Hz. Peygamber’in Zeyd b. Sâbit’e Yahudi Yazısını/Dilini Öğrenme Talimatı Vermesi İle İlgili Rivâyetlerin Değerlendirilmesi

Bir devlet baskanı olarak Hz. Peygamber, Arab Yarımadasında yer alan kabilelerin reislerineve yarımada dısında yer alan yakın ve uzak komsu devletlerin krallarına çesitliamaçlarla resmi mektuplar gönderiyor ve onlardan mektuplar alıyordu. Söz konusu mektuplartabiatıyla bazen Arapça dısındaki dillerde de olabiliyordu. Hadis ve İslâm tarihikaynaklarında, Hz. Peygamber’in diplomatik gerekçelerle söz konusu mektupları ashabınındısındaki kimselere yazdırıp okutmaktan endise ettiğine, bu sebeple dile kabiliyetli ve zeki birgenç olduğunu bildiği Zeyd b. Sâbit’ten yahudi yazısını ve dilini öğrenmesini istediğine dairfarklı rivâyetler yer almaktadır. Ancak bu konudaki rivâyetler, öğrenilmesi istenilenin yahudiyazısı veya yahudi dili mi olduğu, Zeyd’in bu yazıyı ve/ya dili ne zaman, nerede, kimlerden vene kadar sürede öğrendiği vb. hususlarda, sârihleri değisik yorumlara sevk eden farklı ifadelerve kapalılıklar ihtiva etmektedir. Bu makalenin amacı, öncelikle bahsi edilen rivâyetleri tahlilederek bunlardaki kapalı noktaları aydınlatmak, ayrıca bilhassa devletlerarası iliskilerde,eğitimde ve bilimde önemi inkâr edilemeyecek olan yabancı dile, asr-ı saadette nasıl bir ihtiyaçduyulduğunu, Hicaz Bölgesinde o dönemde hangi yabancı dillerin kullanıldığını, Resûl-iEkrem’in bu probleme ne gibi çözümler getirdiğini tespit etmeye çalısmaktır.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), VII/2, 2019.