PROTOTİP EDDY AKIMI AYRIŞTIRICISI İLE BAZI DEMİRSİZ METALLERİN GERİ KAZANIM PERFORMANSININ BELİRLENMESİ

Demir içermeyen değerli metallerin ayrıştırılmasında eddy akımı yöntemi etkin olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemle çalışan makinelere Eddy Akımı Ayrıştırıcısı denilmektedir (EAA). Ayrıştırıcıda yüksek manyetik alanlı mıknatıslardan oluşan bir tambur yüksek hızlarda döndürülür. Böylece tambur; üzerindeki taşıyıcı banttan geçen metalde bir Eddy akımı oluşturur. Bu akım nedeniyle malzemede oluşan manyetik alan ile tambur alanı etkileşerek bir kuvvet meydana gelir. Bu kuvvet akan atık içerisinden malzemenin ayrışmasını sağlar. Malzemenin öz kütlesi, biçimi, boyutu, öz direnci, tamburun manyetik alan şiddeti, hızı ve kutup sayısı ayrıştırma kuvvetini belirler. Bu makalede Eddy akımıyla ayrıştırmanın temelini oluşturan yasalara, sistemin teorisine, tamburun yapısına yer verilmiştir. Deneysel kuvvet ölçümleri ile ayrıştırıcının performansının belirlenmesine çalışılmıştır. Prototip EAA tamburu 900 ve 2400 d/d arasında belirli hızlarda döndürülerek 50x40, 50x30 ve 50x20 mm boyutlarındaki 1,5 mm kalınlığında alüminyum, bakır ve pirinç test malzemelerinde oluşan kuvvetler ölçülmüştür. Kuvvet olarak en iyi sonuç 2400 d/d hızda 50x40 mm boyutlarında alüminyum malzemede elde edilmiştir. Elektriksel iletkenliğin yoğunluğa oranı en yüksek olan malzeme alüminyum olduğu için alüminyum ayrıştırmadaki verim daha yüksektir. Ayrıca verim deneylerinde 5-10 mm boyutlarında alüminyum ve bakır parçacıkların plastikle birlikte içerisinde bulunduğu 2 kg’lık atık ayrıştırma işleminde 1500 d/d hızın üzerinde %95’in üzerinde bir ayrıştırma başarısı elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Demirsiz metal ayrıştırıcı, eddy akımlı ayrıştırıcı, değerli metallerin geri dönüşümü, manyetik olmayan iletken malzemelerin ayrıştırılması

PDF

___

Dobney, S.J., “Eddy Current Separators”, IEE Colloquium on Permanent Magnet Machines and Drives, London , Cilt 9, 1-3, 5 Şubat 1993.
Lungu, M., Rem, P., “Eddy-Current Separation of Small Nonferrous Particles By A Single-Disk Separator with Permanent Magnets”, IEEE Transactions on Magnetics, Cilt 39, No 4, 2062-2067, 2003.
Fenercioğlu, A. ve Kurt, Ü., “Manyetik Olmayan İletken Malzemelerin Ayrıştırılmasında Eddy Akımı Yönteminin Kullanılması ve Alüminyumun Geri Kazanılması Örneği”, UMES 2007, Kocaeli, Cilt 2, 712-715, 20-22 Haziran 2007.
Zhang, S., Rem, P.C. ve Forssberg, E., “Particle Trajectory Simulations Of Two-Drum Eddy Current Separators”, Resources Conversation & Recycling, Cilt 26, 71-90, 1999.
Zhang, S., Forssberg, E., Arvidson, B., Moss, W., “Separation Mechanisms and Criteria of A Rotating Eddy-Current Separator Operation”, Resources Conversation & Recycling, Cilt 25, 215-232, 1999.
Wang, Q., Zhao, Y., Jiao, H., Zhang, H., “Effects of Operation Parameters of Eddy Current Separator on Aluminium Separation”, 7th World Congress on Recovery, Recycling and Re-integration, Pekin, Çin, 2005.
Hacıfazlıoğlu, H., “Manyetik Ayrımadaki Son Gelişmeler ve Alternatif Manyetik Ayırıcı Tiplerinin Tanıtılması”, İstanbul Yer Bilimleri Dergisi, Cilt 24, No 1, 75-93, 2011.
Svoboda, J., Magnetic Techniques for the Treatment of Materials, Kluwer Academic Publishers, A.B.D., 2004.
Rem, P., Beunder, E.M. ve Akker, A.J., “Simulation of Eddy-current Separators”, IEEE Transaction on Magnetics, Cilt 34, No 4, 2280-2286, 1998.
Zhang, S., Rem, P.C. ve Forssberg, E., “The İnvestigation of Separability of Particles Smaller Than 5 mm By Eddy-Current Separation Technology, Part I: Rotating Type Eddy-Current Separators”. Magnetic and Electrical Separation, Cilt 4, 233-251, 1999.
Kartal, A., “Değerli Metallerin Eddy Akımı Yöntemiyle Ayrıştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012.