GÜNSEL BİNGÖL, Songül BUDAK DİLER, İlker SAPAN, Aydın DALGIÇ

Türkiye’de yapılan kadavra ve canlı donörden karaciğer nakillerinin 2011-2017 yılları arası analizi*

Amaç: Organ nakli, insan vücudunda görev yapamayan bir organın yerine, canlı vericiden veya kadavradan alınan sağlam bir organın nakledilmesini sağlayan cerrahi bir yöntemdir. Biz bu araştırmada, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından 2011 yılında onaylanan ve Türkiye Organ Doku Nakil Sistemi (TODS) olarak adlandırılan dijitalleştirilmiş sistem ile kayıt altına alınan, 2011-2017 yılları arasındaki karaciğer nakil verilerinin istatistiksel analizini yapmayı hedefledik.Gereç ve Yöntem: T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından 2011-2017 yılları arasında özel izin ile (hasta ve donör bilgileri rumuz olarak belirtilmek suretiyle) yürütülen projeler kapsamında elde edilen veriler, bu analiz çalışması için esas kabul edilmiştir. Veri işleme araçları olarak AriceTech-Data Minning Systems, Microsoft Power BI, SPSS 21 kullanılmıştır.Bulgular: Türkiye genelinde, 2011-2017 yılları arasında toplam 7466 karaciğer hastası bulunduğu, toplam nakil sayısının 7728 olduğu ve yapılan nakillerin %70’inin canlı, %30’unun kadaverik nakil olduğu saptanmıştır. 2011-2016 yılları arasındaki genel hasta ve greft sağ kalım oranları; Greft Sağ Kalım 1 yıl (GSK1) için %67.09, Hasta Sağ Kalım 1yıl (HSK1) için %75.76 ve Hasta Sağ Kalım 15 Gün (HSK15Gün) için ise %90.25 olarak belir-lenmiştir. Yapılan tüm nakillerde (kadaverik+canlı) toplam greft kaybı/nakil (542/7728) oranı %7.01 olarak saptanmıştır. Ülkemizde, canlı-akrabadan nakil olmak için ortalama 125 gün bekleme yapılmaktadır.Sonuç: Türkiye genelinde yapılan karaciğer nakillerindeki canlı-kadaverik oranları dünyada bilinen oranların tersi yönündedir. Karaciğer hastaları nakil için oldukça uzun süre beklemek zorunda kalmaktadır. Uzun bekleme süreleri sebebiyle kaybedilen hasta sayıları ve organ yetmezliği olan hastaların yoğun bakım maliyetleri artmaktadır. Türkiye’deki bu sorunun çözümü için kadavra donör sayılarının artırılması, beyin ölümü olgularının tespiti ve organ vericisi olarak kullanılma oranlarının yükseltilmesi önem arz etmektedir. Öncelikli nakil ihtiyacı olup kadavra temin edilemeyen hastalar için, kalp atımsız kadavra donörlerinin kullanılması ve çapraz nakil programının etkin olarak uygulanması bir çözüm olarak önerilebilir.

PDF

___

1. Ergün O, Sözbilen M. Çocuklarda karaciğer nakli. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2012; 26:4-19.

2. Ateş Y, Çanakçı N, Alkış N, ve ark. Bir Vaka Neden ile Ka-raciğer Transplantasyonunda Anestezik Yaklaşım. Ankara Tip Mecmuası (The Journal of The Faculty of Medicine) 1994;4: 695-704.

3. EASL (European Association for the Study of the Liver). EASL Clinical Practice Guidelines: Liver transplantation. J Hepatol 2016;64:433-85.

4. Kasapoğlu B, Yalçın KS, Türkay C. Canlı Donörden Kara-ciğer Transplantasyonu. Güncel Gastroenteroloji 2010;14: 96-102.

5. Busuttil RW, Goss JA. Split liver transplantation. Annals of surgery 1999;229: 313.

6. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Mü-dürlüğü, Türkiye Transplant, Diyaliz ve İzlem Sistemle-ri (TTDİS) https://organkds.saglik.gov.tr (Erişim tari-hi:02.03.2018).

7. Global Observatory on Donation and Transplantation (GODT) http://www.transplant-observatory.org/organ-do-nation-transplantation-activities-2015-report-2 (Erişim ta-rihi: 28.05.2018).

8. TTDİS Dünya İstatistikleri https://organkds.saglik.gov.tr/Dunya.aspx (Erişim tarihi:28.05.2018).

9. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 2015 http://www.transplant-observatory.org (Erişim tarihi:28.05.2018).

10. U.S. Department of Health and Human Services, Organ Procurement and Transplantation Network http://optn.transplant.hrsa.gov (Erişim tarihi: 29.05.2018).