Aslı ÖZKÖK, Nazlı MAYDA, Nesrin ECEM BAYRAM

DELI BAL’IN KAYNAĞI OLAN Rhododendron TÜRLERİNİN POLEN MORFOLOJİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Bal, gıda olarak tüketiminin yanı sıra apiterapik amaçlarla da kullanılan önemli doğal ürünlerden birisidir. Apiterapide kullanılacak ürünlerin orijinalliği çok önemlidir. Botanik köken, başta bal olmak üzere arı ürünlerinin karakterizasyonunu etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Bu noktada melissopalinolojik analizlerin önemi ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'de apiterapik amaçlı kullanılan monofloral "Deli bal"a kaynaklık eden dört farklı Rhododendron taksonunun polen morfolojisi incelenmiştir. Bitkilerin polen morfolojisinin araştırılmasında beş farklı ölçüm parametresi kullanılmıştır. Sonuç olarak, “Deli bal”ın botanik kökeninin doğrulanmasında polen morfolojisinin önemli bir yeri olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Palinoloji, Polen morfolojisi, Rhododendron spp., Deli bal.

COMPARISON OF POLLEN MORPHOLOGIES EXAMINATION OF SOME Rhododendron SPECIES - PLANT SOURCE OF MAD HONEY

Honey is one of the important natural products used for apitherapeutic purposes as well as food consumption. The authenticity of the products to be used for apitherapy is very important. Botanical origin is one of the most critical factors affecting the characterization of bee products, especially honey. Therefore, melissopalynological analysis is essential in honey samples. In this study, the pollen morphologies of four different Rhododendron taxa, the origin of the monofloral "Mad honey" used for apitherapeutic purposes in Turkey, were examined. Five different measurement parameters have been used to investigate the pollen morphology of the plants. As a result, it can be said that pollen morphology has an important place in confirming the botanical origin of “Mad honey”.

Keywords:

Palynology, pollen morphology Rhododendron spp., mad honey.,

PDF

___

Anflin, R., Terzioğlu, S. (1994). A new variety of Rhododendron ponticum L. Turkish Journal of Agriculture and Forestry (18): 137-140.
Avcı, M. (2004). Ormangülleri (Rhododendron L.) ve Türkiye’deki doğal yayılışları. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fak. Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi (12): 13-29. ISSN No: 1302-7212.
Bayram, N. E., Canli, D., Gercek, Y. C., Bayram, S., Celik, S., GÜZEL, F., ... & Oz, G. C. (2020). Macronutrient and micronutrient levels and phenolic compound characteristics of monofloral honey samples. Journal of Food & Nutrition Research, 59: 311-322
Baytop T. (1999), Türkiye’de bitkiler ile tedavi, gecmiste ve bugün (Therapy with medicinal plants in Turkey, past and present), 2nd ed. Nobel Tıp Basımevi, Istanbul, Turkey, 275.
Çeter, T., Güney, K. (2011). Orman gülü ve deli bal. Uludağ Arıcılık Dergisi, 11(4), 124-129.
Chamberlain, D., Hyam, R., Argent, G., Fairweather, G., Walter, K.S. (1996). The genus Rhododendron: its classification and synonymy. Royal Botanic Garden Edinburgh.
Cox, P. A., & Cox, K. N. (1997). The encyclopedia of Rhododendron species. Perth: Glendoick.
Davis, P.H. (1978). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Rhododendron L. (ed. P.F. Stevens), Edinburgh, (6): 90-94.
Fang, M.Y., Fang, R.C., He, M.Y., Hu, L.C., Yang, H.P. & Chamberlain, D.F. (2005) Rhododendron. In: Zhengyi, W., Raven, P.H., Deyuan, H. (eds.) Flora of China 14. Science Press, Beijing & Missouri Botanical Garden Press, St. Louis. pp. 260–455.
Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T. (2012) Türkiye bitkileri listesi (damarlı bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. Flora Dizisi 1, İstanbul.
Koca, I., Koca, A.F. (2007). Poisoning by mad honey: a brief review. Food and Chemical Toxicology, 45(8): 1315-1318, doi: 10.1016/j.fct.2007.04.006.
Kurtoğlu, A.B., Yavuz, R., Evrendilek, G.A. (2014). Characterisation and fate of grayanatoxins in mad honey produced from Rhododendron ponticum nectar. Food Chemistry, 161: 47-52, doi: 10.1016/j.foodchem.2014.03.127.
Mayda, N., Özkök, A., Sorkun, K. (2018). Some characteristic properties of chestnut and rhododendron honeys in Turkey. Hacettepe Journal of Biology and Chemistry, 46(1): 135-145, Doi: 10.15671/HJBC.2018.223
Milne, R.I., Abbott, R.J., Wolff, K., Chamberlain, D.F. (1999). Hybridization among sympatric species of Rhododendron (Ericaceae) in Turkey: morphological and molecular evidence. American Journal of Botany, 86(12): 1776-1785, doi: 10.2307/2656674.
Onat F.Y., Yegen B.C., Lawrence R., Oktay A., Oktay S. (1991), Mad honey poisoning in man and rat. - Rev. Environ. Health, 9: 3-9, doi: 10.1515/REVEH.1991.9.1.3.
Özkök, A., Özenirler, Ç., Canli, D., Mayda, N., Sorkun, K. (2018). Monofloral Features of Turkish Honeys According to Mellissopalynologic, Total Phenolic Acid and Total Flavonoid Content. Gazi University Journal of Science, 31(3). 713-723.
Sarwar, A.G., Takahashi, H. (2013). "Pollen morphology of Rhododendron L. and related genera and its taxonomic significance." Bangladesh Journal of Plant Taxonomy 20(2): 185-199, doi: 10.3329/bjpt.v20i2.17393
Science Press, Beijing & Missouri Botanical Garden Press, St. Louis. pp. 260–455.
Sorkun, K. (2008). Türkiye'nin nektarlı bitkileri, polenleri ve balları. Palme Yayıncılık, p. 248.
Stevens, P. F. 1978. Rhododendron L. In P. Davis, [ed.], Flora of Turkey 6 Edinburgh University Press, Edinburgh, pp 90-94.
Sütlüpınar, N., Mat, A., Satganoglu, Y. (1993). Poisoning by toxic honey in Turkey. Archives of toxicology, 67(2): 148-150.
Taşdemir, D., Demirci, B., Demirci, F., Dönmez, A., Başer, K.H.C., Ruedi, P. (2003). Analysis of the volatile components of five Turkish Rhododendron species by headspace solid-phase microextraction and GC-MS (HS-SPME-GC-MS). Zeitschrift Für Naturforschung C, 58(11-12): 797-803, doi: 10.1515/znc-2003-11-1208.
Terzioğlu, S., Merey, N., Anşin, R. (2001). A Study on Turkish Rhododendron L. (Ericaceae), Turk J. Agric For., 25: 311-317.
Wang, Y.G., Li, G.Z., Ou, Z.L. (2006). Pollen morphology of Rhododendron and its taxonomic implication. Guihaia, 26: 113-119.
Yıldız, B., Aktoklu, E. (2010). Bitki Sistematiği: İlkin Karasal Bitkilerden Bir Çeneklilere. Palme Yayıncılık, Ankara, pp. 247-249.
Zhang, Y. J., Jin, X. F., Ding, B. Y., Zhu, J. P. (2009). Pollen morphology of Rhododendron subgen. Tsutsusi and its systematic implications. Journal of Systematics and Evolution, 47(2): 123-138.