Konya Fazilet Uluışık Sağlık Ocağı Bölgesinde 15-49 yaş grubu ev kadınlarında obezite prevalansı ve risk faktörleri

Amaç: Bu araştırmada, Konya Fazilet Uluışık Sağlık Ocağı Bölgesi’ndeki 15-49 yaş grubu ev kadınlarında obezite prevalansı ve risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma, kesitsel tiptedir. Sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 15-49 yaşındaki toplam 12447 kadın araştırmanın evrenini oluşturmuştur. 676 katılımcı, küme örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. DSÖ kriterlerine göre, obezite değerlendirilmesinde VKİ (Vücut Kitle İndeksi) kullanılmıştır. VKİ ≥ 30 kg/m2 olanlar obez kabul edilmiştir. Verilerin analizinde ki kare testi, grup içi korelasyon, kappa tutarlık ve lojistik regresyon kullanılmıştır. Bulgular: Kadınlarda obezite prevalansı % 33.9 bulunmuştur. Kadınların VKİ ortalaması 28.0 ± 5.4 kg/m2‘dir. Kadınların yaş ortalaması 35.5 ± 8.3’tür. Kadınların % 2.8’i eğitimsiz, % 55.0’ı ilkokul mezunu, % 8.9’u ise üniversite mezunudur. Obezlerdeki risk faktörleri, 30 yaşın üstünde olmak, eğitim düzeyi ilkokul ve altında olmak, gebelik sayısının 3-4 arasında olması, gebelik sayısının 5 ve üzerinde olması, kronik hastalığı olması, birinci derece akrabada obezite olması, yemek yeme hızının “orta” olması, yemek yeme hızının “hızlı” olmasıdır. Sonuç: Kadınlar, kendi vücut ağırlıklarını ölçümle elde edilen vücut ağırlığından daha az olarak algılama eğilimindedirler. Bununla birlikte, pek çok kadın sağlık profesyonellerinden yardım almadan riskli yöntemlerle zayıflamaya çalışmaktadır. Obezite, 15-49 yaş grubu ev kadınlarında ciddi boyutlarda bir sorundur. Çevresel faktörler en önemli risk faktörleridir.

___

1. Kopelman PG. Fazla kilo ve obezitenin tanımı. İçinde: Obezite ve İlişkili Hastalıkların Tedavisi. Kopelman PG (ed). Çeviri: Dr. Murat Kahramanoğlu: İstanbul: And; 2003. p. 1-11.

2. Manson JE, Willett WC, Stampfer MJ, et al. Body Weight and mortality anong women. N Engl J Med 1995;333:677-85.

3. Flegal KM, Carroll MD, Ogden CL, Johnson CL. Prevalance and trends in obesity among US adults, 1999-2000. JAMA 2002;288:1723-7.

4. Tezcan S, Altıntaş H, Sönmez R, Akinci A, Doğan B, Çakır B at al. Cardiovascular risk factor levels in a lower middle-class community in Ankara, Turkey. Tropical Med Intern Health 2003;8:660-7.

5. Erem C, Yildiz R, Kavgaci H, Karahan C, Deger O, Çan G, et al. Prevalence of diabetes, obesity, and hypertension in a Turkish population (Trabzon city). Diabetes Res Clin Practice 200;54:203-8.

6. WHO MONICA Project: Risk Factors. Int J Epidemiol. 1989; 18(suppl. 1):46-55.

7. WHO. Diet, Nutrition and The Prevention of Chronic Disease. WHO Technical Report Series: 916 WHO. Geneva, 2003:54-9.

8. Filozof C, Gonzalez C. Predictors of weight gain: the biological-behavioural debate. Obes Rev 2000;1:21-6.

9. Allison DB, Saunders SE. Obesity in North America: An overview. Med Clin North Am 2000; 84: 305-32.

10. WHO. Physical Status: The Use and İnterpretation of Anthropometry. WHO Tech. Rep. Ser. 854. Geneva: 1995.

11. Korugan Ü. Dünya’da ve Türkiye’de Obezite Prevalansı. III. Uluslararası Beslenme ve Diyetetik Kongresi Kitabı 12-15 Nisan 2000. Ankara: 2001:109-11.

12. Brown JE, Kaye SA, Folsom AR. Parity-related weight change in women. Int J Obes Relat Metab Disord 1992;16:627-31.

13. Aykut M, Öztürk Y, Özer A, Aslan A. Erişkin Kadınlarda Şişmanlık Durumu ve Şişmanlığı Etkileyen Bazı Faktörler. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı, 23-28 Eylül 2002: Diyarbakır:744-47.

14. Vançelik S. Erzurum İli Pasinler Eğitim Araştırma Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde 20 Yaş ve Üzeri Kadınlarda Obezite Prevalansı Ve Bazı Değişkenlerle İlişkisi (Uzmanlık Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, 1999.

15. Başkal N. Obezite. Içinde: Erdoğan G (ed) Klinik Endokrinoloji. Ankara: 2003:325-53.

16. Dickey RA, Bray GA. Obesity. İn: Manual of Endocrinology and Metabolism. Lavin N (ed). 3th edition. Philadelphia: Lippincott Williams& Wilkins. 2002:510-9.

17. Lwanga SK, Lemeshow S. Sample size determination in health studies. Geneva: 1991. p. 1-29.

18. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2003. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği, Ankara, Türkiye.

19. Okyay P. Osmangazi Seher- Şükrü Ergil Eğitim Sağlık Ocağı bölgesinde 15- 49 yaş kadınlarda şişmanlık prevalansı ve risk faktörleri (Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1998.

20. Özkahraman Ş, Kişioğlu A N, Öztürk M. Bir Sağlık Ocağı Bölgesindeki 15 – 49 Yaş Evli Kadınlarda Obezite Prevalansı Ve Yapılan Eğitimin Obezite İle İlgili Bilgi, Tutum, Davranış Ve Prevalansa Etkisi. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı, 23-28 Eylül 2002 Diyarbakır: 738.

21. Okyay P, Güney E, Atasoylu G, Özgür B, Yeşilova O, Sarıkaya B ve ark. Aydın İli 20 Yaş Üstü Populasyonda Obezite, Hipertansiyon Ve Bozulmuş Glikoz Metabolizması Prevalansı. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özet Kitabı, 3- 6 Kasım 2004 Ankara: p. 261.

22. Özçırpıcı B, Şahinöz S, Özgür S, Bozkurt Aİ. Gaziantep İlinde Şişmanlık Prevalansı. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özet Kitabı, 3- 6 Kasım 2004 Ankara: p. 37.

23. Güneş G, Genç M, Pehlivan E. Yeşilyurt Sağlık Ocağı Bölgesindeki Erişkin Kadınlarda Obezite. Turgut Özal Tıp Merkezi Derg 2000;7:48-53.

24. Gönen MS, Kısakol G, Dikbaş O, Güngör K, Koruk İ, Hidayetoğlu T, ve ark. Konya Metropolündeki Alışveriş Merkezlerinde Diabet ve İlgili Risk Faktörlerinin Toplum Tabanlı Taranması. Endokrinolojide Yönelişler 2004;13:93-7.

25. Topbaş M, Elmacıoğlu F, Dündar C, Canbaz S, Pekşen Y. Obezite İle Günlük Tüketilen Bazı Besin Öğeleri Arasındaki İlişki. Beslenme Diyet Derg 2000; 29:62-7.

26. Jeffrey RW. Bias in reported body weight as a function of education, occupation, health and weight concern. Addict Behav 1996;21:217-22.

27. Wen W, Gao YT, Shu XO, Yang G, Li HL, Jin F, et al. Sociodemographic, behavioral, and reproductive factors associated with weiht gain in Chinese women. Int J Obes Relat Metab Disord 2003;27:933-40.

28. Sobal J. Obezite üzerinde sosyal ve kültürel etkiler. İçinde: Björntorp P. ed. International Textbook of Obesity (Türkçe). Çeviri: Dr. Murat Kahramanoğlu, And Ltd; 2002. p. 305-22.

29. Yurttagül M. Hafif Şişman ve Şişman Kadınların Beslenme Alışkanlıkları ve Zayıflamaya İlişkin Tutum ve Davranışları. Beslenme Diyet Derg 1995;24:59-73.

30. Turacı Çelik G, Ozan A T, Açık Y. Yenimahalle Eğitim Araştırma Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan 40 Yaş Üzeri Erişkinlerde Obezite Risk Faktörleri ve Prevalansı. 8. Halk Sağlığı Günleri Bildiri Özet Kitabı, 23-25 Haziran 2003 Sivas: p. 70.

31. Cournot M, Ruidavets JB, Marquie JC, Esquirol Y, Baracat B, Ferrieres J. Enviromental factors associated with body mass index in a population of Southern France. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2004;11: 291-7.

32. Weng HH, Bastian LA, Taylor DH Jr, Moser BK, Ostbye T. Number of children associated with obesity in middle-aged women and men: Results from the health and retirement study. J Womens Health 2004;13: 85-91.

33. Yolsal N, Kıyan A, Özden Y. Beslenme Durumunu Değerlendirmede Beden Kitle İndeksinin Kullanımı. Beslenme Diyet Derg 1998;27:43-8.

34. Bray GA. Clinical Classification and Natural History of Overweight. Contemporary Diagnosis and Management of Obesity. Pennsylivania: Handbooks in Health Care Co, 1998: 104-30.

35. Pasquali R, Vicennati V. Obezite ve Hormonal Anormallikler. İçinde: Björntorp P. ed. International Textbook of Obesity (Türkçe). Çeviri: Dr. Murat Kahramanoğlu And Ltd Şti, 2002:225-39.

36. Björntorp P. Vücut Yağının Santralizasyonu. İçinde: Björntorp P. ed. International Textbook of Obesity (Türkçe). Çeviri: Dr. Murat Kahramanoğlu, And Ltd Şti, 2002:213-224.

37. Hill JO, Wyatt HR, Melanson EL. Genetic and enviromental contributions to obesity. Med Clin North Am 2000;84:333-46.

38. Bray GA. What causes overweight ? Nature versus nuture. In: Cotemporary Diagnosis and Management of Obesity. Pennsylivania: Handbooks in Health Care Co, 1998:35-67.

39. Delahanty LM, Meigs JB, Hayden D, Williamson DA, Nathan DM. Psychological and behavioral correlates of baseline BMI in the diabetes prevention program(DPP). Diabetes Care 2002;25:1992-8.