KAYITDIŞI (HARİC EZ-DEFTER) VE "GAYRİMESKUN" (HALİ EZ-RAİYYET) YERLERİN OSMANLI SINIR BOYLARININ ŞEKİLLENMESİNDE ETKİSİ

Osmanlı İmparatorluğu, 16. yüzyılda yalnız ordusunu değil kamu yönetimini de fethin hizmetine sunmuştur. Macar Krallığı'nın sınırlarına ilişkin olarak hazırlanan mufassal defterler ile Macar devletinin vergi kayıtlarında yer alan çeşitli terimlerin karşılaştırmalı surette analiz edilmesi söz konusu terimlerin sınır bölgelerine özgü anlamlarının ayrıntılı bir biçimde açıklanmasını olanaklı kılmaktadır. Bu terimler yardımıyla yalnızca Osmanlı İmparatorluğu'nun defterlerde karşımıza çıkan idari sınırlarını belirlemiş olmakla kalmıyor; aynı zamanda farklı türdeki (askeri, vergilendirmeye ilişkin, idari) sınırların birbirleriyle bağlantılarını temel almak suretiyle genişlemenin stratejisini ve dönemsel aşamalarını da tespit edebiliyoruz. 

___

  • BİLGE, Sadık Müfit, Osmanlı'nın Macaristanı. Osmanlı Hakimiyetindeki Macaristan'ın Tarihi Coğrafyası ve İdari Taksimatı (1526-1718), İstanbul: Kitabevi, 2010. DAVID, Geza, "Sigetvar", TDVİA, XXXVll, 157-159. DAVID, Geza, Osmanlı Macaristan'ında Toplum, Ekonomi ve Yönetim: 16. Yüzyılda Simontornya Sancağı, çev. Hilmi Ortaç, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.