İsviçre-Türk Hukuk Sisteminde Ayıptan Sorumluluk Çerçevesinde Doğrudan ve Dolaylı Zarar Ayrımı

İsviçre Borçlar Kanunu m. 208 ve Türk Borçlar Kanunu m. 229 alıcının ayıp sebebiyle sözleşmeden dönmesi durumunda satıcının tazminat yükümlülüğünü dü- zenlerken “doğrudan zarar” ve “dolaylı zarar” ayrımına yer vermiştir. İsviçre-Türk Borçlar Hukuku’nda kullanılan hukuki terminolojiye yabancı olan bu iki kavram birçok tartışmaya sebep olmuştur. Zira bu ayrımın sınırlarının nasıl tespit edileceği hususu net değildir. Öğretideki temel iki eğilim bu ayrımı müspet ve menfi zarar ayrımı çerçeve- sinde konumlandırmak ya da nedensellik bağının yoğunluğuna göre bir ayrım yapmak şeklinde gelişmiştir. Bu çalışmada ilk olarak İsviçre-Türk öğreti ve uygulamasında sa- vunulmuş olan görüşlere değinilecektir. Daha sonra “doğrudan zarar” ve “dolaylı za- rar” ayrımının ne şekilde yapılacağı sorusuna bir cevap aranacaktır.

Direct and Indirect Damage Separation in the Swiss-Turkish Legal System on the Basis of Warranty of Quality and Fitness

Article 208 of the Swiss Code of Obligations and Article 229 of the Turkish Code of Obligations give place to distinction between “direct damages” and “indirect damages” while regulating the seller’s indemnification obligation in the event that the buyer terminates the contract. These two concepts, which are foreign to the legal terminology used in the Swiss-Turkish Obligations Law, have caused many debates. However, it is not clear how to determine the limits of this division. The two main tendances in the doctrine have been to develop this distinction in the context of positive and negative damage or to differentiate according to the intensity of causality. In this study, firstly, the views advocated in Swiss-Turkish teaching and practice will be mentioned. Then an answer will be sought in the question of how to distinguish between “direct damage” and “indirect damage”.

PDF

___

A. Schneider / F. Fick: Commentaire populaire et pratique, 1er volume titre I à XXII révisés par F. Fick, Adaptation française de la 4ème édition allemande par Max E. Porret, Delachaux&Niestlé S.A., Neuchâtel, 1915.

Akçura Karaman, Tuba: Üreticinin Ayıplı Ürünün Sebep Olduğu Zararlar Ne- deniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2008.

Akıncı, Şahin: 818 Sayılı BK ve 6098 Sayılı TBK ile Mukayeseli Roma Borçlar Hukuku, 7. Baskı, Sayram Yayınları, Konya, 2017.

Amaudruz, Michel: La garantie des défauts de la chose vendue et la non-conformité de la chose vendue dans la loi uniforme sur la vente ınternati- onale des objets mobiliers corporels: Etude de droit comparé, Lausanne, Imprimerie Jean Bron, 1968.

Aral, Fahrettin / Ayrancı, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 11. Bası, Ankara, Yetkin Yayınları, 2015

Becker, Herman: İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi: İkinci Bölüm, Çeşitli Sözleşme İlişkileri, Madde: 184-551, (Çeviren: Suat Dura), Ankara, Yar- gıtay Yayınları, 1993.

Cavin, Pierre: Considération sur la garantie en raison des défauts de la chose ven- due, la Semaine Judiciaire, Genève, Société Genevoise de Droit de Législation, 1969, (“Considérations” şeklinde kısaltılmış- tır.).

Cavin, Pierre: Traité de droit privé suisse, Tome IV, 1: vente echange donation, Fribourg, Edition universitaire de fribourg, 1978, (“Vente” şek- linde kısaltılmıştır.).

Cuendet, Jean: La faute contractuelle et ses effets, Etude de l’article 99 al. 3 CO, 2ème Edition, Berne, Edition Stæmpfli&Cie SA, 1970.

Deschenaux, Henri / Tercier, Pierre: La responsabilité civile, 2ème édition, Bern, Edition Saempfli&Cie SA, 1982.

Engel, Pierre: Contrats de droit suisse: traité des contrats de la partie spéciale du code des obligations, de la vente au contrat de société simple, articles 184 à 551 CO, ainsi que quelques contrats innomés, Berne, Stæmpfli Editions SA, 2000.

Erdoğmuş, Belgin: Roma Borçlar Hukuku Dersleri, 1.7.2012’de Yürürlüğe Giren Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Hazırlanmış Yeni Bası, İs- tanbul, Der Yayınları, 2014.

Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2017.

Ergüne, Mehmet Serkan: Olumsuz Zarar, İstanbul, Beta Yayınevi, 2009.

Feyzioğlu, Feyzi Necmettin: Borçlar Hukuku İkinci Kısım Akdin Muhtelif Nevi- leri (Özel Borç İlişkileri), Cilt I, Yenilenmiş ve Genişletilmiş 3. Bası, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1978.

Gümüş, Mustafa Alper: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Huku- ku Özel Hükümler, Cilt 1: İsimsiz Sözleşmeler Teorisi, Satış, Mal Değişimi, Bağışlama, Kira, Kullanım Ödüncü, Tüketim Ödüncü, Genel Hizmet Sözleşmesi, 3. Bası, İstanbul, Vedat Yayıncılık, 2013.

Hatemi, Hüseyin / Serozan, Rona / Arpacı, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1992.

Kahveci, Nalan: Taşınır Satımında Ayıplı mal Nedeniyle Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesi, Ankara, Adalet Yayınevi, 2014.

Kırca, Çiğdem: “Kaldırılması Gereken Bir Ayrım: Satım Sözleşmesinde Satılanın Zaptı ve Satılan Malın Ayıplı Olması Sebebiyle İstenebilecek Tazminat Açısından Yapılan Doğrudan Zarar-Dolaylı Zarar Ayrımı”, Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2009, s. 433-458.

Nomer, Halûk N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş, Genişle- tilmiş 15. Bası, İstanbul, Beta Yayınevi, 2017.

Oğuzman, M. Kemal / Öz, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt I, Gözden Geçirilmiş 16. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2018.

Oğuzman, M. Kemal / Öz, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt II, Gözden Geçirilmiş 13. Bası, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2017.

Oser, Hugo / Schönenberger, Wilhelm: İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi: Akdin Muhtelif Nevileri, Çeviren: Kemal Fikret Arık, Ankara, Adalet Bakanlığı Yayınları, 1966.

Petitpierre, Gilles: “l’Acheteur-revendeur et la responsabilité de l’article 208/II du code des obligations”, Mélanges en l’honneur de Henri Desc- henaux Professeur à l’Universite de Fribourg, Fribourg, Editi- ons universitaires fribourg suisse, 1977 s. 329-341.

Pichonnaz, Pascal / Werro, Franz: “La jurisprudence mise en lumière”, La prati- que contractuelle: actualité et perspectives, Symposium en dro- it des contrats, Fribourg, Schulthess Editions Romandes, 2009, s. 153-179.

Pichonnaz, Pascal: “L’obligation de réparer issue du contrat: réflexions diach- roniques à propos de l’art. 208 CO”, L’Homme et son droit Mélanges en l’honneur de Marco Borghi, AISUF - Travaux de la Faculté de Droit de l’Université de Fribourg Band/Nr. 308, Fribourg, 2011, s. 399-413.

Rado, Türkân: Roma Hukuku Dersleri: Borçlar Hukuku, İstanbul, Filiz Kitapevi, 2014.

Schönle, Herbert: “Remarques sur la responsabilité causale du vendeur selon les art. 195 al. 1 et 208 al. 2 co.”, La Semaine Judiciaire, Genève, Société Genevoise de Droit et de Législation, 1977, s. 465-492.

Serozan, Rona: Borçlar Hukuku Özel Bölüm: Temel Kavramlar, Kaynaklar ve İl- keler, Atipik Sözleşmeler, Satım, Trampa, Bağışlama, Uygula- ma Çalışmaları, (Yayına Hazırlayanlar: Rona Serozan, Başak Baysal, Kerem Cem Şanlı), Güncellenmiş ve Genişletilmiş 3. Bası, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2018.

Stanislas, Guy: Le droit de résolution dans le contrat de vente: Sanction de l’inexécution des obligations contractuelles: Etude de dro- it suisse, genève, Librairie de l’Université Georg et Cie S.A., 1979.

Tandoğan, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri: Cilt I, Kendine Özgü Ya- pısı Olan ve Karma Sözleşmeler, Satış ve Çeşitleri, Trampa, Bağışlama, Tümü Yeniden İşlenmiş ce Genişletilmiş Beşin- ci Basımdan Altıncı Tıpkı Basım, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2008.

Tercier, Pierre / Pichonnaz, Pascal: Le droit des obligation, 5è Edition, Genève Zurich Bâle, Schulthess Verlag Editions Romandes, 2012.

Tercier, Pierre / Pichonnaz, Pascal / Develioğlu, Hüseyin Murat: Borçlar Huku- ku Genel Hükümler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.

Tercier, Pierre / Bieri, Laurent / Carron, Blaise: Les contrats spéciaux, 5ème édition, Zürich, Schulthess Verlag Editions Romandes, 2016.

Tunçomağ, Kenan: Türk Borçlar Hukuku, Cilt II, Özel Borç İlişkileri, Akdin Muh- telif Nevileri, Sermet Matbaası, 1977.

Umur, Ziya: Roma Hukuku Ders Notları, Tıpkı 3. Basım, İstanbul, Beta Yayıncılık, 2010.

Velidedeoğlu, Hızfı Veldet / Özdemir, Refet: Türk Borçlar Kanunu Şerhi (Genel- Özel), Ankara, Yargıtay Yayınları, 1987.

Venturi, Silvio / Zen-Ruffinen, Marie-Noëlle: Commentaire Romand: Code des Obligations I Art. 1-529 CO, Editör: Luc Thévenoz, Franz Wer- ro, 2ème Edition, Bâle, Helbing Lichtenhahn, 2012.

Von Tuhr, Andreas: Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, Cilt: 1-2, (Çeviren: Cevat Edege), Yargıtay Yayınları, Ankara, Olgaç Matbaası, 1983.

Werro, Franz / Hurni, Béatrice: Le droit des contrats: jurisprudence fédérale cho- isie et annotée, Bern, Stämpli Verlag AG, 2012.

Werro, Franz: “La jurisprudence de la CJUE en matière de responsabilité du fait des produits et son impact sur l’application de l’article 208 al. 2 CO”, Haftpflicht- und Versicherungsrecht: Droit de la responsabilité civile et des assurances: Liber Amicorum Roland Brehm, (Editör: Stephan Fuhrer, Cristine Chappuis), Bern, Stämpli Verlag AG, 2012, (“CJUE” şeklinde kısaltılmış- tır.).

Werro, Franz: “La vente dans la jurisprudence récente”, La pratique contractuel- le actualité et perspectives: Sypposium en droit des contrats, (Editör: Franz Werro, Pascal Pichonnaz), Genève, Schultess Editions Romandes, 2009, (“La vente” şeklinde kısaltılmış- tır.).

Werro, Franz: La responsabilité civile, avec la colloboration d’Annick Ac- tari, Sébastien Chaulmotet, Josiane Haas, Berne, Edition Stæmpfli&Cie SA, 2005, (“Responsabilité” şeklinde kısaltıl- mıştır.).

Yavuz, Cevdet: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Ders- leri (Özel Hükümler), (Yayına Hazırlayanlar: Cevdet Yavuz, Faruk Acar, Burak Özen), 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 13. Baskı, İstanbul, Beta Ya- yınevi, 2014.

Yavuz, Cevdet: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, (Yayına Hazırlayanlar: Cevdet Yavuz, Faruk Acar, Burak Özen), 10. Bası, İstanbul, Beta Yayınevi, 2014, (“Borçlar Hukuku” şeklinde kısaltılmış- tır.).

Yıldırım, Fadıl / Başpınar Veysel: “Doktrin ve Uygulama Açısından Türk-İsviçre Hukukunda Doğrudan Doğruya ve Dolaylı Zarar Ayrımı”, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara, Turhan Kitabevi, 2008, s.1093-1125.

Zevkliler, Aydın / Gökyayla, K. Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 17. Bası, Ankara, Turhan Kitapevi, 2017.

ELEKTRONİK KAYNAKÇA

www.admin.ch

www.amtsdruckschriften.bar.admin.ch

www.kazanci.com

www.servat.unibe.ch

www.legifrance.gouv.fr