Hititler’de Karaciğer Falı, Kuş Uçuşu Falı ve Bunların Etrüskler’deki Uzantısı

Eski Çağ insanı, doğadan korktuğu, kontrol edemediği, kendisinden üstün gördüğü varlık ve olayların tanrısal güçler olduğuna inanmıştır. Bunun sonucu olarak Güneş, Ay, gökyüzü, toprak, su, bitki vb. doğa unsurları ilahlaştırılmış, başlangıçta tüm dinler politeizm, yani tanrılar alemi (pantheon) anlayışı üzerine inşa edilmiştir. Eski Çağ insanının, tanrıların kendisiyle ilgili almış oldukları kararları öğrenme arzusu ise, falcılığın temelinde yatmaktadır. Bütün eski toplumlarda olduğu gibi, gerek Hititler, gerekse Etrüskler tanrısal iradenin bilinmesine izin verecek falcılık teknikleri geliştirmişlerdir ki, karaciğer falı ve kuş uçuşu falı bunlar arasında yer almaktadır. Bu çalışmada; Hititler ve Etrüskler cephesinden farklı zaman ve mekanda hayat bulmuş olmasına karşın, benzer kimlik arz eden bu iki teknik ele alınmıştır. Böylece, Anadolu’nun ileri medeniyetlerinden birini kuran Hititler ile, yine Avrupa’nın ileri medeniyetlerinden birini kuran, Anadolu orijinli bir kavim olduğu görüşü büyük ölçüde kabul gören ve Roma kültürü üzerinde önemli ölçüde tesir sahibi olan Etrüskler arasında kültürel bir bağlantı bulunduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. 
Anahtar Kelimeler:

Hitit, Etrüsk, Roma, fal, uzantı. 

The Fortune-Telling of Liver, Bird-Flying in Hittites and Their Tracks on Etruscans

The human in ancient times regarded certain supernatural objects or events, which looked superior to them as celestial because he was afraid of the nature. As a result, he made up a number of totems in the nature such as the sun, moon, sky, soil, water, plants and etc.; for this reason all religious movements were built on a politeist and pantheonist mind. On the other hand, the irresistible desire in man to find out what gods thought of him was the main constituent of the fortune-telling. As in all ancient societies, Hittites and Etruscans also developed certain techniques of fortune-telling to know about the theological wish, among which were fortune-telling of liver or bird-flying. In this study, in spite of the highly distant time zones of Hittites and Etruscans, these two similar techniques were depicted. In that way, it is correlated that there could be a cultural link between Hittites, who established a prominent civilization in Anatolia, and Etruscans, assumed to be an Anatolian originated society before establishing another prominent civilization in Europe, who also had a prominent effect on Roman culture.