Sanatta “Kendinde Şey” Olarak Renk: Mark Rothko ve Dan Flavin Örneği Üzerine

Renk, sanat tarihi içinde sanat çalışmalarını anlamlandırmada sanat tarihçileri ve eleştirmenler tarafından ele alınırken, sanatçılar tarafından da kendi çalışmalarını anlamlandırmada başvurdukları en temel öğelerden birisi olarak her daim konu edinilmiştir. Renklerin tarihsel süreç içinde ve farklı kültürlerdeki anlam farklılıkları sanatçıların çalışmalarında ele alınışında çok farklı yorumları da beraberinde getirmiştir. Bir renk bazı sanatçılar tarafından öfkeyi anlatmak için kullanılırken bazıları tarafından aşkı, bazıları tarafından sonsuzluğu bazıları tarafından üretkenliği ya da içsel yolculuğu anlatmak için kullanılmıştır. Bu çalışmada rengin tüm bu psikolojik göndermelerinden ve anlamlandırmalarından sıyrılarak kullanılması üzerinden bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Rengin tüm göndermelerinden ve anlamlandırmalarından ayrılarak sadece kendisi olarak sanatta kullanılmasını ifade etmek üzere “kendinde şey” kavramı kullanılmıştır. Rengi “salt kendinde şey” olarak, bir başka deyişle, maddi varlığıyla çalışmalarında kullanan sanatçılara örnek olarak Amerikan Soyut Dışavurumcu sanatı içinde “Renk Alanı Resmi”nin başlıca temsilcilerinden Mark Rothko ve Minimal Sanat içinde yer alan Dan Flavin alınmıştır. İki sanatçı da rengi merkezine alır; fakat farklı medyumlar üzerinden rengi kullanırlar: Biri boya ile, diğeri ise ışıkla. Her iki sanatçıda da ortak olan, çalışmalarında rengin kendisinden başka bir şeyi temsil etmemesidir. Renk hiçbir şeyi temsil etmek için kullanılmaz, sadece kendisini var eder. Her iki sanatçının çalışmalarında renk maddi varlığıyla ve çalışmaları oluşturan materyal olarak işlev görür. İzleyiciler çalışmalarla rengin maddi varlığının onlarla kurduğu dolaysız iletişim üzerinden ilişkiye geçerler.

Anahtar Kelimeler:

Resim, Enstalasyon, Renk, Mark Rothko, Dan Flavin

Color as A “Thing in Itself” in Art: On The Example of Mark Rothko and Dan Flavin

While color has been dealt with by art historians and critics to evaluate artworks in art history, it has always been the subject of artists as one of the most basic elements they use to make sense of their works. Differences in the meaning of colors in the historical process and different cultures have brought about very different interpretations in the works of artists. Color is used by some artists to express anger, by some to express love, by some to express eternity, by some to express productivity or an inner journey. In this study, research was carried out on the use of color by getting rid of all these psychological references and meanings. The concept of “thing-in-itself” was used to express the use of color only as itself in art, by separating it from all references and meanings. Mark Rothko, one of the main representatives of "Color Field Painting" in the American Abstract Expressionist art, and Dan Flavin, who is in Minimal Art, are taken as examples of the artists who use color as a "mere thing in itself", in other words, with its material existence. Both artists center color; but they use color through different mediums: one with paint, the other with light. What both artists have in common is that the color does not represent anything other than itself in their work. Color is not used to represent anything, they just bring itself into existence. In the works of both artists, color functions with its material presence and as the material that creates the works. The audience interacts with the works through the direct communication that the material existence of color establishes with them.

Keywords:

Painting, Installation, Color, Mark Rothko, Dan Flavin,

PDF

___

Antmen, A. (2008). 20. yüzyıl Batı sanatında akımlar (sanatçılardan yazılar ve açıklamalarla). Sel Yayıncılık.
Arnheim, R. (2007). Görsel düşünme. (R. Öğdül, Çev.). Metis Yayıncılık.
Ashida, A. (2009). Mark Rothko’s dark painting: Its form and source. The Journal of Japan Art History Society, 67.
Çağan, M. (2005) Sizin Renkleriniz. Birharf Yayınları.
Ergüven, M. (2002). Yoruma doğru. Yapı Kredi Yayınları.
Esin, E. (2001). Türk kozmolojisine giriş. Kabalcı Yayınevi.
Govan. M. (2000). Dan Flavin: The architecture of light. Guggenheim Museum Publications.
Hassan, Ü. (2000). Eski Türk toplumu üzerine incelemeler. Alan Yayıncılık.
Havelkova, T. (2016). The role of myth in Mark Rothko’s and Barnett Newman’s art [Lisans Tezi, Univerzita Karlova V Praze, Filozofická Fakulta]. https://www.academia.edu/36374033/The_role_of_myth_in_ Mark_ Rothkos_and_Barnett_Newmans_art
Kaiser, F. W. (2013). On the divine in art. Bartelik (Ed.), Mark Rothko (s. 176-190) içinde. M. National Museum of Art.
Kalina, R. (2006). In another night, Art in America, 84(6), 68-73.
Kandinsky, W. (2001). Sanatta ruhsallık üzerine. (G. Ekinci, Çev.). Altıkırkbeş Yayınları.
Levi-Strauss, C. (2000). Yaban düşünce. Yapı Kredi Yayınları.
Louria-Hayon, A. (2013). A post-metaphysical turn: Contingency and givenness in the early works of Dan Flavin (1959-1964). Religion and the Arts, 17(1-2), 20-56. https://brill.com/view/journals/rart/17/1-2/article-p20_2.xml
Lynton, N. (1993). Modern sanatın öyküsü. (C. Çapan, Çev.). Remzi Kitabevi.
Mercado, F. (2013). Becoming Rotko. Academia. https://www.academia.edu/21470646/Becoming_ROTHKO
O’Hara, F. (2021, Haziran 10). Why I am not painter. Poets. https://poets.org/poem/why-i-am-not-painter
Pooke, G. (2012). Fifty key texts in art history. D. Newall & G. Pooke (Eds.). Routledge.
Weiss, J. (1998). Mark Rothko. Yale University Press.
Wilken, K. (2008). Color as field: Ammerican painting 1950-75. Yale University Press.
Zakaria, S. A., Bahauddin, A., & Darmayanti, T. E. (2015, Ekim 22-23). Recollection and thoughts of Dan Flavin: Approach to the third space through lighting design [Konferans Sunumu]. International Conference of Applied and Creative Arts (ICACA), DeTar Putra Banquet Hall, Unimas. http://www.conference.unimas. my/2015/icaca/