Selânik Haçlı Krallığı’nın Kuruluşu (1204)

IV. Haçlı Seferi orduları, 13 Nisan 1204’te Konstantinopolis’i ele geçirerek başarıya ulaştılar. Seferin ordularını oluşturan Fransız ve Venedikli Haçlılar, şehrin zaptını müteakiben, Mart 1204’te kendi aralarında imzaladıkları sözleşmeden hareketle, yeni kurulan Latin İmparatorluğu’nun ilk hükümdarını seçimle belirlemek üzere bir toplantı düzenlediler. Seferin ismen lideri olan Montferrat Markisi Boniface, imparatorluk tahtı için bariz aday olmasına karşın Venediklilerin desteklediği Flandre ve Hainaut Kontu Baudouin oyların çoğunu alarak imparator seçildi. Öte yandan seçim arifesinde alınan bir karar Boniface’ın, imparatorluk tahtını kaybetmesine rağmen önemli bir toprağa sâhip olmasını sağladı. Marki daha sonra kendisine vaat edilen topraklara karşılık olarak İmparator Baudouin’den Selânik topraklarını talep etti ve bu durum kısa bir süre sonra ikisi arasında sorunların oluşmasına sebep oldu. Ancak ordudaki baronlar ve Venedik Doju Enrico Dandolo’nun müdâhalesi sayesinde bu ihtilâf çözüme kavuştu ve Boniface, Bizans İmparatorluğu’nun en müreffeh ve büyük şehirlerinden Selânik’e hâkim oldu. Bu çalışmada, bahsi geçen seçimdeki adayların mevkileri, Boniface’ın Selânik’i talep etmesindeki başlıca âmiller ve adı geçen kenti elde etmek için giriştiği mücadeleyle birlikte bu krallığın kurulması esnasında yaşanan hâdiseler kaynakların verdiği bilgiler ışığında ele alınıp değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Selânik Haçlı Krallığı, Konstantinopolis Latin İmparatorluğu, Montferrat Markisi Boniface, Flandre ve Hainaut Kontu Baudouin, Enrico Dandolo, Girit Adası

The Foundation of the Crusader Kingdom of Thessalonica (1204)

The armies of the Fourth Crusade succeeded in capturing Constantinople on 13 April 1204. Following the seizure of the city, the French and the Venetian Crusaders, who formed the armies of the expedition, organized an election according to the March Pact they had signed inter se in March 1204, in order to appoint the first emperor of the newly founded Latin Empire. Marquis Boniface of Montferrat, as the titular commander of the expedition, was the obvious candidate for the imperial throne. But Count Baldwin of Flanders and Hainaut, whom the Venetians favoured in the election, was chosen emperor, receiving a majority of the votes. However, a decision taken on the eve of the election provided Boniface with considerable land, although he lost the imperial throne. Then, Marquis Boniface claimed the lands of Thessalonica from Emperor Baldwin in return for the lands promised to him, and soon this caused problems between both of them. Nonetheless, thanks to the mediation of the barons in the army and Enrico Dandolo, Doge of Venice, this controversy was solved and Boniface took control over Thessalonica, one of the largest and wealthiest cities of the Byzantine Empire. In consideration of source material, the present study will deal the positions of the candidates in the aforementioned election, principal motives that led Boniface to claim Thessalonica and the struggle he launched to possess the city as well as the events that took place during the founding of this kingdom.

Keywords:

The Crusader Kingdom of Thessalonica, The Latin Empire of Constantinople, Marquis Boniface of Montferrat, Count Baldwin of Flanders and Hainaut, Enrico Dandolo, Crete Island,

PDF

___

Albericus Trium Fontium, Chronica, İngilizce trc. Alfred J. Andrea, Contemporary Sources for the Fourth Crusade, Leiden-Boston 2008, s. 291-309.
Altan, Ebru, “Dördüncü Haçlı Seferi’nden Sonra Anadolu/Anatolia after the Fourth Crusade”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Prof. Dr. Işın Demirkent Hatıra Sayısı, XLII (2007), s. 65-74, 75-84.
Andrea Dandolo, Chronica per extensum descripta, ed. Ester Pastello, Rerum Italicarum Scriptores, XII, parte 1, Bologna 1938.
Angold, M., The Fourth Crusade, Events and Context, Abingdon 2014.
Angold, M., “The Road to 1204: the Byzantine Background to the Fourth Crusade”, Journal of Medieval History, XXV/3, 1999, s. 257-278.
Bartusis, M. C., Land and Privilege in Byzantium, The Institution of Pronoia, Cambridge 2012.
Brand, C. M., Byzantium Confronts the West 1180-1204, Cambridge-Massachusetts 1968.
Çalışır, Abdurrahman Onur, Latin Kaynaklarına Göre Dördüncü Haçlı Seferi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2020.
Devastatio Constantinopolitana, İngilizce trc. Alfred J. Andrea, Contemporary Sources for the Fourth Crusade, Leiden-Boston 2008, s. 205-221.
Fotheringham, J. K., Marco Sanudo, Conqueror of the Archipelago, Oxford 1915.
Geoffroi de Villehardouin, La Conquête de Constantinople, modern Fransızca trc. Natalis de Wailly, La Conquête de Constantinople par Geoffroi de Ville-Hardouin avec la contunation de Henri de Valenciennes, Paris 1872, s. 1-301; Türkçe trc. Ali Berktay, IV. Haçlı Seferi Kronikleri, İstanbul 2008, s. 1-150.
Georgios Akropolites, Historia, İngilizce trc. Ruth Macrides, The History, Oxford 2007.
Gregory, T. E., “Mosynopolis”, The Oxford Dictionary of Byzantium, II, New York-Oxford 1991, 1418-1419.
Guntherus Parisiensis, Hystoria Constantinopolitana, İngilizce trc. Alfred J. Andrea, The Capture of Constantinople, Philadelphia 1997.
Hendrickx, B., “The Main Problems of the History of the Latin Empire”, Revue belge de philologie et d’histoire, LII/4, 1974, s. 787-799.
Hendrickx, B., “Le problème des frontières du royaume latin des Montferrat à Thessalonique: réalité et légalité”, Byzantinos Domos, XVII/XVIII, 2009/2010, s. 57-68.
Henri de Valenciennes, Histoire de l’empereur Henri de Constantinople, modern Fransızca trc. Natalis de Wailly, La Conquête de Constantinople par Geoffroi de Ville-Hardouin avec la contunation de Henri de Valenciennes, Paris 1872, s. 303-421; Türkçe trc. Ali Berktay, IV. Haçlı Seferi Kronikleri, İstanbul, 2008, s. 151-211.
Heyd, W., Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, Türkçe trc. Enver Ziya Karal, Ankara 2000.
Keçiş, Murat, “Latin İşgali Sonrasında Balkanlar’da Bizans”, Balkanlar El Kitabı, ed. Osman Karatay, Bilgehan A. Gökdağ, I, Çorum-Ankara 2006, s. 269-283.
Koçuk, İsmail, İznik Bizans Devleti Tarihi Kuruluş Devri (1204-1214), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2017.
Longnon, J., L’empire latin de Constantinople et la Principauté de Morée, Paris 1949.
Madden, T. F., “The Latin Empire of Constantinople’s Fractured Foundation: The Rift between Boniface of Montferrat and Baldwin of Flanders”, The Fourth Crusade: Event, Aftermath, and Perceptions, Papers from the Sixth Conference of the Society for the Study of the Crusades and the Latin East, Istanbul, Turkey, 25-29 August 2004, ed. Thomas F. Madden, Aldershot-Hampshire 2008, s. 45-52.
Marin, Ş., “Venetian ‘Empire’ in the East. The Imperial Elections in Constantinople on 1204 in the Venetian Chronicles’ Representation”, Annuario, 2003, s. 185-245.
McNeal, E. H., Robert Lee Wolff, “The Fourth Crusade”, A History of the Crusades, ed. Kenneth M. Setton, II, Madison-Wisconsin 1969, 153-186.
Nicol, D. M., Bizans ve Venedik, Diplomatik ve Kültürel İlişkiler Üzerine, Türkçe trc. Gül Çağalı Güven, İstanbul 2000.
Nicol, D. M., “The Fourth Crusade and the Greek and Latin Empires”, The Cambridge Medieval History, ed. J. M. Hussey, IV, part I, Cambridge 1966, 275-330.
Niketas Khoniates, Historia, 1118-1180 yılları arası kısmî Türkçe trc. Fikret Işıltan, Historia: Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri, Ankara 1995.
Niketas Khoniates, Historia, 1195-1206 yılları arası kısmî Türkçe trc. Işın Demirkent, Niketas Khoniates’in Historia’sı (1195-1206), İstanbul 2004.
Niketas Khoniates, Historia, 1180-1195 yılları arası kısmî Türkçe trc. Işın Demirkent, Niketas Khoniates’in Historia’sı (1180-1195), İstanbul 2006.
Pears, E., The Fall of Constantinople; Being the Story of the Fourth Crusade, New York 1886.
Queller, D. E., Thomas F. Madden, The Fourth Crusade, the Conquest of Constantinople, Philadelphia 1997.
Robert de Clari, La Conquête de Constantinople, İngilizce trc. Edgar Holmes McNeal, The Conquest of Constantinople, Toronto 1996; Türkçe trc. Beynun Akyavaş, İstanbul’un Zaptı (1204), Ankara 2000.
Robertus de Torigneio, Chronica, ed. Léopold Delisle, Chronique de Robert de Torigni, II, Rouen 1878.
Runciman, S., Haçlı Seferleri Tarihi, Türkçe trc. Fikret Işıltan, II-III, Ankara 2008.
Salimbene de Adam, Cronica, ed. Giuseppe Scalia, I, Bari 1966.
Setton, K. M., The Papacy and the Levant (1204-1571), I, Philadelphia 1976.
Sicardus Cremonensis, Chronica, ed. O. Holder-Egger, Monumenta Germaniae Historica, Series Scriptorum, XXXI, Hannover 1903, 22-181.
Tafel, Gottlieb L. F., George M. Thomas, Urkunden zur älteren Handels- und Staatgeschicte der Republik Venedig mit besonderen Beziehungen auf Byzanz und die Levante, I, Wien, 1856.
Thiriet, F., La Romanie Vénetienne au Moyen Age, Le développement et l’exploitation du domaine colonial vénetien (XIIe-XVe siècles), Paris 1959.
Van Tricht, F., The Latin Renovatio of Byzantium, The Empire of Constantinople (1204-1228), Leiden-Boston 2011.
Willermus Tyrensis, Historia Rerum in Partibus Transmarinis Gestarum, İngilizce trc. E. A. Babcock, A History of Deeds Done Beyond the Sea. By William Archbishop of Tyre, II, New York 1943.
Wolff, R. L., “The Latin Empire of Constantinople”, A History of Crusades, ed. Kenneth M. Setton, II, Madison-Wisconsin 1969, 187-234.