Hadis Rivayet Sistemine İhtimal Hesapları Merkezli Teorik bir Yaklaşım

Hadis ilminde bir râvi için kullanılan sika, mutkin, adl, sadûk, metrûk, zayıf… vb.tabirlerin her biri, nâkilin rivayetlerindeki güvenilirlik derecesini anlatan terimlerdir.Hadisler hakkında verilen sahih, hasen, zayıf... gibi hükümler ise, hadisin Hz. Peygamber’eaidiyet ihtimâlinin kuvvetini beyan eden sözel değerlendirmelerdir. Muhaddisler bir hadishakkında hüküm verirken o hadisi aktaran nâkillerin rivayet etmedeki genel tutarlılıklarını vehadisin bütün tariklerini dikkate alıp, gâlib zanna göre bir hükme varmışlardır. Bu makalede,gerek râvilerle ilgili derecelerin gerekse hadislerle ilgili hükümlerin rakamsal değerlerinin ortayaçıkarılmasını mümkün kılacak ve herhangi bir hadisin en muhtemel formatını belirlemeyeyardımcı olacak teorik bir model ileri sürülmüştür.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), III/1, 2005.