Sağlık hizmetlerinde reklam

Amaç: Reklamın sağlık alanındaki yerinden ve etkisinden bahsetmek ve sağlık hizmetinin toplumsal yapısını korumaya yönelik öneriler sunmak. Ana bulgular: Kamu sağlık kuruluşlarının hizmet sunumundaki yetersizlikleri, gerekli olan desteği alamamaları ve hizmete ulaşımın kolaylaştırılmasını sağlama gibi nedenlerle giderek artan özel sağlık kuruluşları ve hekimlerin, hizmetlerini sunabilmek amacıyla sağlık alanında reklamı kullandıkları görülür. Sağlık alanında reklam, en çok yanıltıcı/aldatıcı ve gizli/örtülü nitelik taşıyan reklam türündedir ve haksız rekabete sebep olur. “Haksız rekabet”, adalet ilkesini zedeleyerek sadece hastalara zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda sağlığın “ticari bir mal” olarak pazarlanmasına neden olur. Mevzuata bakıldığında sağlık alanında reklam hakkındaki maddelerin hem toplum sağlığını korumaya çalışan hem de sağlık hizmetinin toplumsal bir hizmet olarak sunulmasını sağlamayı amaçlayan nitelikte oldukları görülür. Sonuç: Reklam yapısı gereği, sağlığı ticari bir meta haline getirmekte ve sağlık hizmetinin satılmasına önayak olmaktadır. Bu durum sağlık hizmetinin toplumsal yapısını bozmakta ve bu hizmeti kişiler ve kurumlar arasında bir yarışma konusu haline getirmektedir. Mevzuatımızda bu konuya engeller koyulduğu ve ciddi yaptırımlar uygulandığı görülmektedir. Sağlığın ticari bir mal olmasının engellenmesi ve onurlu/saygın bir sağlık ortamının oluşturulması için sağlık çalışanlarına da önemli görevler düşmektedir.

Advertisement in health services

Objective: To mention about the importance and implications of advertisement on health and medicine and to make recommendations in order to secure social structure of health services. Main findings: Use of advertisement of Private health institutions and physicians are increasing because services of public health institutions are not enough and they are not financially supported and to make it easy to receive health services. Advertisement of health services is usually deceptive/misleading and secret/surreptitious and causes unfair competition. ‘Unfair competition’ not only damages patients by harming the principle of justice but also causes marketing of health as a commodity. In regulations, topics about advertisement of health have purposes to protect public health and to present health services as social services. Conclusion: Advertisement, due to its structural characteristics, commercialized health and took initiative to sell health services. Concerning that disrupted the social structure of health services and made these services a competition among individuals and institutions. Therefore advertisement of health services should be within certain limits that our regulations handicapped and imposed sanctions on this matter. Healthcare professionals should have an important role to prevent health to be a commodity and establish an honored/respected health environment.

PDF

___

1. Olalı H, Doğan M. Reklâmın Türkiye’nin ekonomik gelişmesi ve verimlilik üzerindeki etkisi. İzmir: İzmir Ticaret Borsası Yayınları; 1988: 93.
2. Avşar BZ, Elden M. Reklam ve reklam mevzuatı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Bilkent-Ankara; 2004: 11-25.
3. Aygün E. Sağlık sektöründe reklam. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara 2007.
4. Dinççağ ME. Reklam ve hekimlik. Toplum ve Hekim 1994;9: 4-5.
5. Yazıcı V. Reklamcılık, sektör profili. İstanbul Ticaret Odası; 2004: 1-4.
6. Özçelikay G. İlaçta reklam. Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik 1998; 6: 33-9.
7. Güler E. Sağlık sektöründeki mal ve hizmetler için yapılan reklamların hukuksal boyutunun Türkiye’deki durumu. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Kurumları Yöneticiliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 2007.
8. Tengilimoğlu D. Sağlık hizmetlerinde reklam serbest olmalı mı? Yönetim, İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi 2000; 11:7-15.
9. Ersoy V, Güler A, Giritlioğlu H. sağlık hizmeti sunumunda reklam ve tanıtım. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2008: 3-27.
10. Odabaşı Y. Sağlık hizmetlerinde pazarlamanın rolü. Sağlık hizmetleri pazarlaması (Ed. Necdet Timur). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi AÖF Yayınları; 1996: 24-33.
11. Irvine DH. The advertising of doctor’s services. J Med Ethics 1991;17:35-40.
12. Latham SR. Ethics in marketing of medical services. The Mount Sinai J Med 2004;71:243-50.
13. Capozzi JD, Rhodes R. Ethics in practice, Advertising and marketing. J Bone and Joint Surg 2000; 82-A:1668-9.
14. Tatar M, Akpoyraz D. Türk reklam mevzuatı. Ankara: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Yayınları; 2006: 63-148.