Hadis Rivâyetinde Aile İsnadları, Bekir Kuzudişli

Hadisle ilgili Batı’da yapılmış çalışmaları bir gelenek çerçevesinde değerlendirmeye imkân tanıyan en önemli hususlardan birisi, hadis usûlünün tarihî hadisleri tespit konusunda yetersiz olduğu şeklindeki iddia gibi bazı temel görüşlerin her oryantalist tarafından kabul edilmesidir. Hadis usûlünün yetersizliğinin iddia edilmesi fakat aynı zamanda İslâm tarihinin ilk yüzyılları hakkında veri elde etme arzusundan vazgeçilmemesi, rivayetlerden söz konusu verileri elde etmek için alternatif metot ve kavram önerilerinde bulunulmasını da beraberinde getirmiştir. Efendiden kölesine nakledilenler dâhil olmak üzere aile üyeleri arasında nakledilen hadislerin isnadları için kullanılan ‘aile isnadı’ kavramı da bu bağlamın ürünüdür. Aile isnadları kavramını ilk kez kullanan Batılı araştırmacı, 1950’de yayımlanan The Origins of Muhammadan Jurisprudence adlı eseriyle selefleri, özellikle Ignaz Goldziher, tarafından ortaya atılan iddiaları geliştirmesinin yanı sıra, birçok yeni iddia ve kavram da üreten, oryantalist geleneğin köşe taşlarından Joseph Schacht’tır.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), V/1, 2007.