Esbâbu ‘Udûli’l-İmâm el-Buhârî ‘ani’t-Tahrîc li’l-İmâm Ca‘fer es-Sâdık fî Sahîhih

Bu çalışma İmâm Buhârî’yi es-Sâdık diye anılan Ca‘fer b. Muhammed b. Ali b. el-Hüseyn b. Ali b. Ebû Tâlib’in hadislerini kitabına almamaya sevk eden sebepleri açıklamayıamaçlamaktadır. Bu husus özellikle İmâmiyye ve Zeydiyye Şî‘ası’ndan pek çok kişinin ilerisürdüğü bir konudur. Ehl-i Sünnete mensup birtakım kişiler de onlara uymuşlardır ve buonları İmâm Buhârî’nin Ehl-i Beyt’e bağlılık göstermediği, Nasıbîlerin yanında durduğu vemevcut durum ve otoritenin baskısına teslim olduğunu iddia etmeye sevk etmiştir. Buiddianın detaylı biçimde incelenmesi ve vakıaya ne kadar mutabık olduğunun açıklanması,Buhârî’yi Cafer es-Sâdık’tan hadis almamaya sevk eden bütün ihtimallerin analiz edilmesigerekmektedir. Ardından muhtemel neden esas alınarak diğer sebeplerin göz ardı edilmesigereklidir. Bu tür bir iddia müstakil bir çalışmada ele alınmalıdır. Zira Buhârî’ye bu tür birtenkidin yöneltilmesi durumunda, râvi seçimindeki objektifliği ve dolayısıyla da Sahîh’ihakkında şüphe ortaya çıkacaktır. Hâlbuki, Ehl-i Sünnet’e göre Sahîh en sahih hadis kitabıdırve onu bu tür bir tenkide açmak Sünnî düşünce sisteminin dayandığı fikrî esaslardan birisinitartışmaya açmak anlamına gelir. Meselenin hakikatini ortaya çıkaracak doğru neticeyeulaşmak üzere -hâlihazırdaki çalışmada olduğu gibi- derin ilmî araştırmaya dayalı tafsilat vetetkike ihtiyaç vardır. Bu nedenle Buhârî’yi buna sevk ettiği söylenen bütün ihtimalleri elealdım ve her bir nedeni detaylı biçimde inceleyerek hangisinin doğru neden olup, hangisininolmadığını açıkladım.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), IX/2, 2011.