Hadis Rivayet Sisteminde Râvi Modelleri

Bilgiyi bir başkasıyla paylaşma nasıl tabiî ve iç güdüsel bir bireysel faaliyet ise, toplumsalplanda bir birikimi sonraki nesle aktarma ve dolayısıyla bilgiyi bu yolla muhafaza etmeyeçalışma da bir o kadar tabiîdir. Bu doğal sürecin sürdürülmesini sağlayan, toplum bireylerininkolektif şuurudur. Pek tabiidir ki, çeşitli şartlara bağlı olarak, kimi toplumlarda bu türsüreçler tekâmül ederken kimilerinde ise akîm kalabilir. İslâm toplumunda, daha Hz. Peygamberhayattayken başlayan belleme ve aktarma çabası, onun vefatıyla birlikte, hicrî I. asıritibariyle, sistemleşme/tekâmül sürecine girmiştir. Bu çalışmada, tabiî bir toplumsal aktiviteneticesi, peygamberin hatırâtını koruma refleksiyle harekete geçen rivayet sisteminin oluşumve gelişim safhalarında ne tür râvi modellerinin sistemde yer aldığı hususunda teorik bir yaklaşımortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu sayede, sonraki dönem hadis literatürüne yansımışrâviler arası ilişkilerin ve bu ilişkiler yoluyla nakledilmiş bilgilerin değeri konusunda dahasağlıklı bir neticeye varmanın mümkün olacağı düşünülmüştür.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), V/1, 2007.