Farklı Renkteki Fluoritlerin Nadir Toprak Elementleri (Nte) Konsantrasyonu Kaman, Kırşehir, Türkiye

Bayındır, İsahocalı, Yeniyapan ve Alişar bölgelerindeki hidrotermal fluorit cevherleşmelerinden farklı renkte fluorit kristali toplanmıştır. Bu fluoritlerin Nadir Toprak Elementleri (NTE) konsantrasyonları belirlenmiştir. Analizler Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS) yöntemiyle ACME laboratuvarlarında (Kanada) yapılmıştır. Bölgesel ve renklere göre farklılıkların belirlenmesi için kondiritlere göre normalleştirilmiş NTE diyagramları ve ortalama değerleri kullanılmıştır. Farklı renkteki fluoritlerin (Yeşil, mor ve koyu mor) toplam NTE konsantrasyonu 9-7459 ppm arasında değişmekte olup, ortalaması 1029 ppm’dir. Tüm fluorit örneklerinde Hafif Nadir Toprak Elementlerinin (HNTE) Ağır Nadir Toprak Elementlerine (ANTE) göre daha fazla olduğu belirlenmiştir. Bunun yanı sıra yeşil fluoritlerin ortalama NTE konsantrasyonunun mor ve koyu mor fluoritlere göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hidrotermal fluorit, NTE, Kırşehir, Kaman.

RARE EARTH ELEMENTS (REE) CONCENTRATION OF DIFFERENT COLORED FLUORITES KAMAN, KIRŞEHİR, TÜRKİYE

Fluorite samples exhibiting differences in color were collected from hydrothermal fluorite mineralization in the Bayındır, İsahocalı, Yeniyapan and Alişar regions. Rare Earth Elements (REE) concentrations of the fluorites were determined. The analyses were conducted by the Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICPMS) method at the ACME Laboratory (Canada). REE diagrams and average values of normalized Chondrite were used in order to identify the differences according to regional and color. Total REE contents of the studied fluorites (green, purple, and dark purple) ranges from 9-7459 ppm having an average value of 1029 ppm. Light Rare Earth Elements (LREE) is more than that of Heavy Rare Earth Elements (HREE) in all fluorite samples. In addition, average REE concentration of green fluorites is more than that of purple and dark purple fluorites.

Keywords:

Hydrothermal fluorite, REE, Kırşehir, Kaman,

PDF

___

Buchardt, W., “Orta Anadolu Jeolojisi (Geology

of Central Anatolia)”, M.T.A. raporu, no: 2675,

Ankara, unpublished, 1953.

Türkünal, S., “Bayındır-Yeniyapan Molla Osman

köyleri arasında kalan bölgenin sahreleri ve

fluorit damarları hakkında rapor (Geology and

fluorite mineralization of Bayındır Yeniyapan

Molla Osman villages)”, M.T.A. raporu, no: 12,

p., Ankara, unpublished, 1955.

Zeschke, G., “Kaman kazası radyoaktif fluorit

zuhuru hakkında rapor (Radioactive fluorite

mineralization of Kaman region)”,

M.T.A.raporu, no: 3, 17 p., Ankara,

unpublished, 1956.

İskit, M., “Bayındır-Kaman radyoaktif fluorit

zuhurları ve civar kayaların petrografik etüdü

(Petrographic studies of Bayındır Kaman

radioctive fluorite mineralization and the host

rocks)”, Mineral Res. Expl. Bull., v. 66, 149-

, Ankara, 1966.

Büyükkınacı, A., “Karahıdır-Bozada Tepe fluorit

sahası hakkında rapor. (Fluorite of Karahıdır-

Bozada Hill regions)”, M.T.A. raporu, no: 4003,

Ankara, unpublished, 1966.

Tümer, T., “Orta Anadolu, Kaman ve Kırşehir

civarının fluorit sahalarını kapsayan bölgenin

prospeksiyon raporu”, M.T.A. raporu, no. 73,

Ankara, unpublished, 1973.

Cündübeyoğlu, C., “Kaman Bayındır köyü

Muazzez Akdeniz fluorit sahası hakkında ön

rapor”, M.T.A. raporu, no: 3625, Ankara, 1966.

Yaman, S., “Bayındır fluorit filonlarının termo

optik analizi (Thermo optical analysis of Bayındır

fluorite mineralization)”, Yerbilimleri, v.11, 23-

, 1984.

Bau, M. and Möller, P., “Rare earth element

fractionation in metamorphogenic hydrothermal

calcite, magnesite and siderite”, Contrib.

Mineral. Petrol., 45: 231-256, 1992.

Bau, M. and Dulski, P., “Comparative study of

yttrium and rare-earth element behaviors in

fluorine-rich hydrothermal fluids”, Contrib.

Mineral. Petrol., 119: 213-223, 1995.

Constantopoulos, J., “Fluid inclusion and rare

earth element geochemistry of fluorite from

south-central idaho”, Economic Geology, vol.

, 626-636, 1988.

Giese, U., Möller, P. and Dulski, P., “Mobile

metals in the Harz Granites”, In: Möller P.,

Lüders V., (eds) Formation of hydrothermal vein

deposit. Borntrager, Berlin, 265-277, 1993.

Koç, Ş. ve Özmen, Ö., “Alişar (Kaman-Kırşehir)

fluoritlerinin nadir toprak elementi jeokimyası”,

T.C.’nin 75. Yılında Fırat Üniversitesi’nde

Jeoloji Müh. Eğ.’nin 20. Yılı Sem. Kitabı,

Elazığ, 461-469, 1998.

Koç, Ş., Özmen, Ö., Ayan, Z., Kayabalı, İ. and

Acar, A., “Determination of fluid inclusion and

rare earth element (REE) geochemistry of

Bayındır, İsahocalı, Yeniyapan and Alişar

(Kaman-Kırşehir) fluorites”, Third

International Turkish Geology Sym. Middle

East Technical University, Ankara-Turkey, p.

, 1998.

Koç, Ş. ve Özmen, Ö., “Bayındır, İsahocalı,

Yeniyapan ve Alişar (Kaman-Kırşehir)

fluoritlerinin sıvı kapanım incelemeleri”, G.Ü.

Fen Bil. Derg. C. 13, n. 2, 501-508, 2000.

Möller, P., Parekh, P.P. and Schneider, H.-J.,

“The application of Tb/Ca-Tb/La abundance

ratios to problems of fluorspar genesis”,

Mineralium Deposita, vol. 11, 111-116, 1976.

Möller, P. and Morteanı, G., “On the chemical

fractionation of rare earth elements during the

formation of Ca-minerals and its application to

problems of the genesis of ore deposits”. In:

August-itthis SS (ed) The significance of trace

elements in solving petrogenetic problems and

controversies. Theopharastos, Athens, 747-791,

-

Möller, P., “REE fractionation in hydrothermal

fluorite and a calcite”, In: Pagel M, Leroy J.L.

(eds) source, transport and deposition of metals.

Balkema, Roterdam, 91-94, 1991.

Schneider, H.-J., Möller, P. and Parekh, P.P.,

“Rare earth elements distribution in fluorites and

carbonate sediments of the East-Alpine mid-

Triassic sequences in the Nordliche Kalkalpen”,

Mineralium Deposita, vol. 10, 330-344, 1975.

Özmen, Ö., “Kaman (Kırşehir) Fluorit

Cevherleşmeleri”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara

Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 1998.

Koç, Ş., Özmen, Ö. ve Ümran, D.,

“Geochemistry of fluorite mineralization in

Kaman, Kırşehir, Turkey”, Journal Geological

Society of India, 62, 305-317, 2003.

Ketin, İ., “1:500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji

Haritası Kayseri Paftası”, M.T.A., Publication,

s., 1963.

Seymen, İ., “Kaman (Kirsehir) dolayında

Kırşehir masifinin stratigrafisi ve

metamorfizması (Stratigraphy and metamorphism

of Kırşehir massives of Kaman, Kirsehir)”,

Bulletin of Geological Congress of Turkey,

v.24, 101-108, 1981.

Wakita, H., Rey, P. and Schmitt, R. A.,

“Abundances of the 14 rare-earth elements and

other trace elements in Apollo 12 samples:

Five igneous and one breccia rocks and four

soils”, Proc. 2nd. Lunar Sci. Conf., 1319-1329,

-