Katılım Bankalarının Performanslarının Değerlendirilmesi: Topsis Yöntemi ile Uluslararası Karşılaştırma

Bu çalışmada, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Katar, Ürdün ve Türkiye gibi ülkeler de faaliyet gösteren toplam 18 katılım bankasının 2009 ile 2015 yılları arasındaki performansları incelenerek bir sıralama yapılmaya çalışılmıştır. Çok kriterli karar verme yöntemlerinden birisi olan TOPSIS yöntemi, alternatif seçeneklerin belirli kriterler doğrultusunda değerlendirilerek bir sıralama yapılmasına olanak sağlamaktadır. Bu nedenle çalışma kapsamında Katılım bankalarının performans değerlendirmesi ve sıralaması TOPSIS yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında Katılım bankalarına ait  bilanço ve gelir tablolarından yola çıkılarak Likidite oranı, karlılık oranı, faaliyet oranı (verimlilik oranı) ve finansal yapı oranı gibi oranlar hesaplanmış ve hesaplanan bu oranlar bankalara ait performans puanlarının hesaplanmasında kullanılmıştır. TOPSIS yöntemi neticesinde en yüksek puana sahip olan banka ilk sırayı almıştır. Bu kapsamda gerçekleştirilen çalışma neticesinde, elde edilen performans puanları göz önünde bulundurulduğunda Suudi Arabistan ve Katar gibi ülkelere ait katılım bankalarının daha iyi performans sergilediği ve üst sıralarda yer aldığı gözlemlenmiştir. Türkiye'ye ait katılım bankalarının ise orta sıralarda yer aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca Türkiye' deki katılım bankalarının performans puanları incelendiğinde, Albaraka Türk katılım bankasının diğerlerine oranla genellikle daha iyi performans sergileyerek daha yüksek puanlara sahip olduğu belirlenmiştir.

Evaluation of Performances of Participation Banks: International Comparison with Topsis Method

In this study, performances of a total of 18 participation banks operating in countries such as Saudi Arabia, United Arab Emirates, Kuwait, Qatar, Jordan and Turkey between 2009 and 2015 were examined and the banks were attempted to be ranked accordingly. TOPSIS method, which is one of the multi-criteria decision making methods, allows alternative choices to be evaluated according to certain criteria and a ranking to be made. For this reason, the performance evaluation and ranking of the Participation Banks were carried out by using the TOPSIS method. In the scope of the study, ratios such as liquidity ratio, profitability ratio, activity ratio (efficiency ratio) and financial structure ratio are calculated by using the balance sheet and income tables of the examined participation banks and these calculated rates are used to calculate their performance scores. As a result of the TOPSIS method; the bank with the highest score received the first order. Given the performance scores achieved in this context, participation banks from countries such as Saudi Arabia and Qatar have been observed to perform better and rank higher. It is seen that participation banks from Turkey are placed in the middle order. Moreover, when the performance scores of participation banks in Turkey are examined separately, it is determined that Albaraka Turk participation bank generally performed better than others and had higher scores.  

___

  • Abbasi, Mansour K., Mohammad H., and Mohammad A.(2008). Analysis and Prioritizing Bank Account with TOPSİS Multiple-Criteria Decision –A Study of Refah Bank in Iran, 21st Australasian Finance and Banking Conference, August.
  • Alptekin, Nesrin ve Emel Şıklar (2010). Türk Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonlarının Çok Kriterli Performans Değerlendirmesi: Topsis Metodu, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 25, ss. 185-196.
  • Aktaş, M., ve Avcı, T. (2013). Türkiye ’ de Katılım Bankacılığı ile Faize Dayalı Bankacılığın Etkinlik Açısından Karşılaştırılması. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(576), 85–98.
  • Bilir, A., & Özgen, H. (2010). Katılım Bankalarında Müşteri Memnuniyetinin Belirlenmesi Üzerine Hatay İlinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3).
  • Çonkar, K., Elitaş, Ç. ve Atar, G. (2011). İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’ndeki (XKURY) Firmaların Finansal Performanslarının Topsis Yöntemi ile Ölçümü ve Kurumsal Yönetim Notu ile Analizi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 61(1): 81- 115.
  • Demireli, Erhan (2010). Topsis Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, (5:1).
  • Hatami-Marbini, A., & Kangi, F. (2017). An extension of fuzzy TOPSIS for a group decision making with an application to Tehran stock exchange. Applied Soft Computing, 52, 1084-1097.
  • Kalayci, İ. (2013). Katılım Bankacılığı : Mali Kesimde Nasıl Bir Seçenek ? Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 51–74.
  • Khattak, N. A., and Rehman K.U. (2010). Customer satisfaction and awareness of Islamic banking system in Pakistan. African Journal of Business Management, 4(5), 662.
  • Naser, K., Salem, A. Al, & Nuseibeh, R. (2013). Customers Awareness and Satisfaction of Islamic Banking Products and Services: Evidence from the Kuwait Finance House (Note 1). International Journal of Marketing Studies, 5(6), 185–199. https://doi.org/10.5539/ijms.v5n6p185 Feng, Cheng-Min and Wang Rong-Tsu (2000). Performance Evaluation For Airlines Including The Consideration Of Financial Ratios”, Journal of Air Transport Management, 6.3: 133-142.
  • Özkan, N., & Işıl, G. (2016). İslami Bankalarda Kredi Riskini Belirleyen Faktörler: Panel Veri Analizi ile Türkiye’de Katılım Bankacılığı Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Maliye Finans Yazıları, 105, 153–176.
  • Saldanlı, Arif ve İbrahim Sırma (2014). TOPSİS Yönteminin Finansal Performans Göstergesi Olarak Kullanılabilirliği, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, Cilt: 11, Sayı:41, s. 185-202.
  • Sümer, G., & Onan, F. (2016). Dünyada Faizsiz Bankacılığın Doğuşu, Türkiyedeki Katılım Bankacılığının Gelişme Süreci ve Konvansiyonel Bankacılıktan Farkları. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 296–308.
  • Soba, M., Eren, K. (2011). TOPSIS Yöntemini Kullanarak Finansal ve Finansal Olmayan Oranlara Göre Performans Değerlendirilmesi, Şehirlerarasi Otobüs Sektöründe Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştirmalar Dergisi, 21, 23-40.
  • Usta Süleyman, T. (2009), “Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHS-TOPSİS Yöntemi”, Bankacılar Dergisi, Sayı 69, s.33- 43. Uygurtürk, Hasan ve Turkan Korkmaz (2012). Finansal Performansın TOPSİS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2012, ss. 95-115.
  • Yayar, Rüştü ve Halid Baykara (2012). TOPSİS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama”, Business and Economics Research Journal, Cilt:3, Sayı: 4, ss. 21-42.
  • Yurdakul, M. ve İç Y. T. (2003). Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik Topsis Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1): 1-18.
  • Zarrouk, H. (2014). The Developing Role of Islamic Banking and Finance : From Local to Global Perspectives. Contemporary Studies in Economic and Financial Analysis (Vol. 95) https://doi.org/10.1108/S1569-3759(2014)0000095011