193126

ÇALIŞMA DURUŞLARININ BULANIK ORTAMDA ANALİZİ VE ERGONOMİK İŞ İSTASYONU TASARIM ÖNERİLERİ

İş ortamlarında ergonomik tasarım uygulamalarının gerçekleştirilmesi ile çalışanların sağlığını korumak, iş konforu sağlamak ve üretim verimliliğini artırmak mümkün olmaktadır. Bu nedenle, işletmelerde çalışanlara yönelik ergonomik iş istasyonu tasarımları oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, metal aksesuar üretimi yapan bir firmada, ergonomik koşulların analizi sonucu tasarım açısından uygun olmayan iş istasyonları incelenmiştir. Uygunsuz tasarımlar, çalışanların tehlikeli duruşları tekrarlı bir şekilde sergilemelerine yol açmaktadır. Bunun sonucunda, üretim süreci yavaşlamakta ve çalışanlarda artan bir yorgunluk hissi oluşmaktadır. Çalışanların duruşları, Klasik Hızlı Tüm Vücut Değerlendirme Yöntemine (Rapid Entire Body Assessment-REBA) üçgensel bulanık skala eklenmesiyle geliştirilen Bulanık REBA (BREBA) yöntemi ile analiz edilmiştir. BREBA Yöntemi, duruşların tüm vücutta yarattığı tehlike seviyesini belirlerken ortaya çıkabilecek bilgi kayıplarını da önlemekte ve bulanık ortamda daha doğru sonuçlar elde edilmesini sağlamaktadır. İşletmede, dört iş istasyonuna ait (ısıl işlem, birinci pres, ikinci pres ve taşıma istasyonu) 688 adet duruş fotoğrafı değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda, ısıl işlem istasyonunda bacak, üst kol ve bilek; pres istasyonlarında bacak, bilek ve gövde; taşıma istasyonunda ise gövde ve üst kol bölümlerinin en çok zorlanan bölümler olduğu ortaya çıkmıştır. İmalat sürecinde sergilenen duruşların % 52,03’ünün orta düzeyde risk içerdiği belirlenmiş ve iyileştirme öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çalışma duruşu, ergonomik tasarım, bulanık mantık, bulanık REBA

PDF

___

Das, B. ve Sengupta, A.K., “Industrial Workstation Design: A systematic Ergonomics Approach”, Applied Ergonomics, Cilt 27, No 3, 157-163, 1996.
Erdem, M.A., Ergonomik İş İstasyonu Dizaynı, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2000.
Akay D., Dağdeviren M., Kurt M., “Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi”, Journal of The Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University Cilt 18, No 3, 73-84, 2003.
Buchholz, B., Paquet, V., Punnet, L., Lee, D., Moir, S., “PATH: A Work Sampling-based Approach to Ergonomic Job Analysis for Construction and Other Non-repetitive Work”, Applied Ergonomics, Cilt 27, No 3, 177-187, 1996.
Higgnet, S., Mcatamney, L., “Technical Note, Rapid Entire Body Assessment”, Applied Ergonomics, Cilt 31, No 2, 201-205, 2000.
Choobineh, A., Tosian R., Alhamdi Z., Davarzanie M.H., “Ergonomic İntervention in Carpet Mending Operation”, Applied Ergonomics, Cilt 35, No 5, 493-496, 2004.
Shuval K. ve Donchin M., “Prevalence of Upper Extremity Musculoskeletal Symptoms and Ergonomic Risk Factors at a Hi-tech Company in Israel”, International Journal of Industrial Ergonomics, Cilt 35, 569-581, 2005.
Diniz de SA, F., Do Nascimento M.A., Carvalho De Melo A.C., Da Costa Santos J., Adissi P. J., “Comparision of methods RULA and REBA for evaluation of postural stress in odontological services”, Third International Conference on Production Research-Americas’ Region 2006 (ICPR-AM06), Brazil, July 30-August 2 2006.
Jones, T. ve Kumar, S., “Comparision of Ergonomic Assessments in a Repetitive High-Risk Sawmill Occupation: Saw Filer”, International Journal of Industrial Ergonomics, Cilt 37, 744-753, 2007.
Battini, D., Faccio, M., Persona, A., Sgarbossa, F., “New Methodological Framework to Improve Productivity and Ergonomics in Assembly System Design”, International Journal of Industrial Ergonomics, Cilt 41, 30-42, 2011.
Kaufman-Cohen, Y.N. ve Ratzon Z., “Correlation Between Risk Factors and Musculoskeletal Disorders Among Classical Musicians”, Occupational Medicine, Cilt 61, No 2, 90-95, 2011.
Dockrell, S., O’grady, E., Bennett, K., Mularkey, C., Mc Connell, R., Ruddy, R., Twomey, S., Flannery, C., “An Investigation of Reliability of Rapid Upper Limb Assessment (RULA) as a Method of Children’s Computing Posture”, Applied Ergonomics, Cilt 43, No 3, 632-636, 2012.
Liu, N., Wu, L.M., Wang, M., Niu, Y., Zhang, Y., Wang, W.Z., “Ergonomics Evaluation of Mobile Maintenance Shelter with Fuzzy AHP Method”, Applied Mechanics and Materials, Cilt 130-134, 2920-2923, 2011.
Abargohei, N.S., Nasab-Hosaini, H., Fakhrzad, M.B., “Design of the Evaluation Model for Total Ergonomics Interventions with Fuzzy Approach”, Scientific Journal of Pure and Applied Sciences, Cilt 1, No 3, 119-129, 2012.
Zhou, D., Cao, Q-Y., Jia, X., Guo, Z-Q, “A Maintenance Working-Posture Evaluation Methodology Based on Shaperecorder”, 2013 International Conference on Quality, Reliability, Risk, Maintenance and Safety Engineering (QR2MSE), 1219-1223, 2013.
Isa, H., Rahman, M.A., Hazmilah, H., Sihombing, H., Saptari, A., Baharudin, A.B., Syaheera, A., “Ergonomic Design of CNC Milling Machine for Safe Working Posture”, Applied Mechanics and Materials, Cilt 465-466, 60-64, 2013.
Atalay, K.D. ve Eraslan, E., “Multi-Criteria Usability Evaluation of Electronic Devices in a Fuzzy Environment”, Human Factors of Ergonomics in Manufacturing and Service Industries, Cilt 24, No 3, 335-347, 2014.
Stoeva, S. ve Nikov, A., “A Fuzzy Knowledge-Based Mechanism for Computer-Aided Ergonomic Evaluation of Industrial Products”, Modelling, Simulation & Control, Cilt 25, No 3, 17-29, 1991.
Klir, G.J. ve Yuan, B., Fuzzy Sets and Fuzzy Logics, Prentice Hall PTR, 1995.
Ross, T.J., Fuzzy Logic with Engineering Applications, John Wiley&Sons, 2010.
Zadeh, L.A., “Fuzzy Sets”, Information and Control, Cilt 8, 338-353, 1965.