karsavuran, Y., Durmuşoğlu, E., 2004. Mustafakemalpaşa (Bursa)’da Sanayi Domateslerinde Helicoverpa armigera (Hübn.) (Lepidoptera: Noctuidae)’ya Karşı İlaçlama Zamanının Saptanmasında Feromon Tuzaklarından Yararlanma Olanakları. Türkiye Entomoloji Dergisi, 28 (4): 253-266.
Kaya, M. ve Kovancı, B., 2000. Bursa İlinde Yeşilkurt, (Helicoverpa armigera Hübner)(Lep: Noctuidae)’un Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (1): 37-43.
Kaya, K., (2008). Hatay İlinde Önemli Yazlık ve Kışlık Sebze Alanlarında Bulunan Zararlı Lepidopter Türleri, Populasyon Yoğunlukları ve Parazitoitleri Üzerinde Araştırmalar. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Kehat, M., Gothilf, S., Dunkelblum, E., Greenberg, S., 1982. Sex Pheromone Traps as a Means of Improving Control Programs for the Cotton Bollworm, Heliothis armigera (Lepidoptera: Noctuidae). Environ Entomol, 1(3): 727-729.
Keszthelyi, S., Nowinskzy, L., Puskas, J., 2013. The Growing Abundance of Helicoverpa armigera in Hungary and its Areal Shift Estimation. Central European Journal of Biology, 8(8): 756-764.
Kim, J., Kwon, M., Maharian, R., 2017. Monitoring of Four Major Lepidopteran Pests in Corn Field and Management of the Helicoverpa armigera. Korean Society Of Applied Entomology, 54-54.
Koçlu, T., Karsavuran Y., 2000. Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)’nın Manisa İlinde Biyolojisi ve Popülasyon Düzeyi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 24(3):179-194.
Kumar, M., Sharma, P. K., Sharma, A. K., 2013. Studies on Pheromone Catches of Helicoverpa armigera Hubner And Relation of Moth Activity with Larval İnfestation on Tomato in Baghpat Uttar Pradesh. International Journal of Microbial Resource Technology, 2(1):13-15. Lu, Z., Z. Baker, G., 2012. Spatial and Temporal Dynamics of Helicoverpa armigera (Lepidoptera, Noctuidae) in Contrasting Agricultural Landscapes in Northwestern China. International Journal of Pest Management, 59(1): 25-34.
Ma, J., Lu, Z., Gao, G., 2012. Population Patterns of Helicoverpa armigera (Hb.) on Bacillus thuringiensis Transgenic Cotton in Xinjiang, China. Egyptian Journal of Pest Control, 22(2):131-139.
Marcos, T. F., Rejesus, R. S., 1992. Population Dynamics of Helicoverpa spp. in Tobacco Growing Ares of Ilocos Norte and La Union. Philippine Entomologist, 8 (6): 1227-1246.
Mart, C., Aslan, M. M., Eroğlu, N., Doğanlar, O. 2000. Pamuk Alanlarında Yeşilkurt, Heliothis armigera Hbn. (Lepıdoptera: Noctuıdae)’un Popülasyon Takibinde Eşeysel Çekici Tuzakların Kullanım İmkanları Üzerinde Araştırmalar. Fen ve Mühendislik Dergisi, 3(2): 143-151.
Öngören, K., Kaya, N., Türkmen Ş., 1977. Ege Bölgesinde Domateslerde Zarar yapan Yeşilkurt (Heliothis armigera Hübner)’un Morfolojisi, Biyolojisi ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 17(1): 3-28.
Pălăgeşıu, I., Crista, N., Coştiug, E., 2005. The Spreading and Attack Produced By The American Bollworm (Helicoverpa armigera Hbn.) in The Tımıaş Country. 8th Section Biology Applied in Crop Science, 40(3): 77-82.
Patel, S. R., Patel, K. G., Ghetiya, L. V., 2015. Population Dynamics of Pod Borer (Helicoverpa armigera Hubner) Infesting Chickpea in Relation to Abiotic Factors. An International e-Journal, 4(2): 163-170.
Prasad D. V., Rambabu, L., Reddy, G. P. V., 1993. An Action Threshold for Helicoverpa armigera Hb. Based on Pheromone Trap Catches in Cotton. Indian Journal of Plant Protection, 21(1): 17-18.
Prasad, N. V. V. S. D., MahaLakshmi M. S., Rao N. H. P., 2008. Monitoring of Cotton Bollworms Through Pheromone Traps and Impact of Abiotic Factors on Trap Catch. Journal of Entomological Research, 32(3): 187-192.
Rajesh, K. J, Durairaj, C., 2012. Population Dynamics of Gram Pod Borer (Helicoverpa armigera) in Relation to Weather Factors Under Tamil Nadu Condition. Journal of Food Legumes, 25(1): 83-85.
Salem, S. A., El-Salam, A. M. E. A., El-Kholy, M. Y., 2008. Field Trapping of the American Bollworm, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) with the Sex Pheromone. Egyptian Journal of Biological Pest Control, 18(1): 161-165.
Sannino, L., Espinosa, B., Caponero, A., 2004. Helicoverpa armigera (Hübner) Harmful to Pepper Crops in Italy [Capsicum annuum L.; Apulia; Basilicata; Campania]. International Information System for the Agricultural Science and Technology, 54(1): 23-25.
Shah, Z. A., Shahzad, M. K., 2005. Fluctuation Patterns of Different Developmental Stages of Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae) on Chickpea (Cicer arietinum) and Their Relationship with the Environment. Entomologica Fennica, 16(1): 201-206.
Sharma, P. K., Kumar U., Vyas S., Sharma S., Shrivastava S., 2012. Monitoring Of Helicoverpa armigera (Hubner) (Lepidoptera:Noctuidae) Through Pheromone Traps In Chickpea (Cicer arietinum) Crop And Influence Of Some Abiotic Factors On Insect Population. IOSR Journal Of Environmental Science, 1(5): 44-46.
Srivastava, C. P., Pimbert, M. P., Reed, W., 1992. Monitoring of Helicoverpa (= Heliothis) armigera (Hubner) Moths with Light and Pheromone Traps in India. International Journal of Tropical Insect Science, 13(02).
Srivastava, C. P., Srtvastav R. P., 1989. Comparison of Heliothis armigera (Hübner) Male Moth Catches in Light and Pheromone Traps at Udaipur, Rajasthan, India. International Journal of Tropical Insect Science, 10(05): 565-568.
Stavridis, D.G., Gliatis, A., Deligeorgidis, P.N., Giatropoulos, C., Giatropoulos, A., Deligeorgidis, N.P., Ipsilandis, C.G., 2008. Cotton Production in The Presence of Helicoverpa armigera (Hb.) in Central Greece. Pakistan Journal of Biological Science, 11(21): 2490-2494.
Tamhankar, A. J., Gahukar R. T., Rajendran T. P., 2000. Pheromones in the Management of Major Lepidopterous and Coleopterous Pests of Cotton. Integrated Pest Management Reviews, 5(1): 11-23.
Tsitsipis, J.A., Alexandri, M., 1990. Monitoring Helicoverpa armigera, Scotia ipsilon and Scotia segetum by Pheromone Traps in Greece, Comparison of Two Kinds of Traps. OILB SROP WPRS Bulletin, 13(3): 54-61.
TÜİK, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim: (http://www.biruni.tuik.gov.tr) Erişim Tarihi: 29.05.2016.
Ugale, T. B., Toke, N. R., Shirsath, M. S., 2011. Population Dynamics of Gram Pod Borer, Helicoverpa armigera (Hubner). International Journal of Plant Protection, 4(1): 204-206.
Walker, G. P., Cameron, P.J., 1990. Pheromone Trapping and Field Scouting for Tomato Fruitworm in Tomatoes and Sweet Corn. Proceedings of the Forty Third New Zealand Fruitworm Weed and Pest Control Conference, New Zealand, pp. 17-20.
Wilson, A. G. L., Morton, R., 1989. Some Factors Affecting The Reliability of Pheromone Traps for Measurement of The Relative Abundance of Helicoverpa puntigera (Wallengren) and H. armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae). Bulletin of Entomological Research, 79(02): 265-273.
Yabaş, M. N., Özer, M., 1983. Çukurova Bölgesinde Helicoverpa armigera (Hübner)’nın bio-ekolojisi üzerinde araştırmalar. Tübitak VII. Bilim Kongresi, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu Tebliğleri, Adana, 6-10 Ekim 1983.