Gazzâlî’de Haber ve Hadis Kavramları

Gazzâlî, “hadis” teriminin tanımını yapmazken; “haber”i geniş anlamda “doğru veyayalan olma ihtimâli (meyli) bulunan söz” ya da “doğru veya yalanın dâhil olduğu söz” şeklindetarif etmiştir. Merfû hadisler için “haber” ve türevleri ile “hadis”, “refe’a” ve “merfû”gibi ifadeler kullanmıştır. Bunun yanında haberleri râvî sayısı açısından mütevâtir ve âhâd;kabul ve red yönünden ise makbûl ve merdûd olmak üzere ikişer ana başlık halinde zikretmiştir.Mütevâtir haber ile haber-i vâhidin tanımına ve bilgi değerine; ayrıca bir hadisin mütevatirolabilmesinin şartlarına ve mütevâtir olduğunu tespit etmenin kimlerin görevi olduğunadeğinmiştir. Keza hadis uydurmanın ne kadar kötü ve günah olduğunu İhyâ adlı eserindebelirtmiştir. Dolayısıyla eserlerine bilerek mevzû rivâyetler aldığı söylenemez.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD), XIV/2, 2016,