Batılı Hadis Tenkidi Düşüncesinin Türkiye’ye İntikali: Akademik Hadisçiliğin Geçmişi ve Geleceği Üzerine

Hadis ilmine dışardan ve eleştirel bakış esasen Batı kaynaklı bir yaklaşımdır. İçerden veeleştirel bakışı ise kısaca cerh ve ta‘dîl ilmi sayesinde hadis ehli temsil eder. Batılı İslâmaraştırmacılarının hadise yönelik ‘dışardan ve nesneleştirici’ yaklaşımları, özellikle Avrupaaydınlanma hareketinden itibaren İslâm ülkelerinde yaygınlık kazanmaya başlamış, bilimselobjektiflik anlayışı çerçevesinde, son iki yüzyıl boyunca önemli bir mesafe kat etmiştir. Tanzimatsonrası Türkiye’sinde İzmirli İsmâil Hakkı ve Babanzâde Ahmed Na‘îm ile başlayan,M. Tayyib Okiç, Muhammed Hamîdullah, Fuad Sezgin ve Mehmet Said Hatiboğlu ilegünümüze kadar devam eden ve akademik hadisçilik olarak nitelendirilen bu anlayış, Türkdüşünce tarihinin önemli kazanımlar elde etmesine vesile olmuştur. Klâsik dönemdeki ‘içerden’ve ‘uygulama’ amaçlı ilmî faaliyetin ‘dışardan’ ve ‘meslek’ kaygısıyla yapılan bilimselfaaliyetlere dönüşmesini doğuran akademik hadisçilik, bilimsel birikimin dil ve ülke sınırıolmaksızın, ortak kullanımını temin etmesi açısından ise Türkiye ilim hayatına önemli katkılarsağlamıştır.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), IV/2, 2006.