YUSUF DOĞAN, ENVER KENDAL, Turan KARAHAN, Vahdettin ÇİFTÇİ

Diyarbakır Koşullarında Bazı Arpa Genotiplerinde Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Özet: Bu çalışma, yurt içi ve yurt dışında ıslah programlarını yürüten farklı kuruluşlardan gelen arpa hat ve çeşitlerin verim ve kalite yönünden Diyarbakır ekolojik koşullarındaki performansları incelenmek üzere 2004-2005 ve 2005-2006 üretim sezonlarında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Denemede bitki boyu (m), başaklanma süresi, birim alan verimi (kg/da ), bin tane ağırlığı (g),, hektolitre ağırlığı (kg) ve protein oranı (%) gibi karakterler incelenmiştir. İncelenen özellikler yönünden genotip, yıl ve genotip x yıl interaksiyonunda % 1’e göre önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgularda tane verimi 464.7-704.4 kg/da arasında değişmiş olup, en yüksek tane verimi 8, 11, 16, 18 ve 25 nolu genotiplerden, en düşük tane verimi ise 15 nolu genotipten (464.7 kg/da) elde edilmiştir. Kalite faktörü olan hektolitre ağırlığı bakımından en yüksek ortalama değer 66.3 kg/hl ile 17 nolu genotipten, protein oranı ise % 13.8 ile 2 nolu genotipten elde edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre yurt dışından temin edilen genotiplerin tane verimi ve kalite kriterleri bakımından ümitvar olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Arpa, Genotip, Verim, Kalite

Determination Of Yield And Some Quality Characterıstics İn Some Barley (Hordeum Vulgare L.) Genotypes İn Diyarbakır Conditions

Abstract: This study was conducted to examine yield and quality performances of some varieties and spring wheat breeding lines obtained from both local and foreign breeding programs in Diyarbakır ecological conditions during the 2004-2005 and 2005-2006 growing seasons. Experiment was carried out in randomized complete block design with three replications. Plant height (m), heading time, kernel yield (kg ha-1), thousand-kernel weight (g), hectoliter weight (kg) and protein content (%) traits were evaluated in field experiments. Significant varietal differences were found regarding to year, genotype and genotype x year interactions at level of 1%. Large variability was observed for most of the traits studied. Although grain yield ranged between 4647-7044 kg/ha, the highest grain yields were obtained from the genotypes numbered as 8, 11, 16, 18 and 25, respectively; and the lowest grain yield was obtained from the genotype numbered as 22 (464.7 kg /ha), The highest test weight value was obtained from the genotype numbered as 17 (66.3 kg /hl), while the highest protein content was obtained from the genotype numbered as 2 with % 13.8 The results of this study were promising for some genotypes brought from abroad in terms of grain yield and quality criteria.

Keywords:

Barley, Genotype, Yield, Quality,

___

Akdeniz H Keskin B Yılmaz İ ve Oral E (2004). Bazı arpa çeşitlerinin verim ve verim unsurları ile bazı kalite özellikleri üzerinde bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Zir. Fak. Tarım Bilimleri Dergisi 14(2): 119 – 125.
Anonim (2008). Ülkesel Serin İklim Tahılları Araştırma Projesi. 2008 Yılı Araştırma Projeleri Raporu. Diyarbakır.
Akıncı C Gül İ Çölkesen M (1999). Diyarbakır koşullarında bazı arpa çeşitlerinin tane ve ot verimi ile bazı verim unsurlarının belirlenmesi. 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana. 405-410.
Alp A (2003). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Sulu Koşullarına Uygun Yüksek Verimli Arpa Çeşitlerinin Belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi. 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır. 209-2
Atlı A Koçak N Köksal ve Tuncer T (1989). Yemlik ve Maltlık arpada kalite kriterleri ve arpa ıslahı programlarında kalite değerlendilirmesi. ArpaMalt Seminerleri, 30 Mayıs-1 Haziran, Konya.
Bozkurt İ (1999). Çevre koşulların Bazı Arpa (Hordeum vulgare L.) Hat ve Çeşitlerin Tane Verimi ve Diğer Bazı Özelliklerinin Üzerine Etkisi GOÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora tezi. Tokat.
Çakır S (1988) Osman Tosun Gen Bankasındaki 97-182 Sıra Numaralı Arpa Materyalinde Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerin Belirlenmesi. Ankara üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara.
Çokkızgın A Çölkesen M ve İdikut L (2008). Kahramanmaraş koşullarına uygun arpa çeşit ve hatlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ülkesel Tahıl Sempozyumu 2-5 Haziran 2008, Konya, 738 – 744.
Çölkesen M Cesurer L Yürürdurmaz C Demirbağ V Çiçek A Başgül A Engin A (1999). Kahramanmaraş koşularına uygun yüksek verimli arpa çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 15-18 Kasım 1999, Adana. 234-239.
Demirliçakmak A (1992). Türkiye’de Arpa Çeşitleri ve Gelişimi. 2. Arpa-Malt Semineri. Bahri Dağdaş Milletlerarası Kışlık Hububat Araştırma Merkezi, Konya, 1-9.
Dokuyucu T Kırtok Y (1995). Kahramanmaraş koşullarında 2 sıralı arpa çeşit ve hatlarının (Hordeum distichon) bazı tarımsal özelliklerinin incelenmesi, Arpa-Malt Sempozyumu Bildirileri, Konya.
Ege H Sekin Y Ceylan (1992). Ege bölgesi’nde farklı arpaların adaptasyon ve malt özellikleri üzerine çalışmalar. 2. Arpa –malt Semineri Tebliğleri. 138-1
Elci ġ Kolsarıcı O ve Geçit HH (1994). Tarla Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 1385, Ankara, 17-47.
Er C (2011). Çeşit Adayı Arpa Genotipinin Farklı Koşullarda Tarımsal Özellikleri Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek
Lisans Tezi , Eskişehir. Erkul A ve Ünay A (2007). Aydın ekolojik koşullarında ileri arpa hatlarında verim, verim öğeleri ve agronomik özelliklerin saptanması. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, Erzurum. 174 – 178.
Garcia MLF Ramos JM Garcia MB Jimenez TMP (1991). Ontogenetic approach to grain production in spring barley based on path coefficient analysis. Crop Sci., 31 (5): 1179-1185.
Geçit HH Adak MS (1988). Osman Tosun gen bankasındaki 1-96 sıra numaralı arpa materyalinde bazı morfolojik ve fizyolojik özelliklerin belirlenmesi. A.Ü. Ziraat Fakültesi cilt 39, Fasikül 1-2, 326-335, Ankara.
Ghandorah MO (1989). Grain yield and its stability of some selected wheat varieties in Soudi Arabia. J. Of King soud Univ-Agricultural. 1; 1-2, 75-85.
Kandemir N (2004). Tokat-Kazova şartlarına uygun maltlık arpa çeşitlerinin belirlenmesi GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2004, 21 (2), 94-100.
Karadoğan T Sağdıç S Çarıkçı K ve Akman Z (1999). Bazı arpa çeşitlerinin Isparta ekolojik şartlarına uyum yeteneklerinin belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, Adana. 15-18 Kasım 19 s. 395 – 400.
Karahan T (2005). Güneydoğu Anadolu Bölgesi ekolojik koşullarında bazı arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerin verim ve verim öğelerin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi , Van.
Kaydan D ve Yağmur M (2007). Van ekolojik koşullarında bazı iki sıralı arpa çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi. 13 (3); 269 – 278.
Kendal E Kılıç H Tekdal S ve Altıkat A (2010). Bazı Arpa Genotiplerinin Diyarbakır ve Adıyaman kuru koşullarında verim ve verim unsurlarının incelenmesi. Harran Üniversitesi Zir. Fak. Dergisi 14 (2): s. 49 – 58.
Kendal E (2012). Güneydoğu Anadolu Bölgesinde iklim değişiklinin arpa yetişiciliği üzerine etkisi. Uluslar arası Gıda Tarım ve Gastronomi Kongresi. 15-19 ġubat, Antalya, 68-70.
Kendal E Doğan Y (2012). Bazı yazlık arpa genotiplerinin verim ve kalite yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimler Dergisi 2012, 22(2): 77-84.
Keser M (1996). Kışlık buğdayda tane doldurma süresi ve oranı Uludağ Üniv. Fen Bilimleri Ens. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Basılmamış Doktora Tezi Bursa.
Kılınç M Kırtok Y Yağbasanlar T (1992). Çukurova koşulların uygun arpa çeşitlerinin çeliştirilmesi üzerine araştırmalar. 2. Arpa-Malt Semineri Tebliğleri. 205-218
Köycü C Yılmaz B (1977). Yield, yield components, and quality of foreign and nature wheat varieties grown at Erzurum. 1-7 Turkey.
Kün E Özgen M Ulukan H (1992). Arpa çeşit ve hatlarının kalite özellikleri üzerine araştırmalar. 2. Arpa-Malt Semineri. 25-27 Mayıs 1992, Konya. 70-95. 40

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi-Cover

ISSN: 1300-2910
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 1985
Yayıncı: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Ofisi