Özgür TEKASLAN, Nedim GERGER, Ulvi ŞEKER

V BÜKME KALIPLARINDA BAKIR SAC MALZEMELERİN GERİ ESNEME MİKTARLARININ TESPİTİ

Bükme kalıplarında sac malzemeler büküldükten sonra elastik şekil değiştirmeye bağlı olarak bir miktar geriesnedikleri bilinmektedir. İstenen ölçünün elde edilmesi ve kalıp tasarımının yapılabilmesi bu geri esnememiktarlarının bilinmesine bağlıdır. Bu araştırmada, bükme kalıplarında geri esnemenin deneysel olarak tespitihakkında bir çalışma yapılmıştır. Geri esneme miktarlarının belirlenebilmesi için, modüler bir “V bükme” kalıbıtasarlanarak, çok yaygın olarak kullanılan bakır sac malzemelerin farklı bükme açılarındaki geri esneme miktarlarıtespit edilmiş ve bu özelliklere bağlı geri esneme grafikleri elde edilerek literatüre kazandırılması amaçlanmıştır.Modüler 18 değişik kalıpta, dört değişik bükme metodu kullanılarak üç farklı kalınlıktaki bakır malzeme için en az10’ar tane olmak kaydıyla 720’nin üzerinde deney numunesi bükülüp bilgisayar ortamında değerlendirilerek, geriesneme grafikleri çıkarılmış, geri esneme değerlerinin 0,50 ile 50 arasında değiştiği görülmüştür, farklı bükmemetotlarının geri esnemeye etkileri ve elde edilen grafiklerin kullanılabilirliği de tartışılmıştır. Literatürde en çokkullanılan dört farklı bükme metodundan ikisinin geri esneme açısından kullanılamayacağı tespit edilmiştir. Ayrıcazımbanın bükülen malzeme üzerinde bekletilmesinin geri esnemeyi azalttığı, artan malzeme kalınlığının ve bükmeaçısının geri esneme değerlerini arttırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bakır sac, V bükme, bükme kalıbı, geri esneme.

PDF

___

Kalpakjian, S., Manufacturing Engineering
and Technology, Prentice Hall., A.B.D., 2000.
Tan, Z., Persson, B. ve Magnusson, C., “Empiric
Model for Controlling Springback in V-Die
Bending of Sheet Metals”, Journal of Materials
Processing Technology, Cilt 34, No 1-4, 449-
, 1992.
Ostergaart, D., E., Basic Die Making, Ankara,
-86, 1977.
Shu, J. ve Hung, C., “Finite Element Analysis
and Optimization of Springback Reduction: the
Double-Bend Technique”, International
Journal of Machine Tools & Manufacture,
Cilt 36, No 4, 423-434, 1996.
Gan, W. ve Wagoner, R.H., “Die Design Method
for Sheet Springback”, International Journal
of Mechanical Sciences, Cilt 46, No 7, 1097-
, 2004.
Tseng, A.A., Chen, T.C., Jen, K.P.,
Kondetimmamhalli, R., Murty, Y.V., “Forming
Properties and Springback Evaluation of Copper
Beryllium Sheets”, Metallurgical And
Materials Transactions A. Physical
Metallurgy And Materials Science, Cilt 26, No
, 2111-2121, 1995.
Tseng, A.A., Chen, T.C., Jen, K.P., Ochiai, T.,
“Forming and Fractographical Characteristics of
Copper-Nickel-Beryllium Sheets under Tension
and Bending”, Journal of Materials
Engineering and Performance, Cilt 3, No 5,
-634, 1994.
Pourboghrat, F., Chu, E., “Prediction of Spring-
Back and Side-Wall Curl in 2-D Draw
Bending”, Journal of Materials Processing
Technology, Cilt 50, No 1-4, 361-374, 1995.
Papeleux, L. ve Ponthot, J.P., “Finite Element
Simulation of Springback in Sheet Metal
Forming”, Journal of Materials Processing
Technology, Cilt 125-126, 785-791, 2002.
Micari, F., Forcellese, A., Fratini, L., Gabrielli,
F., Alberti, N., “Springback Evaluation in Fully
-D Sheet Metal Forming Processes”, CIRP
Annals- Manufacturing Technology, Cilt 46,
No 1, 167-170, 1997.
Forcellese, A., Fratini, L., Gabrielli, F., Micari,
F., “Computer Aided Engineering of the Sheet
Bending Process”, Journal of Materials
Processing Technology, Cilt 60, No 1-4, 225-
, 1996.
Ling, Y.E., Lee, H.P., Cheok, B.T., “Finite
Element Analysis of Springback in L-Bending of
Sheet Metal”, Journal of Materials Processing
Technology, Cilt 168, No 2, 296-302, 2005.
Yuan, W.Y.D., “Generalized Solution for the
Prediction of Springback in Laminated Strip”,
Journal of Materials Processing Technology,
Cilt 61, No 3, 254-264, 1996.
Zhang, Z.T., Lee, D., “Development of a New
Model for Plane Strain Bending and Springback
Analysis”, Journal of Materials Engineering
and Performance, Cilt 4, No 3, 291-300, 1995.
Lo, S., Wu, Y., Yue, T., Xue, F., “On the
Properties of Springback Theories for
Commercial and Experimental Stamping
Products”, Journal of the Chinese Society of Mechanical Engineers, Transactions of the
Chinese Institute of Engineers, Series
C/Chung-Kuo Chi Hsueh Kung Ch’ eng
Hsuebo Pao, Cil 17, No 4, 397-404, 1996.
Cerit, A.M., Makine Mühendisliği El Kitabı,
Maya Matbaacılık Yayıncılık Ltd. Şti., Ankara,
-458-489, 1976.
Güneş, A.T., Pres İşleri Tekniği, Cilt 1, Erk
Yayıncılık, Ankara, 184-241, 1989.