Tarihi yapıların deprem performansının belirlenmesi için basitleştirilmiş bir yöntem: Kaya Çelebi Cami örneği

Türkiye topraklarının büyük bir bölümünün aktif deprem kuşakları içinde olduğu ve tarih boyunca ülkemizde birçok yıkıcı depremin meydana geldiği bilinmektedir. Yapılan çalışmalar, tarihi yapıların deprem performanslarının diğer yapılara nazaran daha iyi olduğunu gösterse de bazı depremlerde tarihi yapıların ciddi hasar gördüğü anlaşılmaktadır. Bunun en önemli örneklerinden biride 23 Ekim 2011 tarihinde meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki Van depremi ve bu depremin artçılarının tarihi yapılar üzerinde bıraktığı ciddi hasarlardır. 2011 yılında yaşanan Van depremi ve sonrasında meydana gelen artçı depremler yüksek can ve mal kayıplarıyla birlikte birçok tarihi yapının da zarar görmesine neden olmuştur. Bu çalışma kapsamında 2011 Van depreminin tarihi yapılar üzerindeki etkileri araştırılmış ve deprem sırasında ciddi hasarlar alarak bazı bölümleri hasar gören tarihi Kaya Çelebi Cami’nin sismik performansı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tarihi Yapılar, Sismik Hasar Değerlendirmesi, Deprem Performans Analizi, 2011 Van Depremi, Sonlu Elemanlar Metodu

PDF

___

1. Dogangun, A., Sezen, H., “Seismic vulnerability and preservation of historical masonry monumental structures,” Earthquake and Structures, Cilt 3, No 1, 83-95, 2012.
2. Brandonisio, G., Lucibello, G., Mele, E., De Luca, A., “Damage and Performance Evaluation of Masonry Churches in the 2009 L’Aquila Earthquake”, Engineering Failure Analysis, Cilt 34, 693-714, 2013.
3. Preciado, A., Orduna, A., Bartoli, G., Budelmann, H., “Façade Seismic Failure Simulation of an Old Cathedral in Colima Mexico by 3D Limit Analysis and Nonlinear Finite Element Method”, Engineering Failure Analysis, Cilt 49, 20-30, 2015.
4. Can, H., Ünay, A.İ., “Tarihi Yapıların Deprem Davranışını Belirlemek İçin Sayısal Analiz Yöntemleri”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., Cilt 27, No 1, 211-217, 2012.
5. Lagomarsino, S., Modaressi, H., Pitilakis, K., Bosjlikov, V., Calderini, C., D’Ayala, D., Benouar, D., Cattari, S., “PERPETUATEproject: the proposal of a performance-based approach to earthquake protection of cultural heritage”, Advanced Material Research, Cilt 133–134, 1119–1124, 2010.
6. Cakir, F., Uysal, H., “Seismic Performance of Historical Masonry Clock Tower with Adjacent Walls”, Earthquakes and Structures, Cilt 7, No 2, 217-23, 2014.
7. Cakir, F., Uckan, E., Shen, J., Seker, B.S., Akbas, B., “Seismic Damage Evaluation of Historical Structures during Van Earthquake, October 23, 2011”, Engineering Failure Analysis, Cilt 58, 249-266, 2015.
8. Lagomarsino, S., Cattari, S., “PERPETUATE Guidelines for Seismic Performance-Based Assessment of Cultural Heritage Masonry Structures”, Bulletin of Earhtquake Engineering, Cilt 13, 13-47, 2015.
9. Cardoso, R., Lopes, M., Bento, R., “Seismic Evaluation of Old Masonry Buildings. Part I: Method Description and Application to a Case-Study”, Engineering Structures, Cilt 27, 2024-2035, 2005.
10. Bento, R., Lopes, M., Cardoso, R., “Seismic Evaluation of Old Masonry Buildings. Part II: Analyses of Strengthening Solutions for a Case-Study”, Engineering Structures, Cilt 27, 2014-2023, 2005.
11. Betti, M., Galano, L., Vignoli, A., “Seismic Response of Masonry Plane Walls: A Numerical Study on Spandrel Strength”, Seismic Engineering Conference Commemorating the 1908 Messina and Reggio Calabria Earthquake, 2008.
12. Ademovic, N., Hrasnica, M., Oliveira, D.V., “Pushover Analysis and Failure Pattern of a Typical Masonry Residential Building in Bosnia and Herzegovina”, Engineering Structures, Cilt 50, 13-29, 2013.
13. Minghini, F., Milani, G., Tralli, A., “Seismic Risk Asessment of a 50 m High Masonry Chimney Using Advanced Analysis Techniques”, Engineering Structures, Cilt 69, 255-270, 2013.
14. Avossa, A.M., Malangone, P., “Seismic Performance Assessment of Masonry Structures with a Modified Concrete Model”, Bulletin of Earthquake Engineering, DOI 10.1007/s10518-015-9726-1, 2015.
15. Akyüz, S., Zabcı, C., Sacar, T., Preliminary report on the 23 October 2011 Van Earthquake, Istanbul Technical University, Istanbul, Turkey, 2011.
16. Emre, O., Duman, T.Y., Ozalp, S., Elmaci, H., Site observations and preliminary evaluation of source fault of 23 October 2011 Van eartqhuake, Active Techtonics Research Group, MTS Publications, Ankara, 2012.
17. Cetin, K.Ö., Siyahi, B., vd., 23 Ekim 2011 Van-Tabanlı (Mw=7.2) ve 9 Kasım 2011 Edremit-Van (Mw=5.6) Depremleri: Jeolojik Veriler, Sismotektonik Koşullar ve Geoteknik Gözlemler Işığında bir Değerlendirme, Türk Deprem Vakfı, TDV/DR 016-93, 2012.
18. Bayrak, Y., Yadav, R.B.S., Kalafat, D., Tsapanos, T.M., Cinar, H., Singh, A.P., Bayrak, E., Yilmaz, S., Ocal, F., Koravos, G., “Seismogenesis and earthquake triggering during the Van (Turkey) 2011 seismic sequence”, Tectonophysics, Cilt 601, 163-176, 2013.
19. Taskin, B., Sezen, A., Tugsal, U.M., Erken, A., “The aftermath of 2011 Van earthquakes: evaluation of strong motion, geotecnical and structural issues”, Bulletin of Earthquake Engineering, Cilt 11, 285-312, 2013.
20. METU/EERC, Site observation of seismic and structural damage on Van earthquake of Mw=7.2, October 23, Middle East Technical University, Earthquake Engineering Research Center, Report No. METU/EERC 2011-04, 2011.
21. Kalafat, D., Suvarikli, M., Ogutcu, Z., Kekovali, K., Yilmazer, M., Ocal, M.F., Gunes, Y., “A recent example of continent-continent collision: October 23, 2011 Van Earthquake (Mw = 7.2): Southeastern Turkey”, American Geophysics Union AGU 2012 Fall Meeting, S51B-2420, 3–7 December, San Francisco, CA, USA, 2012.
22. Aytekin, O., “2011 Van Depreminin Yöresindeki Kültür Varlıklarına Olan Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme”, Journal of Life Sciences, Batman University, Cilt 1, No 1 1081-1090, 2012.
23. AFAD, Müdahale, İyileştirme ve Sosyoekonomik Açıdan 2011 Van Depremi, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara, Aralık 2014.
24. ANSYS, Finite Element Analysis Program, 14.5 Releases, USA, 2014.
25. RHA, Seismic code for the construction of harbor and coastal structures, railways, airports, General Directorate for Construction of Railways, Harbors and Airports, Ankara, Turkey, 2007.