Xi Jinping Döneminde Hong Kong Protestoları: Şemsiye Hareketi Ve 2019 Protestoları Üzerine Bir Karşılaştırma

Çin, ekonomik olarak 21. yüzyılın güçlü bir ülkesi haline gelmiştir. Ancak bu güçlü ekonominin birçok siyasi sorunu vardır. Tarihsel geçmişiyle Çin için önemli bir yere sahip olan Hong Kong, 1997 yılında Çin’e devredilmesinden sonra “Tek Ülke İki Sistem” modeli ile yönetilmeye devam etmiştir. Bu süreçte, Hong Kong’da gerçekleşen 2014 Şemsiye Hareketi ve 2019 protestoları Çin ile gerginliğin giderek artmasına neden olmuştur. Bu çerçevede, Çin’in en güçlü liderlerinden biri olarak kabul edilen Xi Jinping’in 2014 ve 2019 Hong Kong protestolarına yaklaşımı bu sorunun çözümünde belirleyici olmaktadır. Çalışmada, 2014 Şemsiye Hareketi ve 2019 yıllarındaki protestoların genel bir değerlendirilmesi yapılmış ve Xi Jinping’in protestolara yaklaşımlarındaki benzerlikler ve farklılıklar kronolojik olarak gösterilmiştir. Sonuç olarak, Xi Jinping’in yönetimdeki gücünü artırmasının ve Trump yönetimindeki ABD’nin protestolara yaklaşımının Xi Jinping’in 2019 protestolarına daha sert tepki vermesine sebep olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çin, Xi Jinping, Hong Kong, Şemsiye Hareketi, 2019 Protestoları

Hong Kong Protests in the Xi Jinping Period: A Comparison on the Umbrella Movement and the 2019 Protests

China has become an economically powerful country of the 21st century. However, this strong economy has many political problems. Hong Kong, which has an important place for China with its historical past, continued to be managed with the "One Country Two Systems" model after it was transferred to China in 1997. In this process, The Umbrella Movement in 2014 and the protests in Hong Kong in 2019 have caused tensions to increase between China and Hong Kong. In this context, Xi Jinping is considered as one of China’s most powerful leaders and his approach to the 2014 and 2019 Hong Kong protests is decisive in the solution of this problem. In the study, a general evaluation of the 2014 Umbrella Movement and the protests in 2019 was made and the similarities and differences in Xi Jinping’s approach to the protests were shown chronologically. As a result, it has been demonstrated that Xi Jinping’s increasing power in the administration and the approach of the USA to the protests under the Trump administration caused Xi Jinping to react more strongly to the 2019 protests.

Keywords:

Çin , Xi Jinping, Hong Kong, Umbrella Movement, 2019 Protests,

PDF

___

Acemoğlu, D. ve Robinson, J. (2020). Dar Koridor: Devletler, Toplumlar ve Özgürlüğün Geleceği. (Çev. Yüksel Taşkın). İstanbul: Doğan Kitap.
Albert, E. (2020, 28 Mayıs). Beijing’s National Security Messaging on Hong Kong. 24 Haziran 2020 tarihinde https://thediplomat.com/2020/05/beijings-national-security-messaging-on-hong-kong/ adresinden erişilmiştir.
Aydın, N. (2020, 21 Mayıs). Çin’den ‘Hong Kong Ulusal Güvenlik’ yasası girişimi. 24 Haziran 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/cinden-hong-kong-ulusal-guvenlik-yasasi-girisimi/1849461 adresinden erişilmiştir.
Bag, M. (2019, 14 Ekim). Çin Devlet Başkanı Şi Cinping: Çin'i bölmeye çalışanların bedenini çiğner, kemiklerini ufalarız. 19 Nisan 2020 tarihinde https://tr.euronews.com/2019/10/14/cin-devlet-baskan-si-cinping-cini-bolmeye-calisanlarin-bedenini-cigner-kemiklerini-ufalar adresinden erişilmiştir.
BBC News. (2018, 25 Şubat). Profile: China's President Xi Jinping. 19 Nisan 2020 tarihinde https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-11551399 adresinden erişilmiştir.
BBC Türkçe. (2014, 29 Eylül). Hong Kong: On binlerin protestosu sürüyor. 10 Mart 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/09/140929_hong_kong_protesto_2 adresinden erişilmiştir.
BBC Türkçe. (2017, 19 Ekim), Çin lideri 'yeni çağ' doktrinini açıkladı: Modern sosyalizm. 15 Mart 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41682521 adresinden erişilmiştir.
Becker, J. (2007). Ejder Şahlanıyor: Bugünkü Çin’e içeriden bir bakış. İstanbul: NTV Yayınları.
Bloomberg HT. (2019, 25 Kasım). Çin/Yi: Hong Kong Çin topraklarının parçası olmaya devam edecek. 20 Nisan 2020 tarihinde https://www.bloomberght.com/cinyi-hong-kong-cin-topraklarinin-parcasi-olmaya-devam-edecek-2238721 adresinden erişilmiştir.
Bush, R.C. (2014, 3 Aralık). Hong Kong: Examining the Impact of the “Umbrella Movement”. 28 Mayıs 2020 tarihinde https://www.brookings.edu/testimonies/hong-kong-examining-the-impact-of-the-umbrella-movement/ adresinden erişilmiştir.
Chan, J. (2014). Hong Kong’s Umbrella Movement. 28 Mayıs 2020 tarihinde https://hub.hku.hk/bitstream/10722/208215/1/Conasya_tent.pdf adresinden erişilmiştir.
Chan, J.M. ve Lee, F.L.F. (2007). Political Opportunities, Social Mobilization and Collective Action: The Re-invigorated Pro-Democracy Movement in Hong Kong. China Review. 7 (2), 93-121.
Chow, P.A. (2015). Police-related statements during the Umbrella Movement in Hong Kong—“laying hands down” or an attempt at discursive formation. Inter-Asia Cultural Studies. 16 (3), 470-487. DOI: 10.1080/14649373.2015.1069056
Coase, R. ve Wang, N. (2015). Çin Nasıl Kapitalist Oldu?, (Çev. İlkay Yılmaz), Ankara: BigBang Yayınları.
Connors, A. (2015, 15 Haziran). Hong Kong's umbrella movement: A timeline of key events one year on. 18 Mart 2020 tarihinde https://www.abc.net.au/news/2015-09-28/timeline-hong-kong-umbrella-movement-one-year-on/6802388?nw=0 adresinden erişilmiştir.
Çalışkan, E.; Aygün, M. ve Aras, İ. (2020). Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’nin 2019 Hong Kong Protestolarına Yaklaşımları. International Journal of Politics and Security. 2 (4), 246-266.
Çelikkol, O. (2019, 20 Ağustos). Uzak Doğu’da ne oluyor?. 12 Mayıs 2020 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/oguz-celikkol/uzak-doguda-ne-oluyor-41306453 adresinden erişilmiştir.
Demir, E. (2020). Korona virüsü, Çin rüyası ve ÇKP’nin geleceği. 25 Haziran 2020 tarihinde https://www.gazeteduvar.com.tr/forum/2020/04/25/korona-virusu-cin-ruyasi-ve-ckpnin-gelecegi/ adresinden erişilmiştir.
Deutsche Welle Türkçe. (2014, 2 Ekim). Çin medyasında Hong Kong sansürü. 18 Mart 2020 tarihinde https://www.dw.com/tr/%C3%A7in-medyas%C4%B1nda-hong-kong-sans%C3%BCr%C3%BC/a-17970255 adresinden erişilmiştir.
Deutsche Welle Türkçe. (2019, 2 Temmuz). Hong Kong'da göstericilerin parlamentoyu işgaline Çin tepki gösterdi. 18 Mart 2020 tarihinde https://www.dw.com/tr/hong-kongda-g%C3%B6stericilerin-parlamentoyu-i%C5%9Fgaline-%C3%A7in-tepki-g%C3%B6sterdi/a-49441696 adresinden erişilmiştir.
Dirlik, A. (2014, 6 Ekim). Minik fare kükredi: Hong Kong’un Demokrasi Hareketi. 12 Nisan 2020 tarihinde http://www.agos.com.tr/tr/yazi/8174/minik-fare-kukredi-hong-kongun-demokrasihareketi adresinden erişilmiştir.
Durul, T. (2014, 9 Kasım). APEC Liderler Zirvesi başladı. 21 Nisan 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/apec-liderler-zirvesi-basladi/103377 adresinden erişilmiştir.
Economy, E. C. (2018a). China's New Revolution: The Reign of Xi Jinping Economy. Foreign Affairs. 97 (3), 60-74.
Economy, E. C. (2018b). The Third Revelotuion: Xi Jinping and the New Chinese State. Oxford: Oxford University Press.
Ekomonitör. (2018, 17 Mart). Xi Jinping, yeniden Çin Devlet Başkanı Seçildi – Xi Jinping Kimdir?. 20 Haziran 2020 tarihinde http://www.ekomonitor.com.tr/cin-monitoru/xi-jinping-yeniden-cin-devlet-baskani-secildi-xi-jinping-kimdir/ adresinden erişilmiştir.
Ekrem, E. (2019, 6 Eylül). Hong Kong Krizi ve Çözümü. 6 Mayıs 2020 tarihinde https://www.sde.org.tr/degerlendirme/hong-kong-krizi-ve-cozumu-analizi-11851 adresinden erişilmiştir.
Ergenç, C. (2015). Sınıflar, Kalabalıklar ve Devlet: Hong Kong Şemsiye Hareketi’nin Düşündürdükleri. Mülkiye Dergisi. 39 (2), 297-308.
Goldstein, J. S. ve Pevehouse, J. C. (2015) Uluslararası İlişkiler. (Çev. Haluk Özdemir). Ankara: BigBang Yayınları.
Gracie, C. (2014, 28 Eylül). Hong Kong: 10 things Xi Jinping might be thinking. 24 Ağustos 2020 tarihinde https://www.bbc.com/news/world-asia-29400349 adresinden erişilmiştir.
Gunia, A. (2019, 20 Haziran). A Brief History of Protest in Post-Handover Hong Kong. 12 Mayıs 2020 tarihinde https://time.com/5606212/hong-kong-history-mass-demonstrations-protest/ adresinden erişilmiştir.
Haberler. (t.y.). Xi Jinping Biyografisi. 20 Haziran 2020 tarihinde https://www.haberler.com/xi-jinping/biyografisi/ adresinden erişilmiştir.
Hardy, R. (2014, 6 Ekim). Xi Jinping: Handling the Hong Kong Umbrella Revolution. 24 Ağustos 2020 tarihinde https://www.theglobalist.com/xi-jinping-handling-the-hong-kong-umbrella-revolution/ adresinden erişilmiştir.
Hatip, Y. (2020, 26 Mayıs). AB'den Çin'in Hong Kong güvenlik yasasına tepki. 6 Haziran 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abden-cinin-hong-kong-guvenlik-yasasina-tepki/1854092 adresinden erişilmiştir.
Iyengar, R. (2014, 3 Eylül). 6 Questions You Might Have About Hong Kong's Umbrella Revolution. 12 Nisan 2020 tarihinde https://time.com/3471366/hong-kong-umbrella-revolution-occupy-central-democracy-explainer-6-questions/ adresinden erişilmiştir.
Johnson, B. (2020, 3 Haziran). For Hongkongers fearing for their way of life, Britain will provide an alternative. 24 Ağustos 2020 tarihinde https://www.scmp.com/comment/opinion/article/3087252/hongkongers-fearing-their-way-life-britain-will-provide-alternative adresinden erişilmiştir.
Kabakcı, F. (2019, 23 Ağustos). Hong Kong protestolarında sosyal medya üzerinden 'propaganda savaşı'. 6 Haziran 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hong-kong-protestolarinda-sosyal-medya-uzerinden-propaganda-savasi/1562952 adresinden erişilmiştir.
Kabakcı, F. (2020, 28 Mayıs). Hong Kong lideri: Ulusal Güvenlik Yasası çok küçük bir azınlığı cezalandıracak. 6 Haziran 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hong-kong-lideri-ulusal-guvenlik-yasasi-cok-kucuk-bir-azinligi-cezalandiracak/1856310 adresinden erişilmiştir.
Kai, J. (2020, 26 Mayıs). Hong Kong and China’s National Security. 6 Haziran 2020 tarihinde https://thediplomat.com/2020/05/hong-kong-and-chinas-national-security/ adresinden erişilmiştir.
Kaiman, J. (2014, 30 Eylül). Hong Kong’s umbrella revolution- the Guardian briefing. 21 Nisan 2020 tarihinde https://www.theguardian.com/world/2014/sep/30/-sp-hong-kong-umbrella-revolution-pro-democracy-protests adresinden erişilmiştir.
Kemenade, W. (1999). Çin, Hong Kong, Tayvan A.Ş.: Yeni Bir İmparatorluk. (Çev: Armağan Anar). İstanbul: Sabah Kitapları.
Korkmaz, H. (2019a, 15 Ağustos). Çin'in Hong Kong açmazı. 12 Mayıs 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/analiz/cinin-hong-kong-acmazi/1557017 adresinden erişilmiştir.
Korkmaz, H. (2019b, 16 Temmuz). Hong Kong'da sular durulmuyor. 12 Mayıs 2020 tarihinde http://www.kanalb.com.tr/haber.php?HaberNo=125087 adresinden erişilmiştir.
Lagerkvist, J. ve Rühlig, T. (2016). The Mobilization of Memory and Tradition: Hong Kong’s Umbrella Movement and Beijing’s 1989 Tiananmen Movement. Contemporary Chinese Political Economy and Strategic Relations: An International Journal. 2(2), 735-774.
Mercan, A.F. ve Çam, T. (2019, 3 Temmuz). Balıkçı köyünden ekonomik vahaya: Hong Kong. 20 Haziran 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/balikci-koyunden-ekonomik-vahaya-hong-kong/1522135# adresinden erişilmiştir.
Nathan, A. J. (2016, 12 Mayıs), Who Is Xi?. The New York Review.
Nye, J. S. ve Welch, D. A. (2018). Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak: Kurama ve Tarihe Giriş. (Çev. Renan Akman). 5. Basım. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Oğuz, G. T. (2020, 31 Mayıs). Hong Kong hükümetinden ABD yönetiminin 'Ulusal Güvenlik Yasası açıklamalarına' tepki. 7 Temmuz 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hong-kong-hukumetinden-abd-yonetiminin-ulusal-guvenlik-yasasi-aciklamalarina-tepki/1860052 adresinden erişilmiştir.
Ortmann, S. (2015). The Umbrella Movement and Hong Kong’s Protected Democratization Process. Asian Affairs. 46 (1), 32-50.
Öğütçü, M. (1998). Yükselen Asya. Ankara: İmge Kitabevi.
Öncan, E. (2019, 7 Ağustos). Uzmanlar yorumladı: Hong Kong'da gerilim tırmanıyor, bundan sonra ne olacak?. https://tr.sputniknews.com/columnists/201908071039868297-uzmanlar-yorumladi-hong-kongda-gerilim-tirmaniyor-bundan-sonra-ne-olacak/ adresinden erişilmiştir.
Öney, H. G. (2019, 17 Haziran). Hong Kong kaderi için sokakta. 14 Haziran 2020 tarihinde http://platform24.org/p24blog/yazi/3791/-hong-kong-kaderi-icin-sokakta adresinden erişilmiştir.
Özay, M. (2017, 28 Mart). Çin, Hong Kong'da dizginleri elinde tutuyor. 12 Mayıs 2020 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/cin-hong-kongda-dizginleri-elinde-tutuyor/781368 adresinden erişilmiştir.
Pei, M. ve Schmitt, G. J. (2020). Is Xi Jinping Weaker Than We Think?. American Interest. 15 (6).
Perlez, J. (2020, 11 Ağustos). One Country, Two Systems, No Future. 24 Ağustos 2020 tarihinde https://www.foreignaffairs.com/reviews/review-essay/2020-08-11/one-country-two-systems-no-future adresinden erişilmiştir.
Rudd, K. (2018, 18 Mart). Understanding China’s Rise Under Xi Jinping. 5 Mayıs 2020 tarihinde https://sinocism.com/p/understanding-chinas-rise-under-xi-jinping-by-the-honourable-kevin-rudd adresinden erişilmiştir.
Saatçi, Z. (2020, 15 Mayıs). Biber gazı aromalı dondurma: Hong Kong’da demokrasi yanlısı hareketin yeni sembolü. 6 Haziran 2020 tarihinde https://tr.euronews.com/2020/05/15/biber-gazi-aroma-dondurma-goz-yasartici-gaz-gezi-eylem-hong-kong-cin-protesto-video-izle adresinden erişilmiştir.
Saçaralp, Ç. (2019, 15 Haziran). Hong Kong'da protestocular istediğini aldı mı?. 20 Mayıs 2020 tarihinde https://www.gzt.com/jurnalist/hong-kongta-protestocular-istedigini-aldi-mi-3497310 adresinden erişilmiştir.
Siu, P. ve Cheung, T. (2019, 20 Aralık). Chinese President Xi Jinping holds up ‘one country, two systems’ as only way forward for Hong Kong and Macau. 20 Haziran 2020 tarihinde https://www.scmp.com/news/hong-kong/politics/article/3042920/chinese-president-xi-jinping-heaps-praise-macau-citing adresinden erişilmiştir.
Sobır, O. (2019, 15 Ağustos). Hong Kong Protestoları: Özerkliğin Erozyon Tehlikesi. 20 Haziran 2020 tarihinde https://ankasam.org/hong-kong-protestolari-ozerkligin-erozyon-tehlikesi/ adresinden erişilmiştir.
Tharoor, I. (2014, 30 Eylül). Why Hong Kong’s protests are a very big deal. 19 Nisan 2020 tarihinde https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2014/09/29/why-hong-kongs-protests-are-a-very-big-deal/ adresinden erişilmiştir.
Xinhua. (2017a, 1 Temmuz). New Hong Kong chief executive sworn in. 13 Mayıs 2020 tarihinde http://www.xinhuanet.com//english/2017-07/01/c_136408986.htm adresinden erişilmiştir.
Xinhua. (2017b, 30 Haziran). China Focus: Xi inspects PLA garrison in Hong Kong. 13 Mayıs 2020 tarihinde http://www.xinhuanet.com//english/2017-06/30/c_136407502.htm adresinden erişilmiştir.
Xinhua. (2017c, 1 Temmuz). Commitment to "one country, two systems" remains unchanged: President Xi. 13 Mayıs 2020 tarihinde http://www.xinhuanet.com//english/2017-07/01/c_136407871.htm adresinden erişilmiştir.
Yıldızoğlu, E. (2019, 2 Ağustos). Hong Kong ‘Yeni Soğuk Savaş’ platformu mu oluyor?. 20 Haziran 2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49206875 adresinden erişilmiştir.
Yılmaz, Eren (2019, 25 Temmuz). Mao’dan bu yana en güçlü lider: Xi Jinping. 20 Haziran 2020 tarihinde https://cinhaber.net/politika/maodan-bu-yana-en-guclu-lider-xi-jinping-h1799.html adresinden erişilmiştir.
Zhang, F. (2019). The Xi Jinping Doctrine of China's International Relations. Asia Policy. 14 (3), 7-23. https://doi.org/10.1353/asp.2019.0029