KATHARSĠS ADALET

Adaletin tanımlanması, sınırlandırılması, boyutlandırılması literatürde her zaman tartıĢılagelmiĢtir. Bu tartıĢmanın, adaletin yöneldiği hukuka, topluma, bireylere ciddi etkileri olduğu bir gerçektir. Bu çalıĢma, bahsedilen bu çok boyutlu tartıĢmanın küçük de olsa bir kısmını ele almaktadır. Bu kapsamda öncelikle adalet ve karĢıtı olan adaletsizlik olgusu anlatılacak, adaletin içerisinde bulunan ve duygu olarak tarif edilebilecek olan kısım; sosyoloji, psikoloji, sosyal psikoloji, viktimoloji, iletiĢim gibi farklı disiplinlere baĢvurularak pozitif anlamda ele alınacaktır. Anahtar kavram olan Katharsis, sanat felsefesinden hukuk felsefesine uyarlanacak, adaletin duygusal tarafının altında intikam, öfke gibi somutlaĢtırılabilir olguların olup olmadığı araĢtırılacaktır. Ardından, adalete özgün bir form kazandırılarak, katharsis adalet-katharsis hukukun görünümü oluĢturulmaya çalıĢılacaktır. Son olarak bu gibi bir formun hem adalet hem de hukuk anlayıĢımızda ne gibi sonuçlar doğurabileceği tartıĢılacaktır.

CATHARSIS JUSTICE

The definition, limitation and dimensioning of justice has always been discussed in the literature. It is a fact that this discussion has serious effects on the phenomena of law, society and individual elements. In this context, first of all, justice and injustice will be explained, the part of justice that can be described as emotion; Sociology, psychology, social psychology, victimology, communication will be discussed in a positive sense by applying to different disciplines. The key concept Catharsis will be adapted from the philosophy of art to the philosophy of law, and the existence of the embodying phenomena such as revenge and anger under the emotional side of justice will be investigated. Then, by introducing a new unique and concrete form to justice, the appearance of Catharsis Justice-Catharsis law will be tried to be created. Finally, the consequences of such a form in our understanding of justice and law will be discussed.

PDF

___

ADUGĠT, Yavuz, “Ġntikam: Adaletin Estetiği”, Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2008, s. 11-32.

AGAMBEN, Giorgio, Kutsal Ġnsan Egemen Ġktidar ve Çıplak Hayat, Ġngilizceden Çev. Ġsmail TÜRKMEN, 3. Baskı, Ayrıntı Yayınları, Ġstanbul, 2017.

AGTAġ, Özkan, Ceza ve Adalet, 1. Baskı, Metis Yayınları, Ġstanbul, Eylül 2013.

AKAN, Nesrin, “Aristoteles‟in Etik AnlayıĢı Doğrultusunda Katharsis”, Ġstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 7, 2018, ss. 21-28.

AKINER, Nurdan, “Bir Modern Zamanlar Silahı Olarak Medya: Kaddafi‟nin Linçinin Satır Arasını Okumak, Esad‟ı Anlamak”, Akademik Sosyal AraĢtırmalar Dergisi, Yıl 2, Sayı 1, Mart 2014, ss. 1-19.

AQUINO, Karl/TRIPP, Thomas M./BIES, Robert J., “Getting Even or Moving On? Power Justice and Types of Offense as Predctors of Revenge, Forgiveness, Reconciliation and Avoidance in Organizations”, Journal of Applied Psychology, Cilt 91, Sayı 3, 2006, ss. 653-668.

ARĠSTOTELES, Poetika, Çev. Ġsmail TUNALI, Remzi Kitabevi, Ġstanbul, 1993.

ARONSON, Elliot/WILSON, Timothy D/AKERT, Robin M., Sosyal Psikoloji, Çev. Okhan GÜNDÜZ, 1. Baskı, Kaknüs Yayınları, Ġstanbul, 2012.

ATKINSON, Rita L./ATKINSON, Richard C./EDWARD, E. Smith/BEM Darly J./

NOLEN-HOEKSEMA, Susan, Psikolojiye GiriĢ, Çev. Yavuz ALOGAN, 3. Baskı, ArkadaĢ Yayınevi, Ankara, 2006.

BAĞIR, Mehmet, “Aristoteles‟in Mimesis ve Katharsis Kavramları Üzerinden Bir Film Ġncelemesi Dogville”, Ege Üniversitesi ĠletiĢim Fakültesi Medya ve ĠletiĢim AraĢtırmaları Dergisi, Sayı 2, 2018, ss. 36-55.

CAHN, Edmond: The Sense of Injustice, 2. Baskı, Indiana University Press, New York, 1975.

COTA-MCKINLEY, Amy L./WOODY, William D./BELL, Paul A., “Vengeance: Effects of Gender, Age and Religious Background”, Aggressive Behaviour, Sayı 27, 2001, ss. 343-350.

ÇEÇEN, Anıl, Adalet Kavramı, 2. Baskı, Gündoğan Yayınları, Ġstanbul, Ekim 1993.

ÇINAR, Naim/UZTUĞ, Ferruf, “Tüketicilerin YaĢadıkları Olumsuz Satın Alma Deneyimlerine Tepkileri: Ġntikam mı, Misilleme mi?”, GümüĢhane Üniversitesi ĠletiĢim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, Eylül 2015, ss. 40-56.

DICKS, Shirley, Victims of Crime and Punishment: Interviews with Cictims, Convicts, Their Families, and Support Groups, McFarland, Jefferson N. C, 1991.

DUMAN, Mehmet Akif, “Ġlk Kathartiker Thepis‟ten, Aristoteles‟in Kâbusu Antiphon‟un KonuĢmalarındaki Kathartik Yapıya yahut Aristoteles‟in Bir Türlü GerçekleĢmeyen Metamorfozu”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 34, 2015, ss. 259-278.

EREM, Faruk, Ceza Adaleti, Ġsmail Akgün Matbaası, Ġstanbul, 1973.

FELL, Gilbert S., “Street-Crime Victim Compensation, Retributive Justice and Social-Contract Theory”, Ed. Diane SANK, David I. CAPLAN, To Be a Victim Encounters with Crime and Injustice, Plenum Press, New York, 1991.

FOUCAULT, Michel, Hapishanenin DoğuĢu Gözetim Altında Tutmak ve Cezalandırmak, Çev. Mehmet Ali KILIÇBAY, 8. Baskı, Ġmge Kitabevi Yayınları, Ankara, Ocak 2019.

GÜRĠZ, Adnan, “Adalet Kavramının Belirsizliği”, Adalet Kavramı, (Yayına Hazırlayan: Adnan GÜRĠZ), (4. Baskı), Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2013.

IġIKTAÇ, Yasemin, Adalet Psikolojisi, (1. Baskı), Ġstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Ġstanbul, Temmuz 2013.

KANT, Immanuel, The Metaphysics of Morals, Çev. Mary GREGOR, Cambridge University Press, New York, 1991.

KUÇURADI, Ionna: Adalet Kavramı Ġnsan Hakları Kavramı ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2011.

MENKE, Christoph, Law and Violance, (1. Baskı), Manchester University Press, Manchester, 2018.

MORGAN, Clifford T., Psikolojiye GiriĢ, Çev. Hüsnü ARICI, vd., 16. Baskı, Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları, Ankara, 2005.

NOZICK, Robert: Philosophical Explanations, Harvard University Press, Boston, 1981.

NUSSBAUM, Martha C., Hiding from Humanity Disgust Shame and the Law, Princeton University Press, New Jersey, 2004.

ÖZDEMĠR, Ġlyas, “Aristoteles‟te Taklit ve Katharsis Açısından Tragedya”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 41, 2018, ss. 209-226.

PIAGET, Jean, Çocuğun Ahlaki Yargısı, Çev. Ġdil DÜNDAR, Pinhan Yayıncılık, Ġstanbul, 2015.

PLATON, Phaidon ve Menon, Çev. Ahmet CEVĠZĠ, Gündoğan Yayınları, Ġstanbul, 1989.

POSNER, Richard A., The Problem of Jurisprudence, Harvard University Press, Cambridge, 1990.

RICHMOND, Raymond Lloyd, Anger and Forgiveness the Spiritual Healing, 3. Baskı, TradeMark Publishing, South Carolina, Haziran 2006.

RICOEUR, Paul, BaĢkası Olarak Kendisi, 1. Baskı, Çev. Hakkı HÜNLER, Doğu Batı Yayınları, Ankara, ġubat 2010.

RICOEUR, Paul, The Just, Fransızcadan. Ġng. Çev. David PELLAUER, The University of Chicago Press, Chicago, 2000.

SANDEL, Michael J., Adalet Yapılması Gereken Doğru ġey Nedir?, 6.Baskı, Eksi Kitaplar, Ankara, Mayıs 2018.

SCHMIDTZ, David, Adaletin Unsurları, 1. Baskı, Liberte Yayınarı, Ankara, Mayıs 2010.

SOKULLU-AKINCI, Füsun, Viktimoloji, 1. Baskı, Beta Basım, Ġstanbul, Mart 1991.

SONTAG, Susan, BaĢkalarının Acılarına Bakmak, Çev. Osman AKINHAY, Agora Kitaplığı, Ġstanbul, 2009.

STUCKLESS, Noreen/GORANSON, Richard, “The Vengeance Scale: Development of a Measure of Attitudes Toward Revenge”, Journal of Social Behaviour and Personality, Cilt 7, Sayı 1, 1992, ss. 25-42.

TAYLOR, Shelley E./PEPLAU, Letitia Anne/SEARS, David O., Sosyal Psikoloji, Çev. Ali DÖNMEZ, 4. Baskı, Ġmge Kitabevi Yayınları, Ankara, Aralık 2015.

TURRI, Maria Grazia, “Transference, and Katharsis, Freud to Aristotle”, The International Journal of Psychoanalysis, Cilt 96, Sayı 2, 2015, ss. 369-387.

UYGUR, Gülriz, Hukukta Adaletsizliği Görmek, Gözden GeçirilmiĢ 2. Baskı, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2016.

VECCHĠO, Giorgio Del, Ceza Adaleti ve Zararın Tazminine Dair Deneme, Ġsmail Akgün Matbaası, Ġstanbul, 1957.

YILDIZ, Muhammed Emin, Yasada Psikolojik Unsur, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara, 2019.

YÜCEL, Mustafa T., “Adaletsizlik Duygusu”, Adalet Kavramı, Yayına Hazırlayan: Adnan GÜRĠZ, 4. Baskı, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2013.

YÜCEL, Mustafa T., Yeni Türk Ceza Siyaseti, 1. Baskı, Ġmge Kitabevi Yayınları, Ankara, ġubat 2011.

http://www.glapn.org/sodomylaws/sensibilities/introduction.htm, (EriĢim Tarihi: 24.12.2019.)

http://www.hurriyet.com.tr/cocuk-istismarinda-biz-cocugun-soyledigi-her-seyidogru-kabul-ederiz-24496232, (EriĢim Tarihi: 24.12.2019).

http://www.radikal.com.tr/turkiye/medyada-siddet-pornografisi-1065693/, (EriĢim Tarihi: 24.12.2019).

https://supreme.justia.com/cases/federal/us/354/476/, (EriĢim Tarihi: 24.12.2019).

https://supreme.justia.com/cases/federal/us/413/15/, (EriĢim Tarihi: 24.12.2019).

https://tr.euronews.com/2019/05/31/adalet-bakan-gul-yargi-reformu-aciklamasi, (EriĢim Tarihi: 28.12.2019).

https://www.etimolojiturkce.com/kelime/sodomi, (EriĢim Tarihi: 24.12.2019).

https://www.nisanyansozluk.com/?k=katarsis, (EriĢim Tarihi: 25.12.2019).

https://www.nisanyansozluk.com/?k=tragedya, (EriĢim Tarihi: 25.12.2019).

TUNÇDEMĠR, Cemal, “Ġlkel Toplumların Ġntikam Döngüsü, Uygar Toplumların Adalet Düzeni”, (http://amerikabulteni.com/2018/02/17/ilkel-toplumlarinintikam-dongusu-uygar-toplumlarin-adalet-duzeni/, (EriĢim Tarihi: 24.12.2019).