İmam Şâfiî ve Fıkıh Düşüncesinin Mezhepleşmesi

Hicri 150 yılında İslâm dünyasında Mekke, Yemen, Basra, Bağdat, Şam ve Mısır’a nispetle iki ilim merkezi daha fazla ön plana çıkmış bulunmaktaydı. Bunlar, bünyesinde barındırdığı pek çok sahâbî, tâbiî ve tebe-i tabiîden nakledilen haberlerle, İslâmî bilginin gerçek mekânı olduğuna inanılan Medine ile Abdullah b. Mes‘ûd ve Hz. Ali gibi sahâbîlere dayandırılan, Alkame b. Kays ve İbrâhim en-Nehaî gibi tabiilerce geliştirilen ve neticede İmam A‘zam Ebû Hanîfe ile zirveye ulaştırılan bilgi birikimini elinde tutan Kûfe’dir. Bu iki şehirde her ikisi de köklü bir gelenekten gelen, teşekkül süreci yaşayan ve karşılıklı etkileşim içinde olmalarına rağmen birbiriyle mücadele eden iki farklı ekolden bahsedilebilir: Mâlikîler ve Hanefîler. İslâm dünyasının pek çok yerinde olduğu gibi bu iki beldede, kendilerini tamamen ahbarın rivayetine adamış hadisçiler ile itikadî meseleleri tartışmaya eğilimli kelamcılar da vardı.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), VI/1, 2008.