Akdeniz Ülkeleri’nde Turizmin Ekonomiye Katkısı ve Türkiye’nin Konumu

Parasal ve toplumsal bir olay haline gelen turizm, yarattığı ekonomik, sosyal, kültürel ve politik etkilerle ülke ekonomilerinde, uluslararası ekonomik ve politik ilişkilerde önemli sonuçlar doğurmaktadır. Turizm sektörü ile turizm harcamaları, genel olarak tüm ülkeler açısından önem taşımakta, özellikle cari açığı fazla olan birçok ülkenin ekonomisine büyük katkı sağlayabilmektedir. Bu çalışmada ele alınan turizmle ilgili değişkenlere göre Akdeniz Ülkeleri’nin benzerlikleri veya farklılıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla benzerlikleri temel alınarak ülkeler, iki veya daha fazla gruba bölünerek, çok boyutlu ölçekleme analizi yapılmıştır. Böylece, birinci boyutta İspanya, Fransa, İtalya ve Türkiye öteki ülkelerden açık bir farkla ayrışmıştır. İkinci boyutta diğer Akdeniz Ülkeleri yer almıştır. Farklılık matrisinde Karadağ ile Cezayir, Karadağ ile Bosna Hersek, Hırvatistan ile Malta sıfıra yakın değerlerle birbirine benzerlik göstermişlerdir. Birbirine en az benzeyen ülkeler Fransa ile Cezayir’dir. Türkiye’nin, en çok benzerlik gösterdiği ülke İspanya’dır. Türkiye’nin turizm açısından, kullanılan değişkenlere ve içinde bulunduğu boyuta göre oldukça iyi bir pozisyona sahip olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Turizm Ekonomisi, Akdeniz Ülkeleri, Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi

Economic Contribution of Tourism in Mediterranean Countries and Turkey’s Position

Tourism has become a monetary and social event with economic, social, cultural and political activities, it creates important results in national economies and international economic and political relations. For all countries, tourism sector and tourism expenditures are important and can contribute greatly to the economy of many countries which have high current account deficits. In this study the similarities or differences of tourism variables in Mediterranean countries have been tried to be determined. For this purpose, countries were divided into two or more groups basing on their similarities and multidimensional scaling analysis was performed. Thus, the unknown relations between objects (countries) could be identified by using distances between objects. Accordingly, in the first dimension, the size of Spain, France, Italy and Turkey are separated by a substantial margin from other countries, while the other countries are in the second. Looking at the difference matrix, Montenegro and Algeria, Montenegro and Bosnia and Herzegovina, Croatia and Malta were identified as similar countries with values close to zero. France and Algeria were identified as least similar countries. Turkey was identified as most similar to Spain. In terms of tourism Turkey has a quite good position according to the variables used in the analysis and the dimension in which Turkey is located.

Keywords:

Tourism Economics, Mediterranean Countries, Multidimensional Scaling Analysis,

PDF

___

Akın, O., Koç, E. ve Seçilmişler, T. (2007). Sosyo-Kültürel Miras Sembollerinin Sürdürülebilirlik Bağlamında Geleceğe Taşınması: Akdeniz Örneğinde. Meditriology 2: Coastal Cities, Culture, Conservation, International Gazimagusa Sempozyumu, 07-09 Ekim 2007, Gazimagusa, Kuzey Kıbrıs, ss. 103-109.
Akın, A., Şimşek, M. Y. ve Akın, A. (2012). Turizm Sektörünün Ekonomideki Yeri ve Önemi, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(7), 63-81.
Apaydın Başa, B. (2012). Mekân-Kültür-Kimlik: Yeme-İçme Mekânlarının Tasarımında Akdeniz Kültürünün Etkileri, Agrindustrial Design 2nd International Product and Service Congress and Exhibition on Agricultural Industries, Mediterranean/ Food/ Design Proceedings, ISBN: 978-975-8789-49-8, 26-28 Nisan 2012, İzmir University of Economics, Print No: 050, ss.317-334.
Apostolopoulos, Y., Loukissas, P. and Leontidou, L. (2000). Tourism, development, and change in Mediterrenean. Apostolopoulos, Y., Loukissas, P. & Leontidou, L. (Eds.) içinde Mediterranean Tourism: Facets of Socioeconomics Development and Cultural Change. (s. 3-14) London: Routledge.
Aymes, M. (2017). Akdeniz’in Envanteri, Meltem İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi, 2, 7-22.
Başaran, A. (2004). Devalüasyonlar Yurt Dışından Turizm Talebine Tesiri Çerçevesinde, Şubat 2001 Devalüasyonunun Rusya Federasyonundan Türkiye’ye Yönelik Turizm Talebine Etkisi, 1. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, Balıkesir, 15-16 Nisan 2004, ss.73-92.
Bahar, O. ve Kozak, M. (2005). Türkiye turizminin Akdeniz ülkeleri ile rekabet gücü açısından karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 16(2), 139-152.
Bahar, O. ve Kozak, M. (2006). Turizm Ekonomisi, Ankara: Detay Yayıncılık.
Baykal, F. (1992), Akdeniz Havzasında Uluslararası Turizm ve Türkiye, Turizm Yıllığı, Türkiye Kalkınma Bankası, Ankara.
Berberoğlu, C. N. (1988). Ekonomik Gelişmede Turizm. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6(2), 207-218.
Braudel, F., Coarelli F. ve Aymard M. (1995). Akdeniz, Mekân ve Tarih, İstanbul: Metis Yayınevi.
Bozok, D., ve Köroğlu, A. (2007). Akdeniz ülkelerine yönelik uluslararası turizm hareketleri. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:1, 146-157
Chevalier, M. (2001). La Géographie et les peintres: La France méditerranéenne (1860- 1950), Acta Geographica, 73(126), 44-61.
Doğaner, S. (2001). Türkiye’nin Turizm Coğrafyası, İstanbul: Çantay Kitabevi.
Dura, C., Atik, H. ve Türker, O. (2004). Beşerî Sermaye Açısından Türkiye’nin Avrupa Birliği Karşısındaki Kalkınma Seviyesi, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, 25-26 Kasım 2004, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, ss.13–20.
EBA. (2019). Akdeniz Ülkeleri, [URL:http://www.eba.gov.tr/arama/ders?q=Akdeniz%20mem] (Erişim Tarihi: 12.09.2019).
Emekli, G. (2005). Avrupa Birliği’nde Turizm Politikaları ve Türkiye’de Kültürel Turizm, Ege Coğrafya Dergisi, 14, 99-107.
Emekli, G. (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm, Ege Coğrafya Dergisi, 15, 51-59.
Foster, D. (1985). Travel and Tourism Management, London: The Macmillian Press.
Garrod B. A. F. (2001). Haritage tourism: A Question of Definition, Annals of Tourism Research, 27(3),1049-1052.
Hamamcıoğlu, C. (2003). Akdeniz’e Kıyısı Bulunan Tarihi ve Özelliği Olan Yerleşmelerde Turizmi Etkilerinin Değerlendirilmesi (basılmamış lisansüstü tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Horden, P. and Purcell N. (2000). The Corrupting Sea: A Study of Mediterranean History. Oxford: Blackwell.
Kara, O., Çömlekçi, İ. ve Kaya, V. (2012). Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergelerle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011), Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-100.
Kozak, N. (2001). Genel Turizm İlkeler-Kavramlar, Ankara: Detay Yayıncılık.
Lilien, G. L. ve Rangaswamy, A. (2003). Maketing Engineering Computer Assited Marketing Analysis and Planning. New Jersey: Prentice Hall.
Lim, C. (1997). Review of International Tourism Demand Models, Annals of Tourism Research 24(4), 835-849.
Mihalko, G. and Ratz, T. (1990-2007). The Mediterranean Tourist Milieu (Akdeniz’de Turistik Çevre), çev. Taşgit, Y. E. (2007), Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18(1), 90-100.
Mulyukova, O. (2006). Uluslararası Turizmde Rus Turizminin Yeri ve Türk-Rus Turizm İlişkilerinin Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Oktay, İ. Ç. (1997). Güncel Turizm Yönelimi İçinde Kongre Turizmi ve İstanbul. Ankara: Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü Araştırma ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı Yayını.
Patsouratis, V., Frangouli, Z. and Anastasopoulos, G. (2005). Competition in tourism among the Mediterranean countries, Applied Economics, 37(16), 1865-1870.
Tanrısever Bastemur, C. (2009). Likya Yolu ve Çevresinin Turizm ve Rekreasyon Potansiyelinin Araştırılması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
Taysunov, D. (2010). Türkiye Rusya Arasında Tatil Turizmi: Rus Turistlerin Türkiye’yi Tercih Etme Nedenlerine İlişkin Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Uluslararası İşletmecilik Programı, İzmir.
Uğuz Çelik, S. ve Topbaş, F. (2011). Döviz Kuru Oynaklığı Turizm Talebi İlişkisi: 1990-2010 Türkiye Örneği, Anadolu International Conference in Economics II, EconAnadolu 2011, Eskişehir, ss.1-11.
The World Bank. (2019). [URL: https://databank.worldbank.org/databases] (Erişim Tarihi: 10.06.2019). Yarcan, Ş. (1994). Turizm Endüstrisinin Yapısı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayını.
Zortuk, M. ve Bayrak, S. (2013). Seçilmiş Ülkelere Göre Türkiye’nin Turizm Talebi, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 19, 38-58.