SLOVAJ ZİZEK’İN İNSAN HAKLARI ELEŞTİRİSİ

İnsan hakları kavramının çelişkilerine ilişkin farklı yazarlar tarafından dönem dönem çeşitli eleştiriler yapılmıştır. Sıra dışı Lacancı yorumlamalarıyla üne kavuşan Slovaj Zizek’in konuya ilişkin çıkarımları da bu bağlamda incelenmeye değerdir. Lacancı psikanalist gelenekten gelen düşünür tarafından farklı makalelerde insan haklarının çeşitli yönlerine değinilmiştir. Tamamında insan hakları hakkındaki görüşlerine ve eleştirilerine yer verdiği iki makale ve bir konferans konuşmasının yazıya geçirilen metninde Zizek, insan haklarını kaynağından, işlevine, şiddetle olan ilişkisinden, öznesine kadar geniş bir yelpazede incelemektedir. Düşünür, insan hakları retoriğinin kullanım motivasyonlarına dair çeşitli eleştirilerde bulunmaktadır. Bu değerlendirme esnasında çeşitli yazarların insan haklarına ilişkin fikirleri de yorumlanmaktadır. Öte yandan Zizek, özellikle insan haklarının şiddetle olan ilişkisine ve psikanalitik bir yorum getirerek ve sisteme içkin sorunları su yüzüne çıkarmayı ve bunlarla yüzleşmeyi hedeflemektedir. Zizek’in konuya dair görüşlerinin incelenmesindeki gaye, eleştirel ve özgün bir bakış açısının yansıtılmasıdır. Çalışmanın temel çerçevesini bu üç temel metin oluşturmakta olup düşünürün görüşlerinin, yazıldığı plana sadık kalınarak sistematik bir biçimde açıklanması amaçlanmıştır. Bu yapılırken de makalelerde yapılan atıf ve psikanalitik tahlillerin, insan hakları teorisi bağlamında çözümlenmesine çalışılmıştır.

ZIZEK’S CRITICISM OF HUMAN RIGHTS

Paradoxes of the human rights notion have been criticized from time to time by various authors. Having found fame with his extraordinary Lacanian re-interpretations, Slovaj Zizek’s deductions about the subject are worth examining in this context. Various aspects of human rights were referred in different articles by the author who follows the Lacanian psychoanalysis tradition. Completely dedicated to his views and critics of human rights from a wide spectrum, in his two main articles and a transcription of his lecture, Zizek analyze the source, function, relation with violence and subject of human rights. The philosopher specifies criticism of the usage of human rights rhetoric. In the course of this evaluation, thoughts of some writers about human rights are also interpreted. On the other hand, Zizek aims to unearth and then face the problematic assets of the system, by providing a psychoanalytical interpretation on the relationship among violence and human rights. The purpose of analyzing Zizek’ views concerning the subject is to reflect a critical and an authentic point of view. Whereas these three texts provide the basis framework for the study, it is intended to explain the philosopher’s opinions while staying on the track of the original writing systematic of the articles. Therefore, the references and psychoanalytical analyses are tried to be resolved within the context of human rights theory.

___

ARENDT Hannah, Totalitarizmin Kaynakları/2: Emperyalizm, (Çev.: Bahadır Şina Şener), İletişim Yayınları, 2016, İstanbul.

BAINBRIDGE Chris, “Slovaj Zizek – Filozofinin Elvis’i?”, (Çev.: Gökhan Çuhacı), Düşünbil Dergisi, Sayı:73, ss. 19-23.

ÇEĞİN Güney / ÖZPOLAT Gürhan, “Tabiyet ve Simgesel Şiddet Kavramları Üzerinden Foucault ve Bourdieu’yü Birlikte Okumak”, Praksis, Sayı: 42, ss. 683-695.

FREUD Sigmund, “Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları (V)”, Uygarlık, Din ve Toplum: Grup Psikolojisi / Bir Yanılsamanın Geleceği Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları ve Diğer Çalışmalar, (Çev. Selçuk Budak), Ankara: Öteki Yayınevi, 1999, ss. 239-335.

HOMER Sean, Jacques Lacan, (Çev.: Abdurrahman Aydın), Phoneix, Ankara, 2016.

IGNATIEFF Michael, “Response to Slavoj Zizek, ‘Against an Ideology of Human Rights’”, Displacement, Asylum, Migration: The Oxford Amnesty Lectures 2004, Oxford Üniversitesi Yayınları, 2006, ss. 86-91.

KAY Sarah, Zizek: Eleştirel Bir Giriş, (Çev: Zeynep Kuyumcu), Encore Yayınları, 2006.

KOLOŞ Umut, “Hukuka Bakışta Başka Bir Boyut: Hukuk Fetişizmi”, İş Dünyası Ve Hukuk: Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, 2011, İstanbul Üniversitesi Yayınları No.: 5006, ss. 765-788.

MUNSON Henry, Encyclopaedia Britannica, “Fundamentalism”, 6 Aralık 2016. [https://www.britannica.com/topic/fundamentalism] (Erişim Tarihi: 19.06.2019)

NECHAMKIN Sarah, “Freudyen Çıkmaz”, (Çev.: Janset Nas Kılınç), Düşünbil Portal. [https://dusunbil.com/freudyen-cikmaz/] (Erişim Tarihi: 25.12.2018)

OLLMAN Bertell, Yabancılaşma: Marx’ın Kapitalist Toplumdaki İnsan, (Çev.: Ayşegül Kars), Yordam Kitap, 2012.

PANITCH Leo / LEYS Colin, Günümüzde Şiddet, (Çev.: Umut Haskan), Yordam Kitap, 2010.

RANCIÈRE Jacques, “Who is the Subject of the Rights of Man?”, The South Atlantic Quarterly, Cilt: 103, Sayı: 2/3, Spring/Summer 2004, ss. 297-310. [http://cscs.res.in/dataarchive/textfiles/textfile.2010-11-27.9388690495/file] (Erişim Tarihi: 16.12.2018)

RATA Elizabeth, Ethnic Fundamentalism in New Zealand, 30 Eylül 2006. [https:// cdn.auckland.ac.nz/assets/education/about/schools/crstie/docs/ RataSkepticsSpeech%20.pdf] (Erişim Tarihi: 19.06.2019)

SARTRE Jean-Paul, Gizli Oturum, (Çev. Oktay Akbal), İstanbul, Milli Eğitimi Basımevi, 1950.

SAYGILI Kürşat, “Sinemaya Yamuk Bakmak: Zizek Bize Ne Anlatmaya Çalışıyor”, 2016. [http://www.cinerituel.com/2016/03/sinemayayamuk-bakmak-zizek-bize-ne-anlatmaya-calisiyor.html] (Erişim Tarihi: 7.1.2019).

SCHNEIDER Nathan, “Theology for Atheists”, The Guardian 2010. [https:// www.theguardian.com/commentisfree/belief/2010/jan/04/religion-atheism] (Erişim Tarihi: 15.12. 2018)

STEINBAUER Anja, “Slovaj Zizek ile Söyleşi: Seni Öldürmemi İstemiyorsan Eğer, Bana Profesör Deme”, (Çev.: Meltem Çetin Sever), Düşünbil Dergisi, Sayı: 73, ss. 9-14.

TUZGÖL Kamil, “Lacanyen Psikanalitik Kuram ve Öznenin Konumu”, Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi/ Cilt:1, Sayı:1, Ocak 2018, ss. 41-53. [http://dergipark.gov.tr/download/article-file/396283] (Erişim Tarihi: 25.12.2018)

VAROLUN Onur, Slavoj Zizek: İdeoloji Kavramına Lacancı Psikanalizden Bakışın Felsefi Bir Değerlendirmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.

YENİSAN Serhat, “Slovaj Zizek’in Zararlı Hakikatleri”, Düşünbil Dergisi, Sayı: 73, ss. 15-18.

ZIZEK Slavoj, “Against An Ideology of Human Rights”, Displacement, Asylum, Migration: The Oxford Amnesty Lectures 2004, Oxford Üniversitesi Yayınları, 2006, ss. 56-85.

ZIZEK Slavoj, “Against Human Rights”, 2006. [https://libcom.org/library/againsthuman-rights-zizek] (Erişim Tarihi: 24.12.2018)

ZIZEK Slavoj, “Ego Ideal and the Superego, Lacan As A Viewer Of Casablanca”, 2009. [http://www.lacan.com/essays/?p=182] (Erişim Tarihi: 18.12.2018)

ZIZEK Slavoj, “Human Rights and Its Discontent”, 1999. [http://www.lacan.com/ zizek-human.htm] (Erişim Tarihi: 15.12.2018)

ZIZEK Slavoj, İdeolojinin Yüce Nesnesi, (Çev.: Tuncay Birkan), Metis Yayınları, 2015.

ZIZEK Slavoj, “Liberal Multiculturalism Masks An Old Barbarism With A Human Face”, The Guardian, 2010. [http://www.theguardian.com/ commentisfree/2010/oct/03/ immigration-policy-roma-rightwing-europe] (Erişim Tarihi: 16.12.2018).

ZIZEK Slavoj, “Plato, Descartes, Hegel: Three Philosophers of Event”, Editör: Altman M.C., The Palgrave Handbook of German Idealism. Palgrave Macmillan, Londra, 2014. [http://www.zizekstudies. org/index.php/IJZS/article/download/697/703] (Erişim Tarihi: 24.12.2018)

ZIZEK Slavoj, “The Obscenity of Human Rights: Violence as Symptom”, 2005. [http://www.lacan.com/zizviol.htm] (Erişim Tarihi: 18.12.2018)

ZIZEK Slovaj, Yamuk Bakmak, (Çev.: Tuncay Birkan), Metis Yayınları, 2016.

ZIZEK Slavoj, “Yeri Tutmak”, Olumsallık, Hegemonya, Evrensellik, (Çev.: Ahmet Fethi Yıldırım), Hil Yayın, 2005.

___