Ahmet BAYTOK, Mehmet BOYRAZ, Berkan BAŞAR

Somut Olmayan Kültürel Miras Konulu Bilimsel Yayınların Veri Görselleştirme Tekniği ile Bibliyometrik Analizi

Araştırmanın amacı, Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) alanında yapılmış tez, makale ve bildirilerin bibliyometrik olarak değerlendirilmesidir. Araştırma Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi, Dergipark Akademik ve YÖK Akademik veri tabanlarında yer alan SOKÜM konulu bilimsel yayınları kapsamaktadır. Araştırma örneklemi, 27-31 Ağustos 2020 tarihleri arasında yapılan taramalar sonucunda ulaşılan 54 lisansüstü tez, 136 makale ve 21 bildiri çalışması olmak üzere 211 akademik yayından oluşmaktadır. Yayınların değerlendirilmesinde sıklık ve yüzde analizleri birlikte kullanılmış ve çeşitli bibliyometrik parametreler açısından çapraz tablolar halinde ele alınmıştır. Verilerin görselleştirilmesinde ise Tableau yazılımı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, SOKÜM ile ilgili yayınların özellikle 2015 yılı sonrasında artmaya başladığı görülmüştür. SOKÜM ile ilgili akademik çalışmaların; en fazla Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı tarafından gerçekleştirildiği, yayın dili ve yararlanılan referans kaynakların niteliği bakımından büyük bir çoğunluğunun Türkçe olduğu belirlenmiştir. Yayınların içerdikleri SOKÜM değerleri/unsurları bakımından ele aldığı en yoğun unsurun el sanatları olduğu ve en çok SOKÜM’ün korunması alanında çalışmaların yapıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Somut Olmayan Kültürel Miras, Turizm Alanyazını, Bibliyometrik Analiz, Veri Görselleştirme, Tableau

Bibliometric Analysis of Intangible Cultural Heritage Scientific Publications with Data Visualization Technique

The aim of this research is to bibliometric evaluation of theses, articles and papers made in the field of intangible cultural heritage (ICH). The research covers scientific publications on ICH in YÖK National Thesis Center, Dergipark Academic and YÖK Academic database. The research sample consists of 211 academic publications, including 54 graduate theses and 136 articles and 21 reports which were obtained as a result of the searches conducted between 27-31 August 2020. In evaluation of these publications, frequency and percentage analysis were used together and were discussed in cross tables in terms of various bibliometric parameters. Tableau software was used for the visualization of the data. As a result of the research, it was observed that the publications related to ICH started to increase especially after 2015. It is seen that the academic studies on ICH are mostly carried out by the Department of Turkish Folklore, and the language of most of the publications and their reference sources are Turkish. It has been determined that the most intense element that the publications deal with in terms of ICH values/elements are handicrafts and the most studies are carried out in the field of protecting ICH.

Keywords:

Intangible Cultural Heritage, Tourism Literature, Bibliometric Analysis, Data Visualization, Tableau,

PDF

___

Ağaoğlu, B. (1985). Sistematik Türkiye Turizm İşletmeciliği Bibliyografyası (1929-1984). Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul: Met\Er Yayınları.
Ahmad, Y. (2006). The Scope and Definition of Heritage: From Tangible to Intangible. International Journal of Heritage Studies, 12 (3), 292-300.
Al, U. (2008). Türkiye’nin Bilimsel Yayın Politikası: Atıf Dizinlerine Dayalı Bibliyometrik Bir Yaklaşım. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ar. H. (2015). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Turist Rehberlerinin Rolü (Yayınlanmamış YL Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Balıkesir.
Boas, F. (2012). Etnoloji Yöntemleri (N. Kabaklı çev.), İnsanbilim Dergisi, 1(2), 6-61.
Cole, F.J. ve Eales, N.B. (1917). The History of Comparative Anatomy: Part I. – A Statistical Analysis of the Literature. Science Progress (1916-1919), 11 (44), 578-596.
Çelebi, B., Çiftsüren, D. ve Dilek, S. E. (2020). Türkiye’de “Kültürel Miras” Konusunda Yapılan Tezlerin Bibliyometrik Analizi, Journal of Current Debates in Social Sciences, 3 (1), 10-19.
Demirel, Ö. ve Kaya, Z. (2009). Eğitim Bilimlerine Giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Durmuş, M.E. ve Kaya, S. (2018). Türkiye’de Vakıflar Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi (1984-2016), Vakıflar Dergisi, (49), 131-146.
Hall, C.M. (1991). Tourism as the Subject of Post-Graduate Dissertations in Australia, Annals of Tourism Research, 18(3), 520-523.
Harzing, A.W. (2010). Citation Analysis Across Disciplines: The Impact of Different Data Sources and Citation Metrics. Research in International Management. https://harzing.com/publications/white-papers/citation-analysis-across-disciplines (Erişim Tarihi: 30.04.2020).
Hereduc. (2005). Heritage in the Classroom: A Practical Manuel for Teachers, http://www.hereduc.net\hereduc (Erişim Tarihi: 20.09.2020).
Hoffman, D.L. ve Holbrook, M.B. (1993). The Intellectual Structure of Consumer Research: A Bibliometric Study of Author Co-citations in the First 15 Years of the Journal of Consumer Research. Journal of Consumer Research, 19(4), 505-517.
Hotamışlı, M. ve Erdem, I. (2014). Muhasebe ve Finansman Dergisinde Yayınlanan Makalelerin Bibliyometrik Analizi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (63), 1-20.
Kozak, N. (2000). Türkiye’de Akademik Turizm Literatürünün Gelişim Süreci Üzerine Bir İnceleme. DAÜ: Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 15-55.
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (KTB). (2020a). “Kültürel Miras” (https://www.ktb.gov.tr/TR-96283/kulturel-miras.html). (Erişim Tarihi: 21.09.2020).
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (KTB). (2020b). “Somut Olmayan Kültürel Miras” (https://aregem.ktb.gov.tr/TR-46095/somut-olmayan-kulturel-miras.html) (Erişim Tarihi: 21.09.2020).
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (KTB). (2020c). “Somut Olmayan Kültürel Miras” (https://www.ktb.gov.tr/TR96254/kultur.html#:~:text=K%C3%BClt%C3%BCr%2C%20bir%20toplumu%20di%C4%9Fer%20toplumlardan,olu%C5%9Fturan%20ya%C5%9Fay%C4%B1%C5%9F%20ve%20d%C3%BC%C5%9F%C3%BCn%C3%BC%C5%9F%20tarz%C4%B1d%C4%B1r.). (Erişim Tarihi: 21.09.2020).
Lawani, S.M. (1981). Bibliometrics: Its Theoretical Foundations, Methods and Applications. Libri, 31(1), 294-315. Madran, E. ve Özgönül, N. (2005). Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayınları.
Polat, Z.A., Saraçoğlu, A. ve Duman, H. (2019). Harita Dergisinin Bibliyometrik Analizi, Harita Dergisi, 161, 46-56.
Potter, W.G. (1988). Of Marking Many Books There Is No End: Bibliometrics and Libraries, The Journal of Academic Librarianship, 14(4), 238-239.
Pritchard, A. (1969). Statistical Bibliography or Bibliometrics?, Journal of Documantation, 25(4), 348-349.
Sandıkcı, M., Boyraz, M., Mutlu, H. ve Gökçe, F. (2018). Gastronomi Araştırmaları Bibliyografyası Bildiri, Makale, Tez 2013-2017, Ankara: Detay Yayıncılık.
Toksöz, D. ve Birdir, K. (2016). Turizm Alan yazınında Kültürel Mirasla İlgili Çalışmaların Bibliyometrik Profili (2006-2015), I. Uluslararası Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu, V. Doğu Akdeniz Sempozyumu 22- 23 Nisan (76-88). Kuzey Kıbrıs.
Tuna, S.T. ve Saral, E. (2018). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Bağlamında Türkiye’de Eğitim Alanında Yapılan Bilimsel Çalışmalar Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi, Muğla Sıtkı Koçman Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 68- 78.
Türk Dil Kurumu (TDK). (2020a). “Kültür”, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi 21.09.2020).
Türk Dil Kurumu (TDK). (2020b). “Miras”, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi 10.11.2020).