Aloanda’dan (Lykia) Yeni Yazıtlar

Bu makale Lykia’da yer alan Asarcık’ta bulunmuş iki yeni Eski Yunanca yazıtı tanıtmaktadır. Söz konusu yazıtlar sayesinde Asarcık’ın antik dönemdeki adının Aloanda olduğu kesinlik kazanmıştır. 1 numaralı yazıtta, Ermedepimis oğlu Pokomas adında bir şahsın Hellenistik Dönem’de kurduğu bir vakıf kaydedilmiştir. Yazıt bütün olarak günümüze ulaşamamış olduğundan, Pokomas’ın vakfının içeriği net olarak anlaşılamamaktadır. Ancak yazıtın kalan kısımlarında, her yıl 5 adet brabeutes’in seçilmesi ve bunlara para aktarılması gerektiği yer almaktadır. Söz konusu brabeutes’lerin, C yüzünde bahsi geçen ve Pokomas’a, onun ölümünden sonra ise, Pokomas’ın soyundan gelen kimselere bu kurbanlardan onur payı verilecek olan kurban törenleri ve ziyafetlerden sorumlu oldukları düşünülebilir. Metindeki bazı ipuçları, Pokomas’ın vakfı kapsamında agon’ların da organize edildiği ihtimalini ortaya koymaktadır. Potos (içme şöleni) esnasında Aloanda halk meclisinin Pokomas’ı taçlandırdığı şeklinde duyuru yapılması, Pokomas’ın Aloanda’da önde gelen bir kişi ve bir hayırsever olduğuna işaret etmektedir. Bu duyuru, aynı zamanda, vakfın bir kamu yararı içerdiğine de işaret etmektedir. Dolayısıyla, vakıf kapsamında düzenlenen kurban törenleri ve ziyafetlerin çapı ve kapsamı metnin elimizde kalan kısımlarında açıklığa kavuşturulmasa da bunların halka açık etkinlikler olması olasıdır. Ancak bu kamu yararının yanı sıra, Pokomas’ın adı geçen ritüel ya da etkinlikleri kendinin ve ailesinin ölümlerinden sonra sonsuza kadar anılması amacıyla başlatmış olması da mümkündür. 2 numaralı yazıt, Apollonios oğlu Trokondas adlı bir şahsın anısı için, babası, eşi ve çocuklarının yaptırdığı mezar yazıtıdır. Yazıtların çevirileri şöyledir:Nr. 1: “... Her bir yıl için beş tane brabeutes [seçsinler] ve yukarıda yazıldığı şekilde parayı onlara devretsinler. Eğer (brabeutes’leri) seçmezler ya da (parayı) devretmezlerse, devretmedikleri miktarın 1,5 katı kadar borçlu olsunlar ve yukarıda yazıldığı şekilde kendilerine karşı cezai işlem uygulanarak, borçlu oldukları para onlardan tahsil edilsin.Tütsüyü yakarken içki şöleni esnasında şöyle ilan etsinler: “Aloandalıların halk meclisi Pokomas’ı zeytin dalından bir taçla taçlandırıyor”; eğer Aloanda’da hazır bulunuyor iseler, Pokomas’ın akrabalarından üç adamı ziyafete davet etsinler; Pokomas’a yaşadığı sürece kurban edilen hayvanlardan bir tane arka bacak (?) budu versinler; Pokomas öldükten sonra, (bunu) çocuklarına, ama her zaman daha büyük olana versinler; çocuklar da öldükten sonra, en yakın akrabalarına versinler. Brabeutes’ler, içki şöleni için kendilerine ayırmak üzere (?) her yıl on drakhme alsınlar. Savaş nedeniyle kurbanları belirlenen zamanda yerine getiremezlerse, [bir sonraki] yıl geçen yılın borçlu kalınan (kurbanını) da yukarıda yazıldığı üzere yerine getireceklerdir. Tüm [geliri] tamamen kurbanlara ve şölenlere harcasınlar; eğer herhangi bir miktar artarsa, onu başka hiçbir şeye değil, [bir sonraki şenliğe] ayırsınlar; eğer bu (kuralları) hiçe sayarlarsa, kurban törenini [gerçekleştirmezlerse] ve (Pokomas’ın) vasiyetindeki diğer işleri yapmazlarsa, Aloandalıların halk meclisine ceza olarak bin drakhme ödesinler ve [isteyen herkes] (cezanın) [yarısı/üçte biri ? oranında] (bir ödül karşılığında) onları dava etmeye yetkili olsun ... para ... [Po]komas’ın ... Po[kom]as ... eğer yok ederlerse, [Pokom]as ya da onun varisleri tarafından, (suçlulardan), (bunların) birinden, birden fazlasından veya hepsinden [ceza olarak borçlu oldukları para tahsil edilsin] ...”Nr. 2: “Apollonios oğlu, Aloandalı Apollonios, oğlu Trokondas için; Ermoas kızı Apa (?), eşi için; Trokondas’ın çocukları Mis ve Apollonios babaları Trokondas için (bu mezarı yaptırdılar).”

Anahtar Kelimeler:

Aloanda, Lykia, vakıf yazıtı, kurban, şölen, brabeutes, mezar yazıtı

New Inscriptions from Aloanda in Lycia

This paper introduces two new Greek inscriptions from Asarcık, the ancient name of which can now securely be acknowledged as Aloanda, in western Lycia. Inscription no.1 documents the foundation of a certain Pokomas, son of Ermedepimis, dating from the Hellenistic period. The nature of Pokomas’ foundation is not entirely clear as the text is not fully preserved, but we read in the remaining parts of the text inscribed on four sides of the block that every year 5 brabeutai shall be elected and handed over a certain amount of money. It can be assumed that these brabeutai were responsible for the organisation of annual sacrifices, from which Pokomas and after Pokomas’ death his descendants were to receive an honorary share, and feasts mentioned on Face C. It is possible that Pokomas’ foundation also included an agon as can be inferred from several hints in the text. Pokomas was apparently a prominent figure and benefactor at Aloanda, which is indicated by the proclamation in the potos that Pokomas is crowned by the demos of Aloandeans with a wreath of olive branch. This proclamation also indicates that Pokomas’ foundation had public benefit, and therefore, even though the scale or the context of the sacrificial festivities to be held under Pokomas’ foundation is not clarified in the preserved text, it is possible that these were public events. Yet, alongside this public benefit, Pokomas may explicitly have founded these events or rituals for the commemoration of himself and his family in eternity. Inscription no. 2 is the epitaph of a certain Trokondas, son of Apollonios, set up by his father, his wife and children, also dating from the Hellenistic period.

Keywords:

Aloanda Lycia, foundation inscription, offering, sacrifice, feast, brabeutes, funerary inscription,

PDF

___

M. Adak – M. Oktan, Die Stiftung des Hermaios aus Lyrboton Kome bei Perge, ZPE 207, 2018, 96-100.
N. E. Akyürek Şahin – F. Onur – M. Alkan – M. E. Yıldız, Surveys on the Transportation Systems in Lycia/Pamphylia 2016 - Likya/Pamfilya Ulaşım Sistemleri Yüzey Araştırması 2016, Anmed 15, 2017, 203-212.
N. E. Akyürek Şahin – F. Onur – M. Alkan – M. E. Yıldız, Likya/Pamfilya Ulaşım Sistemlerinin Epigrafik ve Tarihi Coğrafik Açılardan Araştırılması 2015 ve 2016 Yılları Sonuçları, Araştırma Sonuçları Toplantısı 35, 2018, 387-410.
N. E. Akyürek Şahin – H. Uzunoğlu, Neue Inschriften aus dem phrygischen Hochland, Gephyra 21, 2021, 175-195.
I. Arnaoutoglou, Ancient Greek laws: A sourcebook, London/New York 2008.
I. Arnaoutoglou, Cultural transfer and law in Hellenistic Lycia: the case of Symmasis’ foundation, in: B. Legras (ed.), Transferts culturels et droits dans le monde grec et hellénistique (Actes du colloque international, Reims, 14-17 mai 2008), Paris 2012, 205-214.
J.-B. Balzat, Names in EPM- in Southern Asia Minor. A Contribution to the Cultural History of Ancient Lycia, Chiron 44, 2014, 253-284.
P. Baker – G. Thériault, Un temple d’Apollon Phoibos dans la kômè de Xanthos. Au sujet de quelques inscriptions découvertes à Aklar-Asarcık, in: M. Zimmermann (ed.), Das Xanthostal Lykiens in archaisch-klassischer Zeit. Eine archäologisch-historische Bestandsaufnahme, Göttingen 2020, 154-165.
J.-M. Carbon – V. Pirenne-Delforge, Priests and Cult Personnel in Three Hellenistic Families, in: M. Horster – A. Klöckner (eds.), Cities and Priests. Cult personnel in Asia Minor and the Aegean islands from the Hellenistic to the Imperial period Berlin/Boston 2013, 65-119.
J.-M. Carbon, A Network of Hearths: Honors, Sacrificial Shares, and ‘Traveling Meat,’ in: F. van den Eijnde – J.H. Blok – R. Strootman (eds.), Feasting and Polis Institutions Leiden/Boston 2018, 340-375.
L. Cavalier – J. des Courtils, Une komè dans le territoire de Xanthos, in: M. Zimmermann (ed.), Das Xanthostal Lykiens in archaisch-klassischer Zeit. Eine archäologisch-historische Bestandsaufnahme, Göttingen, 2020, 141-153.
J.-M. Carbon – S. Peels – V. Pirenne-Delforge, A Collection of Greek Ritual Norms (CGRN), Liège 2016- (http://cgrn.ulg.ac.be, consulted in 2020).
A. Chaniotis, Sich selbst feiern? Städtische Feste des Hellenismus im Spannungsfeld von Religion und Politik, in: M. Wörrle – P. Zanker (eds.), Stadtbild und Bürgerbild im Hellenismus. Kolloquium, München, 24. bis 26. Juni 1993, Munich 1995, 147-172.
A. Chaniotis, Der Kaiserkult im Osten des römischen Reiches im Kontext der zeitgenossischen Ritualpraxis, in: H. Cancik – K. Hitzl (eds.), Die Praxis der Herrschaftsverehrung in Rom und seinen Provinzen, Tübingen 2003, 3-28
T. Corsten, Die Grabinschrift des Priesters Albasis in Myra, Adalya 11, 2008, 99-107.
G. Cousin – G. Deschamps, Emplacement et ruines de la ville de Kys en Carie, BCH 11, 1, 1887, 305-311.
E. Culasso Gastaldi – Ch. Samitz, Un decreto dalla Licia (Antiphellos) a Lemnos: la riscoperta di una pietra errante, Historika 9, 2019, 157-192.
G. Davies, Greek Inscriptions from Lycia, JHS 15, 1895, 100-115.
C. Doyen, An Athenian Decree Revisited, CHS Res. Bull. 4, 1, 2015, , accessed on 10th June, 2020.
G. Ekroth, Forelegs in Greek cult, in: A.-L. Schallin (ed.), Perspectives on ancient Greece. Papers in celebration of the 60th anniversary of the Swedish Institute at Athens Stockholm 2013, 114-134.
D. Erdas, What laws applied to guarantors? Epigraphic evidence for legal procedure affecting personal security in Athens and beyond, Annali della Scuola Normale Superiore di Pisa (Serie 5) 10/2, 2018, 333-357.
P. Gauthier – M. B. Hatzopoulos, La loi gymnasiarchique de Beroia, Athens; Paris 1993.
F. T. Gignac, A Grammar of the Greek Papyri of the Roman and Byzantine Periods. Vol I: Phonology, Milan 1976.
F. T. Gignac, A Grammar of the Greek Papyri of the Roman and Byzantine Periods. Vol II: Morphology, Milan 1981.
M. Gronewald – D. Hagedorn, Eine Orakelbitte aus ptolemäischer Zeit, ZPE 41, 1981, 289-293.
M. Hallmannsecker, News from the Xenoi Tekmoreioi, Philia 4, 2018, 67-73.
E. M. Harris, Two Notes on Legal Inscriptions, ZPE 167, 2008, 81-84.
A. R. W. Harrison, The Law of Athens: The Family and Property, Oxford 1968.
K. Harter-Uibopuu, Money for the polis. Public administration of private donations in Hellenistic Greece, in: O.M. van Nijf – R. Alston (eds.), Political Culture in the Greek City After the Classical Age, Leuven/Paris/Walpole, MA 2011, 119-139.
H. Hellenkemper – F. Hild, Lykien und Pamphylien I-III (Tabula Imperii Byzantini 8), Vienna 2004.
E. L. Hicks, Inscriptions From Western Cilicia, JHS 12, 1891, 226-237.
F. Hild, Komai in Lykien, Gephyra 1, 2004, 119-126.
P. Hamon (ed.), Corpus des inscriptions de Thasos. III. Documents publics du quatrième siècle et de l’époque hellénistique, Paris 2019.
C. P. Jones, Epigraphica VI-VII, ZPE 144, 2003, 157-163.
R. Kassel – C. Austin (eds.), Poetae Comici Graeci, Vol I: Comoedia Dorica Mimi Phylaces, Berlin/Newyork 2001.
S. Kılıç-Aslan, Lycian Families in the Hellenistic and Roman Periods. A Regional Study of Inscriptions towards a Legal Framework.
O. Köse – Ş. R. Tekoğlu, Money Lending in Hellenistic Lycia: The Union of Copper Money, Adalya 10, 2007, 63-79.
W. K. Lacey, The Family in Classical Greece, New York 1968.
B. Laum, Stiftungen in der griechischen und römischen Antike. Vols. I-II, Berlin 1914.
F. Sokolowski, Lois sacrées des cités Grecques. Supplément, Paris 1962.
E. Lupu, Greek sacred law: A collection of new documents (NGSL), London 2004.
D. Magie, Roman Rule in Asia Minor, Princeton 1950.
A. Makres, A New Fragment of a Fourth Century BC Athenian Treasure Record, in: G. Reger – F.X. Ryan – T. Winters (eds.), Studies in Greek Epigraphy and History in Honor of Stephen V. Tracy, Bordeaux 2010, 63-71.
E. A. Meyer, Legitimacy and Law in the Roman World. Tabulae in Roman belief and practice, Cambridge 2004.
S. Mitchell, Anatolia. Land, Men and Gods in Asia Minor. Volume I: The Celts in Anatolia and the Impact of Roman Rule, Oxford 1993.
A. Moroo, The Inscriptions from the Basilica I, in T. Korkut – S. Urano (eds.), The City Basilica of Tlos, Istanbul 2020 [AKMED Series in Mediterranean Studies (ASMS) 3], 287-310.
H. Müller – M. Wörrle, Ein Verein aus dem Hinterland Pergamons zur Zeit Eumenes’ II, Chiron 32, 2002, 191-235.
F. Onur, Parerga to the Stadiasmus Patarensis (16): The Roads, Settlements and Territories, Gephyra 13, 2016, 89-118.
F. Onur, An Investigation around Kragos in Lycia: The Question of Sidyma and Kalabatia, Adalya 22, 2019, 259-296.
F. Onur – Ş. R. Tekoğlu, The Ancient Routes and New Lycian Inscriptions around Fethiye, Gephyra 19, 2020, 1-32.
R. Parker, A Funerary Foundation from Hellenistic Lycia, Chiron 40, 2010, 103-121.
W. R. Paton – J. L. Myres, Karian Sites and Inscriptions, JHS 16, 1896, 188–271.
I. Pernin, Les baux ruraux en Grèce ancienne. Corpus épigraphique et étude, Lyon 2014 [Travaux de la Maison de l'Orient, 66].
W. Ramsay, Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, Aberdeen 1906.
W. M. Ramsay, The Tekmoreian Guest-Friends, JHS 32, 1912, 151-170.
T. Ricci, Iscrizioni e rilievi greci nel Museo Maffeiano di Verona, Rome 1981.
L. Robert, Une vision de Perpétue martyre à Carthage en 203, CRAI, 1982, 228-276.
L. Rubinstein, Praxis: The Enforcement of Penalties in the Late Classical and Early Hellenistic Periods, in: G Thür (ed.), SYMPOSION 2009. Vorträge zur griechischen und hellenistischen Rechtsgeschichte (Seggau, 25.–30. August 2009), Vieanna 2010, 193-215.
W. Ruge, Aloanda, in: RE Sp. 1/1, 1903, 63.
H.-A. Rupprecht (ed.), Wörterbuch der Griechischen Papyrusurkunden. Supplement 3, Wiesbaden 2000.
P. Schmitt-Pantel, La cité au banquet. Histoire des repas publics dans les cités grecques, Paris/Rome 1992.
C. Schuler, Ländliche Siedlungen und Gemeinden im hellenistischen und römischen Kleinasien, Munich 1998.
C. Schuler, Neue Inschriften aus Kyaneai und Umgebung V: Eine Landgemeinde auf dem Territorium von Phellos?, in F. Kolb (ed.), Lykische Studien 6. Feldforschungen auf dem Gebiet der Polis Kyaneai in Zentrallykien. Bericht über die Ergebnisse der Kampagnen 1996 und 1997, Bonn 2003 [Asia Minor Studien, 48], 163-186.
C. Schuler – K. Zimmermann, Neue Inschriften aus Patara I: Zur Elite der Stadt in Hellenismus und früher Kaiserzeit, Chiron 42, 2012, 567-626.
A.-V. Schweyer, Essai de definition des χώραι de Telmessos et de Myra, in: J. Borchhardt – G. Dobesch (eds.), Akten des II. Internationalen Lykien– Symposions Wien, 6.–12. Mai 1990, Vienna 1993, 39-42.
A.-V. Schweyer, Le pays lycien, une ètude de gèographie historique aux èpoques classique et hellènistique, Rev. archéologique 1996, 1, 1996, 3-68.
A.-V. Schweyer, Les Lyciens et la mort: une étude d'histoire sociale, Istanbul 2002.
H. Seyrig, Quatre cultes de Thasos, BCH 51, 1927, 178-233.
P. J. Sijpesteijn, Two Ptolemaic Accounts, Chron. d’Egypte 54, 1979, 273-284.
W. Slater, Deconstructing Festivals, in: A. Bowman – A. Cooley (eds.), The Greek Theatre and Festivals. Documentary Studies, Oxford 2007, 21-47.
D. E. Smith, From Symposium to Eucharist: The Banquet in the Early Christian World, Minneapolis 2003.
B. Takmer, Stadiasmus Patarensis için Parerga 2: Sidyma I. Yeni Yazıtlarla Birlikte Yerleşim Tarihçesi, Gephyra 7, 2010, 95-136.
Th. Thalheim, Ἀγχιστεία, in: RE I, 1894, 2110.
G. Thür, Anchisteia (ἀγχιστεία), in: DNP 1, 1996, 678-679.
V. Tsoukala, Honorary Shares of Sacrificial Meat in Attic Vase Painting: Visual Signs of Distinction and Civic Identity, Hesperia 78, 2009, 1-40.
H. Uzunoğlu, The Katoikia of the Lydomouandeitai in the Cayster Valley. A New Honorary Inscription preserved in the Museum of Tire, in: M. Nollé – P. M. Rothenhöfer – G. Schmied-Kowarzig – H. Schwarz – H. Ch. von Mosch (eds.), Panegyrikoi Logoi. Festschrift für Johannes Nollé zum 65. Geburtstag, Bonn 2019, 427-439.
C. Wallner, Xenoi Tekmoreioi. Ein neues Fragment, EpigrAnat 49, 2016, 157-175.
A. Wittenburg, Il testamento di Epikteta, Trieste 1990.
M. Wörrle, Zwei neue griechische Inschriften aus Myra zur Verwaltung Lykiens in der Kaiserzeit, in: J. Borchhardt (ed.), Myra. Eine Lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, Berlin 1975, 254-300.
M. Wörrle, Die ptolemäische Garnison auf der Burg von Limyra im Licht einer neuen Inschrift, in: B. Brandt – S. Ladstatter – B. Yener-Marksteiner (eds.), Turm und Tor: Siedlungsstrukturen in Lykien und benachbarten Kulturlandschaften : Akten des Gedenkkolloquiums für Thomas Marksteiner in Wien; November 2012, Vienna 2015, 291-303.