Osmanlı İlim Geleneğinde Buhârîhânlık

İmâm Muhammed b. İsmâ‘îl’in Câmi'u's-sahîh adlı eseri Kur’ân’dan sonra en sağlamkaynak olarak kabul edilir. Sahîh hadisleri toplamada gösterdiği titizlik onun bu konumayükselmesini sağlamıştır. İslâm ümmeti de mezkûr kitaba gereken değeri göstermiş ve bu sağlamkaynaktan Peygamberinin uygulamaları ve sözlerini öğrenme imkânı bulmuştur. Bu güvenilirliközellikle Osmanlı toplumunda Câmi‘u’s-sahîh’in baş tacı edilmesi sonucunu doğurmuşturki bunun neticesinde Buhârî’ye has ders geleneği oluşmuş, camilerde halkaBuhârî-i Şerîf okutan dersiâm efendilere Buhârîhân denilmiştir. Devlet kontrolüyle yaygınlaşanbu uygulama camilerden türbelere, kütüphanelerden devlet kurumlarına kadar yaygınlaşmışzor ve sıkıntılı zamanlarda ve özellikle savaş zamanlarında hatmedilmesi için devlet tarafındanemirler yayınlanmıştır. Mali kısmı kurulan vakıflardan karşılanmış ve Buhârîhânlaramaaş tahsis edilmiştir. Osmanlı toplum hayatının dinamiklerinden olan cami derslerinin enönemli ayağını temsil eden Buhârî hatim geleneği Osmanlı ilim geleneğinin kendine has uygulamalarındanbir tanesidir.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), VIII/1, 2010.