TÜRK BASININDA NEVRUZUN BAĞLAMSAL İZLERİ

Bu çalışmada, Nevruzun Türk basınında yer alış biçimi ele alınmıştır ve dönemsel siyasal konjonktüre yönelik çerçevelerle ilişkisi ortaya konmuştur. Nevruz kavramı günümüzde dini, ideolojik ve kültürel olmak üzere üç farklı boyutu ile ele alınmaktadır. Bu çalışmada bu boyutlara ilişkin Türk basının rolü ve etkisi ortaya konmuştur. Bu doğrultuda gazetelerde yayınlanan Nevruz haberleri incelenmiştir. 50 yıllık bir süreyi kapsayan bir arşiv taraması yapılmıştır. Bu çalışmada son 50 yıllık bu yana kesintisiz yayınlanan üç gazete olan Cumhuriyet, Hürriyet ve Milliyet gazeteleri örneklem olarak alınmıştır. Araştırmada içerik çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır Araştırma sonucunda Nevruzun Kürt sorununun ele alınışına göre basında farklılaştığı görülmektedir. Nevruz Kürt sorununun çözüm sürecinde kültürel çeşitliği olan bir bayram, Kürt sorununun çatışma sürecinde ise ulusal güvenlik sorunu yaratan bir ritüel olarak yansıtılmaktadır. Genellikle gazeteler Nevruzu bir Kürt bayramı olarak görmektedir. Türk bayramı olarak ele alındığında geleneğin icadı kuramı çerçevesinden bir yaklaşım görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Nevruz, Bahar bayramı, geleneğin icadı, kültürel çeşitlilik, Kürt sorunu

CONTEXTUAL EVIDENCE OF NOWRUZ IN THE TURKISH PRESS

In this study, the form of the Nowruz in the Turkish press is discussed and established by the framework for periodic political conjuncture. Today the concept of Nowruz is discussed with three different sizes including religious and cultural ideology. This research demonstrated the role and the impact of Turkish press on these dimensions. Accordingly, the newspaper news about Nowruz is analyzed. 50 years archive is scanned. The samples of the study are Cumhuriyet Hürriyet and Milliyet. The reason of chosing these newspapers is their publishing continously in the last 50 years. The method of the study is content analysis. The result of the research indicated us that Kurdish issue differentiated according to the approach to it in the media. The Turkish press approaches to Nowruz as a Kurdish Cultural Festival during the Kurdish solution period, and as a rituel during the Kurdish conflict period. Generally, newspapers regard Newruz as Kurdish bairam.When it is dealt with as Turkish bairam, it is seen as an approach from the frame of the invention of tradition.

Keywords:

Nowruz, spring festival, invention of tradition, cultural diversity, Kurdish issue,

PDF

___

AKÇA, Ş. (2002). Türk Dünyasında Nevruz Bayramı Çeşitlemeleri ve Mukayesesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
AYDIN, E. (2016). İki nevruz: 1992- 2013 Nevruz kutlamalarının Türkiye medyasında yansımalarının karşılaştırılması İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Medya ve Kültürel Çalışmalar Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
AKTÜRK, S. (2014). Türkiye'de Hıdırellez etrafında oluşan folklorik unsurlar üzerine bir inceleme İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
AKSOY, G. (1991), Kürt Dili ve Söylenceleri Üzerine İncelemeler, Ankara: Öteki Yayınevi.
AKSOY, M. (1996). "Kültür Sosyolojisi Açısından Nevruz Kavramı". Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1-26.
ARIKAN, E. (2005). Kültür Değişimi, Unutulan Nevruz ve Sosyo-Kültürel Değerler; Malatya-Hekimhan İpekyolu Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ARKLAN, Ü., Akdağ, M., & Akgül, M. (2015). "Nevruz Bayramı’nın Algısal Dönüşümü: Türk Basını’nda Nevruz Algısı". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 779-792.
AYKAN, B. (2014). "Whose Tradition, Whose Identity? The Politics of Constructing "Nevruz" as intangible heritage in Turkey". European Journal of Turkish Studies, 2-20
BAYINDIR, Ö. (2007). Representation Of The Kurdish Question In Hurriyet And Cumhuriyet (1990-2006) Ortadoğu Teknik Üniversitesi SBE Sosyoloji ABD yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
CELKAN, H. (2000) "Nevruz’un Tarihçesi, Türk Dünyasında Nevruz III. Uluslararası Bilgi Şöleni". 18–20 Mart 1999 Elâzığ, AKM Yayınları, Ankara, 2000, s. 429–430.
DEMİR, N. (2009), Türklüğün En Eski Bayramı Nevruz ve Tarihi Altyapısı, http://www.seran- der.net/karadeniz-kulturu/halkbilim-folklor/685-turklugun-en-eski-bayrami-nevruz-ve-tarihi-alt-ya- pisi.html (Erişim Tarihi: 26.05.2014)
DEMİRCİ, H. (2008). Türk kültüründen bayram anlayışı ve Türk dünyasında bayramlar. Kayseri: Erciyes Üniversitesi SBE Yayınlanmamış YL Tezi. DEMİRER,Y. (2012) Tören Simge Siyaset: Türkiye’de Newroz ve Nevruz Şenlikleri, İstanbul: Dipnot Yayınları.
DEMİRTAŞ, H. V. (1998). Nevruz, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
GÖNÜLLÜ, A. R.(1998). Türk Halk İnançlarında Nevruz Motifi. Nevruz, H. Vedat Demirtaş (Der.), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 7-11. HOBSBAWN, E. ; Ranger, T. (2006), Geleneğin İcadı (Çev. Mehmet Murat Şahin), Agora Kitaplığı, İstanbul.
İRAN KÜLTÜREVİ. (2016). "İran'da Nevruz gelenekleri." http://kultur.irankulturevi.com/Iranda-Nevruz-gelenekleri-2667i.cgi adresinden alındı. Erişim tarihi: 10.07.2016
KÖSE, F. (2004). Arşiv Belgelerinden Hareketle XVIII. Yüzyılda Nevruz, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KUTLU, M. M. (2001). "Anadolu'da Nevruz Kutlamalarının Ritüel Niteliği". Uluslararası Nevruz Sempozyumu, (s. 109-114). Ankara.
MARAL, T. (2014). Türkiye'de Kürt Kimliğinin Kültürel Bağlamda İncelenmesi ve Siyasallaşma Süreci. İstanbul: İstanbul AREL Üniversitesi SBE Medya ve Kültürel Çalışmalar ABD.
NUENDORF, K. A. (2002). The content analysis guidebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
ONARLI, İ. (2003). "Nevruz Bayramı. Türk Kültürü", Hacı Bektaşı Veli Araştırma Dergisi(25).
ÖGEL, B. (1989). Türk Mitolojisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
ÖZCAN, Ş.(2001). Klasik Edebiyatta Nevruz ve Bahar Şiirleri Üzerine Bir İnceleme, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri EnstitüsüYayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
POINDEXTER, P. M., McCombs, M. E. (2000). Research in mass communication. Boston: Bedford / St. Martin’s.
PUNCH, F. K. (2005). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitapevi.
SAKAOĞLU, S., Alptekin, A. B. (2004). Türkiye’de Nevruz, Türk Dünyası Nevruz Ansiklopedisi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 379-408.
SAMİ, Ş. (2006). Kamus-i Türki. İstanbul: Çağrı Yayınları.
ŞENGÜL, A. (2008). "Türk Kültüründe Nevruz Ve Anadolu’da Nevruz Kutlamaları". Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi(26), 61-73.
TAYANÇ, M. (2015). Kimlik Oluşturma Aracı Olarak “Nevruz-Newroz” Şenlikleri. Siirt Üniversitesi SBE Dergisi Sayı 4, s. 82-89
YANMIŞ, M. (2017). Yakın Dönemde Kürtler Kimlik Din Gelenek, E-kitap projesi. https://books.google.com.tr/ .