Yeni İletişim Teknolojilerini Sorgulamak: Etik, Güvenlik ve Mahremiyetin Kesiştiği Nokta

Teknoloji, insan hayatını büyük ölçüde kolaylaştıran, dönüştüren ve geliştiren bir olgu olarak tanımlanabilmektedir. Teknoloji alanında ortaya çıkan her yenilik ve devinim, devrim niteliği taşımakta ve insanı kuşatan ekonomik, politik ve sosyo-kültürel alanlarda radikal kopuşları da beraberinde getirmektedir. Bu kopuşların uzantısı olarak insan hayatına yön veren paradigmalar da değişmekte, evrilmekte ve insan hayatını kökten etkileyecek teknolojik gelişmeleri yeniden üretmektedir. İnsanoğlu bu sözü edilen çift yönlü etkileşim süreci içerisinde varlığını sürdürmekte ve teknolojik gelişmeleri kendi yararı doğrultusunda dizginlemeye çalışmaktadır. Ancak küreselleşmenin etkilerinin somut olarak görülmeye başlandığı bu çağda teknolojiyi insan yararına kullanmak her zaman düşünüldüğü kadar kolay olmamaktadır. Teknolojik gelişme teori ve pratikte birçok hukuki ve etik soruna yol açmanın yanı sıra, kişisel güvenliği ve mahremiyeti de zedeleyebilmektedir. Bilgi edinme ve kişisel gelişime katkı gibi en temel insan hak ve özgürlüklerini kapsayan yeni iletişim teknolojileri, yadsınamayacak yararlarının yanında bilinmezlik, belirsizlik ve güvensizlik gibi olumsuz çağrışımları da tetikleyerek yeni etik sorunları gün ışığına çıkarmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı; eleştirel bir bakış açısı ile yeni iletişim teknolojilerinin karmaşık doğasını değerlendirmek ve bu teknolojilerin bireysel/toplumsal yaşama yansımalarını etik, güvenlik ve mahremiyet bağlamında tartışmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yeni iletişim teknolojileri, etik, belirsizlik, güvenlik, mahremiyet

Queryıng of new communication technologies: intersection point of ethics, security and privacy

Technology has been defining as a fact that makes life easier by transforming, developing, and converting it. Every innovation and movement which occurs in the field of technology, has the characteristics of revolution. This situation brings together with radical changes surrounding human being in the economic, political, and socio-cultural areas. As an extension of these changes, the paradigm that giving direction to the human life, are also changed and as a result of that, technological changes which will radically effect the life of people, has been reproducing in the process of two-way interaction. Mankind is making his existance continue and trying to design the technological developments for his own benefit. In our era, however the effects of globalisation have already started seeing as concrete, but using the technology for the benefit of people is being not easy as it always thought. Technologic development causing to many problems in theory and practice, can be bruising personal privacy at the same time. The basic purpose of this study is to evaluate its complicated nature of these technologies, with a critical perspective and is to discuss its reflections to the individual/social life in the contex of ethics, and privacy. The method of study towards this main purpose is based on literature review. In the result of this study that takes attention to the controversial and non-separable issues such as ethics, and privacy that are caused by the new communication technologies, have been reached to the serious dilemmas of these technologies.

Keywords:

New communication technologies, ethics, uncertainty, security and privacy,

PDF

___

AKBAŞ, Oktay (2003). “Ulusal Teknoloji Politikaları ve İlköğretimde Teknoloji Eğitimi”, Milli Eğitim Dergisi, 160, s. 75-88.
AKIN, H. Bahadır (2005). Yeni Ekonomi -Strateji, Rekabet, Teknoloji Yönetimi-, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
AKINCI, Beril A. ve BAKIR, Uğur (2007). “Distopyan Perspektiften Bilgi İletişim Teknolojileri ve İnsanlığın Geleceği”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5 (1), s. 5-21.
ATABEK, Ümit (2006). “İnternette Etik Sorunların Ekonomi Politik Bağlamı”, Küresel İletişim Dergisi, http://globalmediatr.emu.edu.tr/guz2006/Hakemli_Yazilar/%C3%9Cmit%20atabek.%20Internette%20Etik.%20Onayli.pdf, Sayı: 2, Erişim Tarihi: 28.10.2015.
BAUDRILLARD, Jean (2014). Simülakrlar ve Simülasyon, (Çev: Oğuz Adanır), 9. Baskı, Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
BİNARK, Mutlu ve BAYRAKTUTAN, Günseli (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
CASTELLS, Manuel (1996). The Rise of the Network Society, (The Information Age: Economy, Society and Culture) Vol. 1, USA, MA: Blackwell Publishers, Inc.
ÇALIK, Deniz ve TOKER, Gülben (2016). “Ekran Çağı İnsanı ve Dijital Toplum”, XXI. Yüzyılda Türkiye’de İnternet Konferansı, 03-05 Kasım 2016, Ankara: TED Üniversitesi.
DOLGUN, Uğur (2008). Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu: Küreselleşen Dünyada Gözetim, Toplumsal Denetim ve İktidar İlişkileri, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
ELİBOL, Halil (2005). “Bilişim Teknolojileri Kullanımının İşletmelerin Organizasyon Yapıları Üzerindeki Etkileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, s. 155-162.
ERKAN, Hüsnü (1998). Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme, 4. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
FRIEDMAN, Jack P. (1994). Dictionary of Business Terms, 2nd Edition, New York: Barron’s Educational Series.
GERAY, Haluk ve AYDOĞAN, Aylin (2009). Yeni İletişim Teknolojileri ve Etik, (Editörler), Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel. Televizyon Haberciliğinde Etik, Ankara: Fersa Matbaacılık, s. 306-321.
GERAY, Haluk (1994). Yeni İletişim Teknolojileri: Toplumsal Bir Yaklaşım, Ankara: Kılıçaslan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
GÜNDÜZ, Uğur ve ENGİN, Yahya (2016). Sosyal Medya ve Dijital Kimlik Olgusu, (Editörler), Ali Büyükaslan ve Ali Murat Kırık. “Göz(@)lenen Toplumdan Göz(@)lenen Bireye” Sosyal Medya Araştırmaları 3, Konya: Çizgi Kitabevi, s. 43-60.
İŞMAN, Aytekin (2016). Bilgisayar Destekli Eğitim Etiği, (Editörler), Aytekin İşman, Hatice Ferhan Odabaşı ve Buket Akkoyunlu. Eğitim Teknolojileri Okumaları 2016, Ankara: Salmat Basım Yayıncılık, s. 73-88.
ÖĞÜT, Adem (2001). Bilgi Çağında Yönetim, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
ÖZKAN, Murat Tolga ve GÜLESİN, Mahmut (2001). “Uzman Sistem Yaklaşımı ile Cıvata ve Dişli Çark Seçimi”, Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences, 25, s. 169-177.
ÖZSUNAY, Ergun (1978). Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
ÖZTEMEL, Ercan (1998). “Bilgi Toplumunda Yönetim Bilişim Sistemlerinin Gelişimi”, Yeni Türkiye Dergisi, 21. Yüzyıl Özel Sayısı II, Yıl: 4, 20, (Mart-Nisan), s. 1175-1181.
PAVLIK, John V. (2001). Journalism and New Media, New York: Columbia University Press.
PLOMAN, Edward (1990). İletişim Devrimi Üzerine, (Derleyen), Nabi Avcı. Enformatik Cehalet, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
ROBBINS, Robert J. (1992). “Challenges in the Human Genome Project”, IEEE Engineering in Biology and Medicine, (March), 11 (1), p. 25-34.
ROBINS, Kevin (2013). İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası, (Çev: Nurçay Türkoğlu), 2. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
SARTORI, Giovanni (2004). Görmenin İktidarı Homo Videns: Gören İnsan, (Çev: Gül Batuş ve Bahar Ulukan), İstanbul: Karakutu Yayınları.
ŞEKER, Tülay Bektaş (2005). “Bilgi Teknolojisindeki Gelişmeler Çerçevesinde Bilgiye Erişimin Yeni Boyutları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, s. 377-391.
ŞENER, Gülüm ve KUŞ, Oğuz (2015). Büyük Birader’den Büyük Veriye Gözetim Toplumu, (Editör), Özlem Oğuzhan. İletişimde Sosyal Medya Sosyal Medyada Etkileşim, İstanbul: Kalkedon Yayınları, s. 53-82.
TANILIR, M. Niyazi (2002). İnternet Suçları ve Bireysel Mahremiyet, Ankara: Liberte Yayınları.
TORTOP, Nuri (2000). “Çağımızın Önemli Sorunu: Kişisel Bilgilerin Güvenliği Sorunu”, Amme İdaresi Dergisi, 33 (3), s. 1-14.
TUTAR, Hasan (2006). Yönetim Bilgi Sistemi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
TENGİLİMOĞLU, Dilaver ve TUTAR, Hasan (2003). Çağdaş Büro Yönetimi: Büro Yönetiminde Güncel Konular ve Yaklaşımlar, Ankara: Gazi Kitabevi.
TÜBİTAK (2016). “Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 29. Toplantısı Kararları”, https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/2016_101.pdf, Yayımlanma Tarihi: Şubat 2016, Erişim Tarihi: 28.10.2016.
TÜBİTAK ARDEB-1003 (2015). “Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, 2015-2018 Planlanan Çağrılar Kataloğu”, Ankara Teknoloji Transfer Ofisi (Ankara TTO), http://www.ankaratto.com/wp-content/uploads/2015/05/1003katalog.pdf, Yayımlanma Tarihi: Mayıs 2015, Erişim Tarihi: 28.10.2016.
TBD (Türkiye Bilişim Derneği), 2007. Bilişim Teknolojilerinin Kullanılmasının Hukuksal Boyutu 2. Çalışma Grubu Raporu, Kamu Bilişim Platformu IX, Ankara.
TBV (Türkiye Bilişim Vakfı), (t.y.). “Etik Hakkında, Bilişim Etiği Notları”, http://www.tbv.org.tr/turkish/hakkında/etik_k.htm, Erişim Tarihi: 22.11.2015.
UÇKAN, Özgür (2008). “Bilgi Ekonomisi, Bilgi Toplumu, Mahremiyet ve Güvenlik”, Kişisel Blog, http://ozguruckanzone.blogspot.com/2008/06/bilgi-ekonomisi-bilgi-toplumu.html, Erişim Tarihi: 17.10.2016.
ULAŞ, Sarp E. vd. (2002). Felsefe Sözlüğü, Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
VURAL, Z. Beril Akıncı (2006). Bilgi İletişim Teknolojilerine Genel Bir Bakış, (Editör), Z. Beril Akıncı Vural. Dijital Platform ve İletişim, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayın No: 42, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, s. 1-25.
YAHYAGİL, Mehmet Y. (2001). KOBİ’lerde Bilgisayar Teknolojileri Uygulamaları, Yayın No: 2001-26, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
YILDIRIM, Arif (2012). Sosyal Ağlar ve Kişisel Gizlilik Çatışması, (Editörler), Tolga Kara ve Ebru Özgen. Sosyal Medya Akademi, İstanbul: Beta Basım A.Ş.
YILDIZ, Oktay; DAĞDEVİREN, Metin; ÇETİNYOKUŞ, Tahsin (2008). “İşgören Performansının Değerlendirilmesi İçin Bir Karar Destek Sistemi ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23 (1), s. 239-248.
YÜKSEL, Mehmet (2003). “Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 58 (1), s. 181-213.
YÜREGİR, Oya H. ve BABA, Ayça (2004). “Elektronik Ticaret Altyapısında Elektronik Veri Değişiminin (EDI) Yeri ve Türkiye’deki Durum Değerlendirmesi”, Kal-Der Forum, 13, s. 23-27.