Cumhuriyetin İlk Yıllarında Fen Eğitimi: 1924-26 Müfredatlarına Göre Süreli Yayınların Analizi

Cumhuriyetin ilk yıllarında eğitim alanında yapılan yenilikler Türk eğitim sisteminin temelini oluşturmaktadır. Fen eğitimi, geçmişte olduğu gibi günümüzde de bilim ve teknik alanda ilerlemelerin gerçekleşmesi için tüm toplumların üzerinde önemle durdukları bir alandır. Bu çalışmanın amacı cumhuriyetin ilk yıllarındaki fen eğitimi anlayışlarını eğitimciler tarafından yayınlanmış olan süreli yayınlar üzerinden ortaya koymaktır. Süreli yayınlar belirlenirken dönemin eğitimcileri tarafından yayınlanmış olmaları en önemli kriter olarak göz önünde tutulmuştur. Doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada cumhuriyetin ilk yıllarındaki ilkokul müfredatları çerçevesinde süreli yayınlarda içerik analizi yöntemiyle fen eğitimiyle ilgili konular belirlenmiştir. Analizler QSR Nvivo9 programında müfredatlardaki konulara göre belirlenen temalar doğrultusunda yapılmıştır. İçerik analizinin güvenirliğini sağlamak için Miles&Huberman yöntemi uygulanmıştır. Analizler sonucunda müfredatlarda yer verilen bitkiler, hayvanlar, doğa olayları, tabiat kuvvetleri, insan vücudu konularının yanında fen derslerinin amaçları ve işlenişleriyle ilgili doksan bir makale tespit edilmiştir. Bu makaleler bulgular kısmında temalara uygun olarak verilmiştir. Bulgular verilirken temayla ilgili olduğu düşünülen makalelerin incelenen dergilere dağılımları tablolar halinde verilmiştir. İncelenen makalelerin içerikleri ile ilgili kısa açıklamalara da yer verilmiştir. Sonuç olarak yeni kurulan cumhuriyetin eğitim hedefleri ve müfredatlarla tutarlı olarak fen konularının süreli yayınlarda ele alındığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Fen Eğitimi, Erken Cumhuriyet Dönemi, Süreli Yayınlar, Türk Eğitim Tarihi, Tarih

Science Education in the First Years of the Republic: Analysis of Periodicals According to the 1924-26 Curriculum

The innovations made in the field of education in the first years of the Republic constitute the basis of the Turkish education system. Science education, as in the past, is an area that all societies dwell on, in order to make progress in the field of science and technology. The aim of this study is to reveal the science education approaches in the first years of the republic through periodicals published by educators. While determining the periodicals, the fact that they were published by the educators of the period was considered as the most important criterion. In this study, which was carried out with the document analysis method, subjects related to science education were determined through content analysis method in periodicals within the framework of primary school curricula in the first years of the republic. The analyzes were made in the QSR Nvivo9 program in line with the themes determined according to the subjects in the curriculum. Miles & Huberman method was applied to ensure the reliability of the content analysis. As a result of the analyzes, ninety one articles related to plants, animals, natural phenomena, natural forces, human body topics, as well as the objectives and the teaching of science lessons were identified. While the findings were given, the distributions of the articles considered to be related to the theme were given in the tables. As a result, it has been understood that science subjects are handled in periodicals, consistent with the educational objectives and curricula of the newly established republic.

Keywords:

Science Education, Early Republic Era, Periodicals, History of Turkish Education, History,

PDF

___

(1924). İlk mektepler müfredatı 1924. İstanbul: Matba-i Amire.
(1927). İlk mektepler müfredatı 1926. İstanbul: Devlet Matbaası.
(1926). Kimya nazarında insanın kıymeti. Resimli Mecmua, 2(26), 6.
Akyüz, Y. (2019). Türk eğitim tarihi M.Ö. 1000-M.S.2019. Ankara: Pegem Akademi.
Alabaş, R. (2014). Cumhuriyet dönemi çocuk dergilerinin eğitim ve tarih anlayışı açısından İncelenmesi (1928-1950). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Atatürk, G. M. K. (1997), Atatürk’ün söylev ve demeçleri (Atatürk’ün S.D.), I-III, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED) 3(1), 1-15.
Baran, T. A. (2010). Atatürk’ün eğitim düşüncesi. M. A. Parlak, (Yay. Haz.) Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu 07-09 Aralık 2005 (ss. 13-34) Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
Budak, L. ve Budak, Ç. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne ilkokul programları (1870-1936). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 377-393.
Çiftçioğlu, İ. (2007). Atatürk’ün Türk eğitimi hakkındaki görüş ve uygulamaları. Akademik Bakış, 13, 1-26.
Demir, G. T. (2017a). Atatürk dönemi eğitim dergilerindeki sosyal bilimlerle ilgili konuların incelenmesi (1923-1938). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
Demir, G. T. (2017b). 1918-1938 yılları arasında yayınlanan eğitim dergilerindeki karşılaştırmalı eğitim makalelerinin analizi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 6(1), 15-33.
Dönmez, C. (2006). Atatürk’ün eğitim İle İlgili görüş ve uygulamalarına toplu bir bakış. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 7(1), 91-109.
Durmuş, Z. Ö. (2019). 1928 – 2012 yılları arasında fen öğretiminde bilim felsefesi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 36(2), 27-46.
Ersöz, Y. ve Arıbaş, S. (2018). Cumhuriyet öncesi ilköğretimde fen bilimleri eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
Gurbetoğlu, A. (2007). II. Meşrutiyet Dönemi çocuk dergilerinde ahlak eğitimi ve ahlaki değerler (1908-1918). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(4), 81-101.
Güneş, M. H. ve Karaşah, Ş. (2016). Geçmişten günümüze fen eğitiminin önemi ve fen eğitiminde son yıllarda yapılan çalışmalar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 122-136.
Hayri, (1927). Nebatat derslerinde diyagramın fayda ve tatbiki. Terbiye, 2(6), 42-55.
İnan, R. (2016). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e gençlik süreli yayınları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 310-325.
Karagöz, S. ve Duman, T. (2014). 1908-1928 yılları arası süreli yayınlarda yer alan eğitim görüşleri ve öneriler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 576-594.
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama İçin bir rehber. (S. Turan, Çev. Edt) Ankara: Nobel.
Okur, M. (2010). Milli mücadele ve Cumhuriyetin ilk yıllarında milli ve modern bir eğitim sistemi oluşturma çabaları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 199-217.
Özcan, H., Düzgünoğlu, H. ve Koştur, H.İ. (2018). Cumhuriyet dönemi fizik öğretim programlarının haftalık ders saatleri açısından incelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(2), 83-99.
Reşit, F. (1927a). Köy çocukları İçin tetkik gezintileri planı. Terbiye, 2(9), 84-85.
Reşit, H. E. (1927). Az masrafla 250 fizik ve kimya tecrübesi. Muallimler Mecmuası, 5(51), 2225 - 2226.
Şahin, M. (2009). Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Türkiye’de hayat bilgisi dersi programlarının gelişimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 402-410.
Şen, Z. (2017). Türk çağdaşlaşma hareketinde (Cumhuriyet döneminde) gerçekleştirilen atılımlar. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 45, 147-164.
Uygur, A. (1927). Tabiat alemini taklit. Muallimler Mecmuası, 5(47), 2038 - 2041.
Yıldıran, G. (2012). Cumhuriyet döneminde eğitim ve eğitim kurumları. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 29(2), 1-26.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yolcu, O. (2014). Cumhuriyetten (1923) günümüze (2013) ilköğretim birinci kademe hayat bilgisi ve fen ve teknoloji öğretim programlarının “çevre eğitimi” açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Zan, N., Efe, A. ve Zan, B.U. (2016). 1927 İlk mekteplerin müfredatı “eşya” dersi programı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 202-214.