199169

Dünya Sistemi Teorisini Tarihselleştirmek: Karayipler’de Şeker ve Chiapas’ta Kahve Üretimi

Dünya sistemi teorisi 1960’lı ve 1970’li yıllarda gelişmemiş, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasındaki iktisadi, siyasi ve kültürel ilişkileri açıklamak için geliştirildi. Teorinin temel varsayımı dünya ölçeğinde 16. yüzyıldan günümüze değin meydana gelen iktisadi ve siyasi gelişmelerin bu coğrafyalar arasında eşitsiz ve bağımlı ilişkilere yol açtığıydı. Sonuç olarak, gelişmiş ülkelerde gelişkin bir ekonomi ve köklü demokratik-siyasi kurumlar ortaya çıkarken, doğal kaynaklarına ve iktisadi varlıklarına gelişkin ülkeler tarafından el konulan gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde geri bir ekonomi ve istikrarsız bir siyasi sistem meydana gelmektedir. Ancak, araştırmacılar dünya sistemi teorisinin ciddi eksikleri olduğunu belirtmekten de geri durmadılar. Bu teorinin en ciddi eksiklikleri yerel tarihsel süreçleri dikkate almaması ve bu noktayla ilintili olarak da alt sınıfları tarihsel dönüşümlerin basit nesneleri durumuna indirgemesiydi. Bu eksikliği gidermek için araştırmacılar kapitalizmin Avrupa dışındaki coğrafyalarda yayılışını açıklarken meta zincirlerinin yerel dinamiklerine ve yerelliklerdeki emek süreçlerine eğildiler. Bu makalede, 16. yüzyıldan itibaren dünya ticaretinin en önemli metalarından ikisi olan şeker ve kahve üretiminin yerel dinamikleri hesaba katmadan anlaşılamayacağı vurgulanıyor ve özellikle potansiyel üreticiyi toprağa ve üretime bağlamak için uygulanan emek stratejilerinin yerel boyutlarının kahve ve şeker üretimini belirleyen faktörlerden biri olduğu iddia ediliyor. Bu anlamda, makale 16. ve 17. yüzyılda Karayipler’de şeker ve 19. yüzyılda Meksika-Chiapas’da kahve üretiminde emek stratejileri üzerine odaklanıyor.

Anahtar Kelimeler:

Dünya Sistemi Teorisi, Emek Süreci, Karayipler’de Şeker Üretimi, Chiapas’da Kahve Üretimi

Historicisizing World System Theory: Sugar and Coffee in Caribbean and in Chiapas

The world system theory has been developed during the 1960s and 1970s in order to explain the relationship between developed, developing and underdeveloped countries. The main assumption of this theory is that economic and political dynamics in the world have progressed from the late 16th century towards contemporary ages to meet the necessities of the core capitalist countries and resulted in unequal and dependent relations. Consequently, while an advanced economy and democratic political institutions emerged in the developed countries, the developing and underdeveloped countries whose natural resources and economic assets are being exploited by the core countries are subjected to a backward economy and politically instable systems. However, the world system theory has not gone unchallenged; on the contrary, a considerable amount of social scientists accused it of being overwhelmingly functionalist. According to them, this theory can be misleading especially when it ignores the local dynamics that have not been necessarily shaped by the necessities of the core countries. Following this criticisms, this paper will argue that the world system theory should be revised by incorporating local factors in developing and underdeveloped countries as well as those existed in the developed countries in an effort to develop a more comprehensive approach. In doing so, the article will analyze the development of labor processes in sugar and coffee production in Caribbean and Chiapas, respectively.

Keywords:

The World System Theory, Labor Process, Sugar Production in Caribbean, Coffee Production in Chiapas,

PDF

___

Adelman, J. (2004). Latin America and world histories: Old and new approaches to the pluribus and unum. Hispanic American Historical Review, 84(3), 399-409.
Clarence-Smith, W. G. and Topik, S. (2003). Introduction: Coffee and Global Development. W. G. Clarence-Smith and S. Topik (Ed.), The global coffee economy in Africa, Asia, and Latin America, 1500-1989 (pp. 1-21). Cambridge: Cambridge University Press.
Curtin, P. D. (1999). The rise and fall of the plantation complex. Cambridge: Cambridge University Press.
Frank, A. G. (1966). The development of underdevelopment. Monthly Review, 18(4), 17-31.
Klein, H. (2004). The Atlantic slave trade to 1650. B. Schwartz (Ed.), Tropical babylons: Sugar and the making of the Atlantic World (pp. 201- 236). Chapel Hill & London: The University of North Carolina Press.
Marichal, C. et al. (2006). Conclusion. S. Topik, C. Marichal and Z. Frank (Ed.), From silver to cocaine: Latin American commodity chains and the building of the world economy, 1500-2000 (pp. 352-360). Durham and London: Duke University Press.
Mccusker, J. J. and Menard, R. R. (2004). The sugar industry in the seventeenth century: A new perspective on the barbadian ‘sugar revolution’.” B. Schwartz (Ed.), Tropical babylons: Sugar and the making of the Atlantic World (pp. 289-330). Chapel Hill & London: The University of North Carolina Press.
Mintz, S. W. (1985). Sweetness and power: The place of sugar in modern history. New York: Penguin Books.
Phillips, W. D. (2004). Sugar in Iberia. B. Schwartz (Ed.), Tropical babylons: Sugar and the making of the Atlantic World (pp. 27-41). Chapel Hill & London: The University of North Carolina Press.
Rus, J. (2003). Coffee and the recolonization of highland Chiapas, Mexico: Indian communities and plantation labor, 1892-1912. W. G. Clarence-Smith and S. Topik (Ed.), The global coffee economy in Africa, Asia, and Latin America, 1500-1989 (pp. 257-285). Cambridge: Cambridge University Press.
Samper, M. and Topik, S. (2006). The Latin American coffee commodity chain: Brazil and Costa Rica. S. Topik, C. Marichal and Z. Frank (Ed.), From silver to cocaine: Latin American commodity chains and the building of the world economy, 1500-2000 (pp. 118-146). Durham and London: Duke University Press.
Schwartz, S. B. (2004). Introduction. B. Schwartz (Ed.), Tropical babylons: Sugar and the making of the Atlantic World (pp. 1-26). Chapel Hill & London: The University of North Carolina Press.
Stern, S. J. (1988). Feudalism, capitalism, and the world-system in the perspective of Latin America and the Caribbean. The American Historical Review, 93(4), 829-872.
Topik, S. (2003). The integration of the world coffee market. W. G. Clarence-Smith and S. Topik (Ed.), The global coffee economy in Africa, Asia, and Latin America, 1500-1989 (pp. 21-49). Cambridge: Cambridge University Press.
Topik, S.,Marichal, C. and Frank Z. (2006). Introduction. S. Topik, C. Marichal and Z. Frank (Ed.), From silver to cocaine: Latin American
commodity chains and the building of the world economy, 1500-2000 (pp. 1-24). Durham and London: Duke University Press.
Tuchscherer, M. (2003). Coffee in the Red Sea from the sixteenth to the nineteenth century. W. G. Clarence-Smith and S. Topik (Ed.), The global coffee economy in Africa, Asia, and Latin America, 1500-1989 (pp. 50-66). Cambridge: Cambridge University Press.
Wallerstein, I. (1974). The rise and future demise of the World capitalist system: Concepts for comparative analysis. Comparative Studies in Society and History, 16(4), 387-415.
Wolf, E R. (2010). Europe and the people without history. Berkeley: University of California Press.
Wood, E. M. (2002). The origin of capitalism: A Longer View. London & New York: Verso.