Mutlak Olmayan Milletlerarası Tahkim Anlaşmalarının Geçerliligi

"Uyuşmazlık tahkimde de çözülebilir" ya da "uyuşmazlık İstanbul mahkemelerinde veya İstanbul'da tahkimde çözülecektir" gibi uyuşmazlık çözüm şartları karşılaştırmalı hukukta geçerli kabul edilmektedir. Türk hukukunda doktrin ve Yargıtay içtihadında genel kabul gören görüş ise, karşılaştırmalı hukuktaki bu yaklaşımı yansıtmamaktadır: bu tip tahkim şartları tarafların arasında çıkmış olan veya çıkabilecek uyuşmazlıkların mutlak surette tahkim yoluyla çözüme kavuşturulacağını belirtmediği için, bu anlaşmaların geçersiz olduğu ve tarafların açık ve kesin bir tahkim iradesinin bulunmadığı kabul edilmektedir. Ancak tarafların tahkim iradesinin mutlak olarak ve diğer tüm uyuşmazlık çözüm yollarını dışlayacak biçimde ortaya çıkmasını gerektiren bir kural ya da ilke bulunmamaktadır. Tahkim hukukunda böyle bir gerekliliğin bulunmaması karşısında, Türk hukukunda genel olarak kabul gören yaklaşım dayanaksız kalmaktadır. Bu çalışma, Türk hukukunda genel olarak kabul edilen yaklaşımın temellerini bulmaya çalışmakta ve bu yaklaşımı sorgulamaktadır.

___

Akıncı, Ziya: Milletlerarası Tahkim (Vedat, 2016, 4. bası)

Alangoya, Yavuz: Medenî Usul Hukukumuzda Tahkimin Niteliği ve Denetlenmesi (İstanbul Üniversitesi Fakülteler Matbaası, 1973)

Barbet, Jérôme: 'La clause de résolution de litiges optionnelle bilatérale à l'épreuve du principe compétence-compétence, note sous Cass. civ. 1re, 12 juin 2013' (2013/4) Revue de l'Arbitrage 1013

Berger, Klaus Peter: 'Law and Practice of Escalation Clauses' (2006) 22(1) Arbitration International 1

Blackaby, Nigel / Partasides, Constantine / Redfern, Alan / Hunter, J Martin: Redfern and Hunter on International Arbitration (OUP, 2015, 6. Bası)

Born, Gary B: International Commercial Arbitration (Kluwer Law International, 2014, 2. Bası)

Deren-Yıldırım, Nevhis: UNCITRAL Model Kanunu ve Milletlerarası Tahkim Kanunu Çerçevesinde Milletlerarası Tahkimin Esaslı Sorunları (Alkım, 2004)

Ekşi, Nuray: Tahkim Öncesi Uyuşmazlık Çözüm Usulleri ve Bu Usuller Tüketilmeden Tahkime Başvurulmasının Sonuçları (Beta, 2015)

Erkan, Mustafa: 'Tahkim Şartının Ayrılabilirliği Prensibinin Asıl Sözleşmenin Yokluğu Durumunda Değerlendirilmesi' (2013) 17(1-2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 535

Esen, Emre: 'Taraflardan Sadece Birine Tahkime Müracaat Hakkı Tanıyan Tahkim Anlaşmalarının ve Özellikle Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün Kurtarma Yardım Sözleşmesi'nde Yer Alan Tahkim Şartının Geçerliliği' (2010) 9(2) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 145

Esen, Emre: 'Uluslararası Tahkime Tâbi Bir Uyuşmazlığın Devlet Mahkemelerine Götürülmesi Hâlinde Tahkim Anlaşmasının Geçerliliğine İliş- kin İtirazların İncelenmesi ve Kompetenz-Kompetenz Prensibi' (2011/1) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 355

Gaillard, Emmanuel / Savage, John (eds): Fouchard Gaillard Goldman on International Commercial Arbitration (Kluwer Law International, 1999)

Joseph, David: Jurisdiction and Arbitration Agreements and their Enforcement (Sweet & Maxwell, 2015, 3. Bası)

Kaufmann-Kohler, Gabrielle / Rigozzi, Antonio: International Arbitration: Law and Practice in Switzerland (Oxford University Press, 2015)

Kayalı, Didem: 'Enforceability of Multi-Tiered Dispute Resolution Clauses' (2010) 27(6) Journal of International Arbitration 551

Lew, Julian D M / Mistelis, Loukas A / Kröll, Stefan Michael: Comparative International Commercial Arbitration (Kluwer Law International, 2003)

Özçelik, Nesli Şen: 'Resmi Yargı ve Tahkimin Ayrı Ayrı ve Birlikte Yetkilendirildiği Tahkim Anlaşmalarının Geçerliliği' (2016) 36(2) MHB 53

Özdemir Kocasakal, Hatice: 'Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin Bir Kararı Çerçevesinde Mahkemelere de Yetki Veren Tahkim Anlaşmalarının Geçerliliği ve Bu Geçerliliğin Tespitinin Mahkemeler Tarafından Yapılıp Yapılamayacağı', in Ercüment Erdem, et al. (eds), Prof. Dr. Hamdi Yasaman'a Armağan (On İki Levha, 2017) 509

Poudret, Jean-François / Besson, Sébastien: Comparative Law of International Arbitration (Thomson, 2007, 2. Bası)

Pryles, Michael: 'Multi-Tiered Dispute Resolution Clauses' (2001) 18(2) Journal of International Arbitration 159

Şanlı, Cemal: Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çö- züm Yolları (Beta, 2016)

Şanlı, Cemal / Esen, Emre / Ataman-Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk (Vedat, 2016, 5. Bası)

Yavuz, Cevdet: 'Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi ve Tabi Olduğu Hükümler'in II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu "Tahkim" (Marmara Üniversitesi Yayınları, 2009) 133 (çevirim için ulaşım: https://hukuk.marmara.edu.tr/yayinlar/sempozyum-yayinlari/ ii-uluslararasi-ozel-hukuk-sempozyumu-tahkim/)

Yabancı Mahkeme Kararları

Anzen Limited and Others (Appellants) v Hermes One Limited (Respondent) (British Virgin Islands) [2016] UKPC 1 (18 Ocak 2016)

Canadian National Railway Company v Lovat Tunnel Equipment Inc, 1999 CanLII 3751 (ON CA), 8 Temmuz 1999

Kruppa v Benedetti & Anor [2014] EWHC 1887 (Comm) (11 Haziran 2014)

Société Thermodyn c/ Société M-Real Alizay, et autre, Cour de cassation, civile, Chambre civile 1, No 12-22656, 12 Haziran 2013

WSG Nimbus Pte Ktd v Board of Control for Cricket in Sri Lanka [2002] SGHC 104 (13 Mayıs 2002)

• Doktrin