MELEK İNANCININ KUR’ÂN VE HADİS TEMELLERİ

İslâm’ın inanç esaslarından birisi olan melekler hakkında toplumda değişik inanç ve bilgiler mevcuttur. Bazen melekler akıl dışı şekillere büründürülerek adeta hilkat garibesi gibi takdim edilirken bazen de bir insana ya da bir kuşa benzetilmiştir. Bu sebeple halk arasında meleklerin insanlar gibi yediği içtiği ve hatta günah işlediğini ifade eden rivayetler anlatılmaktadır. Oysaki melekler iman konusu olduğundan, gerçek şekillerinin gözle görülmeleri mümkün değildir. Biz bu çalışmamızda öncelikle melek kelimesi üzerinde durduk. Meleklerin çeşitleri ve görevlerini kaydettikten sonra meleklerle ilgili diğer bazı konulara temas ettik. Meleklerin İnsanları dünyada yaşarken ve öldükten sonra yalnız bırakmadıklarını, görevlerini yerine getirmek için onunla beraber olduklarını rivayetlerden anladık. Meleklerle ilgili bazı inançların aslında ayet ve hadislere dayanmayıp Yahudi ve Hristiyan kültüründen İslam kültürüne geçen bir kısım rivayetler olduğunu gördük. Bu sebeble melek inancının mutlaka âyet ve hadislere dayandırılması gereğini vurguladık.

Anahtar Kelimeler:

Melek, Âyet, Hadis.

THE QURAN AND HADIS BASES OF BELIEF IN ANGELS

There seems to be some different faiths and thoughts about the Angels, one of the belief basis of Islam, in the society. Sometimes, they have been presented as almost poor creations by wrapping into absurd forms and sometimes they have been likened to a man or a bird. And consequently, some rumours have been told among the people, those state that similar to men angels eat and drink as well. Yet, as they are the subjects to belief, it is impossible to be seem in their original forms. Primarily, we have focused on the term of 'Angel' in this study. After recording the types and duties of Angles, we have referred to some other issues related with them. Through some rumours we have told that, in order to accomplish their duty Angles never leave men alone both when they are alive and after death. We have observed that some believes about the Angels were not based on the Quran verses and hadis but they were some rumours passed from Jew and Christian cultures into Islam culture. On this account, we have emphasized that the belief in Angels has to be based on Quran verses and hadis in all conscience.

Keywords:

Angels, Quran verses, Hadis.,

PDF

___

Abd B. Humeyd b. Nasr el-Kissî, (v.249/863), el-Müntehab Min Müsnedi Abd b. Humeyd (el-Müsnedü‟s-Sağîr), Kahire 1988.
el-Âlûsî, Ebu‟l-Fadl Şihâbuddîn es-Seyyid Mahmûd (v.1270/1854), Rûhu‟l- Meânî fî Tefsîri‟l-Kur‟âni‟l-Azîm ve‟s-Seb‟i‟l-Mesânî, I-XXX, Beyrut, trs.
el-Antâkî, Muhammed Kanbur, Melek ve Cin Risâlesi (El yazması), Süleymaniye Kütüphanesi, Mihrişah, 220.
Ateş, Süleyman, Yüce Kur‟ân‟ın Çağdaş Tefsiri, I-XII, İstanbul 1988.
Aydemir, Abdullah, Tefsirde İsrâiliyyât, Ankara 1979.
Aydın, Ali Arslan, İslâm İnançları ve Felsefesi (İlm-i Kelâm), Ankara 1964. el-Aynî, Bedrüddîn Ebû Muhammed Mahmûd b. Ahmed (v.855/1451), Umdetü‟l-Kârî li Şerhi Sahîhi‟l-Buhârî, I-XXV, Beyrut trs. el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn (v.458/1066), es-Sünenü‟l- Kübrâ, I-X, Mekke 1994.
Bosnavî, Abdullah, er-Risâle fî Temessüli Cibrîl, (el yazması) Süleymaniye Kütüphanesi, Nafiz Paşa, 509.
el-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil (v. 256/ 869), el-Câmiu‟s- Sahîh, I-VIII, İstanbul 1992.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Ankara 1991. ----------, Tefsir Tarihi, I-II, Ankara 1988.
Cihan, Sadık, Uydurma Hadislerin Doğuşu Siyasi ve Sosyo-Politik Olaylarla İlgisi, Samsun 1996.
ed-Dârimî, Ebû Muhammed Abdillâh b. Abdirrahmân b. el-Fadl b. Behrâm (v.255/ 869), Sünen, I-II, İstanbul 1992.
Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş‟âs es-Sicistânî (v.275/888), Sünen, I-V, İstanbul 1992.
Ebû Ya‟lâ, Ahmed b. Ali b. el-Müsennâ el-Mevsılî (v.307/919), Müsned, I- XIII, Dımeşk 1984.
el-Endelûsî, Ebû Abdillah Muhammed b. Yûsuf b. Hayyân (v.654/1256), el- Bahru‟l-Muhît, I-VIII, Riyad trs.
el-Eş‟arî, Ebu‟l-Hasen Alî b. İsmâîl, (v.324/936), Kitâbu Şecereti‟l-Yakîn,
el-Eşkar, Ömer Süleyman, Âlemü‟l-Melâiketi‟l-Ebrâr, Beşinci baskı, Ürdün 1995.
Fazlur Rahman, Ana Konularıyla Kur‟ân, Çeviren: Alpaslan Açıkgenç, Ankara 1999.
el-Gavsî, Ahmed Nasr, Âlemü‟l-Melâike, Mecelletü‟l-Ezher, c:38, Sayı: 9, Kahire 1967.
Gölcük, Şerafeddin- Toprak, Süleyman, Kelâm, Konya 1992. el-Hâkim, Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî (v.405/1014), el-Müstedrek Ale‟s-Sahîhayn, I-IV, Beyrut 1990.
Hatipoğlu, Haydar, Sünen-i İbn Mâce Tercemesi Ve Şerhi, I-X, İstanbul 1992.
el-Hindî, Alâüddîn Alî b. el-Müttakî b. Hüsâmüddîn (v.975/1567), Kenzu‟l- Ummâl fî Süneni‟l-Akvâl ve‟l-Ef‟âl, I-XVI, Beyrut 1978.
İbn Hacer, Şihâbuddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî (v.852/1448), Fethu‟l-Bârî Şerhu Sahîhi‟l-Buhârî, I-XIII, Beyrut 1379. ----------, el-İsâbe Fî Temyîzi‟s-Sahâbe, I-VIII + Fihrist, (Kalküta 1853 baskısından ofset) Beyrut tarihsiz.
İbn Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed (v.241/855), el-Müsned, I- VI, İstanbul 1992.
İbn Hıbbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hıbbân b. Ahmed et-Temîmî el- Büstî (v.354/965), Sahîhu İbn Hıbbân, I-XVIII, Beyrut 1993.
İbn Huzeyme, Muhammed b. İshâk b. Huzeyme en-Nîsâbûrî (v.311/923), Sahîhu İbn Huzeyme, I-IV, Beyrut 1970.
İbn Kesîr, Mecdüddîn Ebu‟l-Fidâ İsmâîl b. Kesîr (v.774/1372), Tefsîru‟l- Kur‟âni‟l-Azîm, I-VIII, İstanbul 1992.
İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (v.275/888), Sünen, I-II, İstanbul 1992.
İbn Manzûr, Ebu‟l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem (v.711/1311), Lisânu‟l-Arab, I-XV, Beyrut 1956.
İbn Râhûye, İshâk b. İbrâhîm b. Mahled b. Râhûye el-Hanzalî (v.238/852), el-Müsned, I-III, Medîne 1991.
İbnü‟l-Esîr, Mecdüddîn Ebü‟s-Sa‟âdet el-Mubârek b. Ebû Muhammed el- Cezerî (v.606/1210), en-Nihâye fî Garîbi‟l-Hadîs, I-V, Beyrut trs.
İbnü‟l-Esîr, İzzüddîn Ebu‟l-Hasen Alî b. Muhammed (v. 630/1234), Üsdü‟l- Gâbe Fî Ma‟rifeti‟s-Sahâbe (Tahkîk: Muhammed İbrâhim el-Bennâ- Ahmed Âşûr), I-VII, 1970.
el-İsfehânî, er-Râğıb Ebu‟l-Kâsım el-Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal, (v.502/1108-9), el-Müfredât fî Garîbi‟l-Kur‟ân, İstanbul 1986.
Kandemir, M. Yaşar, Mevzû Hadisler Menşe‟i Tanıma Yolları Tenkîdi, Ankara 1975.
el-Kazvînî, Zekeriyyâ b. Muhammed b. Mahmûd, (v.682/1283), Kitâbu Acâibi‟l-Mahlûkât ve Garâibi‟l-Mevcûdât, Mısır trs.
Keskin, Halife, İslâm Düşüncesinde Bilgi Teorisi, İstanbul 1997.
Kılavuz, A. Saim, Anahatlarıyla İslâm Akâidi ve Kelâm‟a Giriş, İstanbul - 1987. TDV.İslâm Ansiklopedisi, “Azrâîl” Maddesi, IV, 350-351, İstanbul 1991.
Kitab-I Mukaddes, Eski ve Yeni Ahit, İstanbul 1949.
Macdonald, D. B., M.E.B. İslâm Ansiklopedisi “Melek” Maddesi, VII/661- 664, İstanbul 1977.
Mâlik b. Enes, (v.179/795), el-Muvattâ, I-II, İstanbul 1992.
Miras, Kâmil-NÂİM, Ahmed, Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi, I-XII, Ankara 1987.
Müslim, Ebü‟l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî (v.261/874), el- Câmiu‟s-Sahîh, I-III, İstanbul 1992.
en-Nesefî, Ebû Hafs Ömer b. Muhammed (v.537/1142), Akâidü‟n-Nesefî, Hazırlayan: Süleyman Uludağ, İstanbul 1982.
en-Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb (v. 303/915), Sünen, I-VIII, İstanbul 1992.
er-Râzî, Fahruddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. el-Hüseyn (v.606/1209), Tefsîr-i Kebîr Mefâtîhu‟l-Ğayb, I-XXIII, Tercüme: Suat Yıldırım- Lütfullah Cebeci, Ankara 1988.
er-Rûmî, Fahd b. Abdirrahmân b. Süleymân, Menhecü‟l-Medreseti‟l- Akliyyeti‟l-Hadîseti fi‟t-Tefsîr, Üçüncü baskı, Beyrut 1407.
es-Sâbûnî, Nûruddîn, (v.580/1184), Mâtürîdiyye Akâidi, Tecüme: Bekir Topaloğlu, 5. Baskı, Ankara 1995.
es-Sindî, Nûruddin b. Abdilhâdî (v. 1138 / 1725), Hâşiyetü‟s-Sindî ale‟n- Nesâî, I-VIII, Haleb, 1406 /1986.
Sofuoğlu, M. Cemal, İslâm Dini Esasları, İzmir 1996. es-Suyûtî, Ebu‟l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr (v.911/1505), el-Habâik fî Ahbâri‟l-Melâik, Beyrut 1985. ----------, Şerhu Sünen-i İbn Mâce, trs. ----------, Şerhu‟s-Suyûtî Alâ Süneni‟n-Nesâî (Zehru‟r-Rubâ ale‟l Müctebâ) I-VIII, Haleb 1986. ----------, ed-Dîbâc alâ Sahîh-i Müslim, I-V, 1416 / 1996. eş-Şa‟rânî, Abdulvehhâb, (v.907/1501), Kitâbu‟l-Yevâkît ve‟l-Cevâhîr fî Beyâni Akîdeti‟l-Ekâbîr, Mısır 1307.
Şibay, H. Sabit, MEB.İslâm Ansiklopedisi, “Azrâîl” Maddesi, II, 155-158, İstanbul 1970. ----------, MEB. İslâm Ansiklopedisi, “Cebrâîl” Maddesi, III, 41-42, İstanbul 1977.
et-Taberânî, Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb (v.360/970), el-Mu‟cemu‟l- Kebîr, I-XX, Musul 1983. ----------, el-Ehâdîsu‟t-Tıvâl, Bağdat 1983.
et-Taberî, Ebû Ca‟fer Muhammed b. Cerîr (v.310/922), Câmiu‟l- Beyân an Te‟vîli Âyi‟l-Kur‟ân, I-XXX, 2. baskı, Beyrut 1392/1972.
et-Taftazânî, Sa‟düddîn Mes‟ûd b. Ömer, (v.792/1390), Şerhu‟l-Akâid, (Kelâm ilmi ve İslâm Akâidi içinde), Hazırlayan: Süleyman Uludağ, İstanbul 1982.
et-Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ (v.279/892), Sünen, I-V, İstanbul
Toprak, Süleyman, Ölümden Sonraki Hayat Kabir Hayatı, Ankara 1997.
Wensinck, A. J., M.E.B.İslâm Ansiklopedisi, “İsrâfîl” Maddesi, V/ II. Cild, İstanbul 1968. ----------, M.E.B. İslâm Ansiklopedisi, “Mîkâîl” Maddesi, VIII.Cild, 2. baskı, İstanbul 1971.
Yavuz, Yûsuf Şevki-Ünal, Zeki, T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, “Cebrâîl” Maddesi, VIII, 202-204, İstanbul 1993.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur‟ân Dili, I- IX, İstanbul 1979.
ez-Zebîdî, Muhammed Murtazâ el-Hüseynî el-Vâsıtî, (v.1206/1791), Tâcü‟l-Arûs, I-X, Beyrut (Mısır 1306 1.baskıdan ofset).
ez-Zehebî, Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân et- Türkmânî (v.748/1347), Tezkiretü‟l-Huffâz, I-IV, Beyrut 1378.