İŞVERENİN KREŞ AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ: YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ’NİN KONU İLE İLGİLİ İKİ FARKLI KARARININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015 ve 2016 yıllarında verdiği iki kararında işverenin kreş (çocuk bakım yurdu) açma yükümlülüğüne aykırı davranışına ilişkin olarak birbirinin zıddı nitelikte hukuki tespitte bulunarak hüküm kurmuştur. Söz konusu kararlar bizi kadınların çalışma hayatına katılımlarını sağlamak amacı ile getirilen düzenlemelerin özelinde kreş açma yükümlülüğünün ne kadar amaca uygun olarak kaleme alındığını düşünmeye sevk etmiştir. Zira, bu yükümlülüğe ilişkin olarak ilgili Yönetmelikte ayrıntılı düzenlemeler yer almasına rağmen uygulamada kreş açan işveren sayısı oldukça azdır. Çocuklarını bırakacak yeri ya da kimsesi olmayan kadın işçilerin ise böyle bir durumda iş sözleşmelerini feshetmek dışında başka çareleri bulunmamaktadır. Çalışmamızda, öncelikle ve genel olarak kadınların çalışma hayatına katılımlarına, iş hayatı-aile hayatı dengesini sağlamak amacı ile öngörülen kreş açma yükümlülüğünün amacına ve işlevlerine değinildikten sonra mevzuatımız gereği söz konusu yükümlülüğün şartları ile bu yükümlülüğe uymamanın yaptırımları eleştirel bir bakış açısı ile incelenmiştir.

EMPLOYER’S OBLIGATION OF ESTABLISHING A DAY-CARE CENTER: THOUGHTS BY TWO DİFFERENT JUDICIAL DECISIONS RELATED TO SUBJECT BY 9TH DIVISION OF THE COURT OF APPEAL’S

9th Division of the Court of Appeal has given two contradictory judicial decisions in 2015 and 2016 regarding the violation of employer’s obligation of establishing a day-care center. These judicial decisions let to think about the obligation to establish a day care center in terms of the relevance of the regulations brought in order to ensure the participation of women in work life. This is because, the number of employers who establish a day-care center in practice is quite low although there are detailed provisions in the relevant Regulation on this obligation. Women workers, who do not have suitable place or person to leave their kids, have not any other choice than to terminate their employment contracts. Thus, a regulation introduced to prevent women’s employment from being affected negatively by motherhood causes her to be out of work life, which is the problem itself. This work aims to study women’s participation in work life in general, the purpose and the function of the obligation to establish a day care center in order to balance work and family life at first and then the conditions of this obligation and the sanctions can be applied in case of violation according to Turkish legislations with a critical point of view.

PDF

___

AYDIN Ufuk, “Aile Dostu İş Hukuku Karşılaştırmalı Bir İnceleme”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. I, 2011, ss. 369-395.

BACAK Bünyamin / YİĞİT Yusuf, “Türk İş Hukukunda Kadın İşçilerin Çalışma Koşullarına İlişkin Düzenlemelerin Değerlendirilmesi”, Kamu-İş, C. 9, S. 2, 2007, ss. 1-31.

BAKIRCI Kadriye, “İstihdamda Cinsiyetler Arası Eşitlik ve Mevzuatta ve Kamusal Politikalarda Yapılması Gereken Değişiklikler”, Sicil, S. 8, Aralık 2007, ss. 22-40.

BOLCAN Aybike Elif, “Avrupa Birliği Direktifleri Işığında Türk Çalışma Mevzuatında Kadın”, Çalışma ve Toplum, S. 24, 2010/1, ss. 253-276.

Caisse Nationale Des Allocations Familiales, Guide Creches & Entreprises Quelles solutions pour mon entreprise?, (https://www.caf.fr/sites/default/files/Guidecr%C3%A8chesentreprise.pdf).

CİVAN Orhan Ersun, “İş Sağlığı Ve Güvenliğinde Özel Politika Gerektiren Gruplar”, Ankara Barosu Dergisi, S. 4, 2017, ss. 203-290.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı / Türkiye İş Kurumu, Kadın İstihdamı Eylem Planı (2016-2018).

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ulusal İstihdam Stratejisi (2014-2023) Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması Ekseni Raporu 2014 Yılı II. Dönem.

DEDEOĞLU Saniye, “Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı”, Çalışma ve Toplum, S. 21, 2009/2, ss. 41-54.

DİNÇ Meryem, “Çalışma Hayatında Kadın İle İlgili Hukuki Düzenlemeler”, Kamu-İş, C. 6, S. 3, 2002, (http://www.kamu-is.org.tr/pdf/636.pdf).

DOĞAN Bilge, “Çalışma Hayatının Kadının Beden ve Ruh Sağlığına Etkisi”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S. 6, Aralık 2016, ss. 51-76.

DOĞAN Noyan, “15 Soruda Çocuk Bakım Desteği...Çalışan 10 Bin 250 Anneye, Her Ay 100 Euro Ödenecek”, Hürriyet, 23.10.2019, (http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/15-soruda-cocuk-bakim-destegicalisan-10-bin-250-anneye-her-ay-100-euro-odenecek-41356466).

DOĞAN YENİSEY Kübra, “İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Tazminatı”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016, 2018, ss. 387-561. (İş İlişkisinin Sona Ermesi)

DOĞAN YENİSEY Kübra, “Kadın-Erkek Eşitliği Bakımından Türk İş Hukuku’nun Avrupa Birliği Hukuku İle Olası Uyum Sorunları”, Kamu-İş, C. 6, S. 4/2002, (http://www.kamu-is.org.tr/pdf/643.pdf).

EMEÇ Hamdi, “Türkiye’de Hanelerdeki Çocuk Sayısının Kadının Demografik Özellikleri Üzerinden Belirlenmesi”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S. 5, Ağustos 2016, ss. 51-64.

ERDEM Ahmet, “Türkiye’de Kadın İstihdamı”, İşveren, C. 53, S. 2, Mart-Nisan 2015, ss. 38-39. GER Nur, “Kadın Girişimciler Finansmana Erişimde Güçlük Çekiyor”, İşveren, C. 53, S. 2, Mart-Nisan 2015, ss. 48-49.

GÖKÇEOĞLU BALCI Şebnem, “Koruma mı Dışlama mı? Çalışma Mevzuatımızda Kadını Koruyucu Kimi Düzenlemelerin Kadın İstihdamı ve AB Normları Açısından Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum, S. 54, 2017/3, ss. 1263-1298.

GÜVEN Ercan / AYDIN Ufuk, Bireysel İş Hukuku, Genişletilmiş Güncellenmiş 5. Baskı, Nisan Kitabevi Yayınları, Eskişehir, 2017.

HOCHER Octave, “Quels critères pour décrocher une place en crèche?”, Le Figaro, 13.9.2014, (http://www.lefigaro.fr/conjoncture/2014/09/13/2000220140913ARTFIG00088-quels-criteres-pour-decrocher-une-placeen-creche.php).

HÜSEYİNLİ Namık, “Uluslararası Sözleşmeler Işığında Aile Ve Çalışma Yaşamının Uzlaştırılması Kapsamında Ebeveyn İzninin Uygulamadaki Yeri”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 1, 2015, ss. 271-311.

HÜSEYİNLİ Namık / HÜSEYİNLİ Tahire, “Çocuk Bakımının Kadın İşgücü Üzerinde Etkileri Ve Hukuki Düzenlemeler”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S. 34, 2016, ss. 108-137.

İLKKARACAN İpek, “Türkiye’de Kadın İstihdamı Önünde Bir Engel Olarak İşAile Dengesi Sorunsalı”, İşveren, C. 53, S. 2, Mart-Nisan 2015, ss. 54-57.

KANDEMİR Murat, “4857 Sayılı İş Kanunu’nun Kadın İşçiler İle İlgili Düzenlemeleri”, Prof. Dr. A. Can Tuncay’a Armağan, 2005, ss. 415-444.

KAYA Şehriban, “Türkiye’de Kadın İstihdamı: Hayatın İçinde Olmak ya da Olmamak”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S. 4, Nisan 2016, ss. 31-50.

KEİG Bülteni, S. 7, Haziran 2014, s. 1-20, (http://www.keig.org/wp-content/uploads/2016/03/ebulten_haziran-2014.pdf).

KIVANÇ Ahmet, “Yedi İlde Çalışan Annelere Destek Sağlanacak”, Habertürk, (haberturk.com).

KORAY Meryem, “Avrupa Birliği ve Türkiye’de “Cinsiyet” Eşitliği Politikaları: Sol-Feminist Bir Eleştiri”, Çalışma ve Toplum, S. 29, 2011/2, ss. 1354.

KÖKKILINÇ ERALTUĞ Ayşegül, “Avrupa Birliği Hukuku’nda Ebeveyn İzni”, Legal İSGHD, S. 9, 2006, ss. 111-132.

KÜMBÜL GÜLER Burcu / KİREN GÜRLER Özlem, “Türkiye’de Kadın İşgücünün Ücret Düzeyini Belirleyen Faktörler ve Ücrette Ayrımcılık”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, S. 4, Nisan 2016, ss. 51-66.

METİN Banu, “İş ve Aile Yaşamının Uyumlaştırılmasına Yönelik Politikalar ve Kadın İstihdamı: İsveç, Almanya ve Birleşik Krallık Örnekleri”, TİSK Akademi, C. 12, S. 23, 2017/1, ss. 18-48.

ÖZAYDIN Mehmet Merve, “Cinsiyete Dayalı Refah Sınıflandırmaları Temelinde İş Ve Aile Yaşamının Uyumlaştırılması Sorunu”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 3, 2013, ss. 47-72.

ÖZMETE Emine / EKER Işıl, “İş-Aile Yaşamı Çatışması ile Başa Çıkmada Kullanılan Bireysel ve Kurumsal Stratejilerin Değerlendirilmesi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, C. 3, S. 1, 2013, ss. 19-49.

ÖZTÜRK Selcen / BAŞAR Dilek, “Türkiye’de Kadınların İşgücü Piyasasına Yönelik Tercihleri: Kayıt Dışı Sektör Özelinde Bir Analiz”, Sosyal Güvenlik Dergisi, C. 8, S. 2, 2018, ss. 41-58.

RENAULT Marie-Cécile, “Les crèches d’entreprise séduisent de plus en plus d’employeurs”, Le Figaro, 24.9.2014, (http://www.lefigaro.fr/viebureau/2014/09/24/09008-20140924ARTFIG00008-les-creches-dentreprise-seduisent-de-plus-en-plus-d-employeurs.php).

RENOU Fabien, “La crèche d’entreprise, comment ça marche?”, Journal du Net, 4.7.2011, (https://www.journaldunet.com/management/viepersonnelle/1090500-la-creche-d-entreprise-comment-ca-marche/).

RODIER Anne, “Les crèches d’entreprise font des heureux”, Le Monde, 5.9.2016, (https://www.lemonde.fr/emploi/article/2016/09/05/les-creches-dentreprise-font-des-heureux_4992430_1698637.html).

SOYKUT SARICA Yeşim Pınar / ÇAĞLI Elif, “İş-Aile Yaşamında Dengeyi Bulma Çabaları: Ülke İncelemeleri”, Sosyal Güvenlik Dergisi, C. 7, S. 2, 2018, ss. 95-118.

SÜRAL Nurhan, “İstihdamda Cinsiyet Eşitliği”, Sicil, S. 20, Aralık 2010, ss. 11-27.

SÜRAL Nurhan, “Türkiye’de Kadın İstihdamı: Fırsatlar, Engeller Ve Hukuki Çerçeve”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Özel Sayı, 2013, ss. 279-309. (Türkiye’de Kadın İstihdamı)

SÜRAL Nurhan, “Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) Çalışan Kadınlara İlişkin Düzenlemeleri ve Türkiye”, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan, 2001, ss. 1289-1325. (ILO)

SÜRAL A. Nurhan, “Avrupa Birliği’nin Cinsiyet Eşitliğine Dair Düzenlemeleri ve Esneklik”, İşveren, C. 53, S. 2, Mart-Nisan 2015, ss. 50-53. (Esneklik)

SÜZEK Sarper, İş Hukuku, Yenilenmiş 18. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2019.

ŞAHANKAYA Aslı, “Daha Çok Kadın Çalışan İçin Kreş Şart!”, Aljazeera Turk, (http://www.aljazeera.com.tr/gorus/daha-cok-kadin-calisan-icin-kressart).

TAŞKIN Necdet, “Çocukların Gelişiminde Katkıları Unutulanlar: Babalar”, Eğitim Bir-Sen Eğitime Bakış, Y. 7, S. 20, 2011, ss. 43-47.

TOPGÜL Seda, “Aile Dostu Politikalar Ve İş Yaşamının Uyumlaştırılması Çerçevesinde Uygulamalar”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C. 12, S. 1, Yaz 2017, ss. 45-66.

TULUKÇU N. Binnur, İş Ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Gebe Ve Anne İşçilerin Korunması, Haber-İş Sendikası, Ankara, 2000.

Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, “İstatisliklerle Kadın, 2017”, S. 27594, (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27594).

Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, “İstatisliklerle Kadın, 2018”, S. 30707, (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30707).

ULUSOY Tülay, “Bir Sosyal Koruma Olarak İş Kanunu’nda Gebe ve Yeni Doğum Yapan Kadın Çalışanlara Yönelik İzinler ve Kısmi Süreli Çalışma Hakkı Üzerine Güncel Gelişmelerin Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum, S. 53, 2017/2, ss. 741-766.

UŞEN Şelale / (GÜNGÖR) DELEN Meltem, “Eğitimli Kadınların Çalışma Hayatına İlişkin Tercihleri: İstanbul Örneği”, Kamu-İş, C. 11, S. 4, 2011, ss. 127-182.

İnternet Sayfaları:

anneminisi.org/tr/Anasayfa.aspx

https://www.droit-travail-france.fr/creche-d-entreprise---le-cadre-juridique-et-lamise-en-place_ad970.

html https://www.dunya.com/yasam/tuik-aile-yapisi-arastirmasini-sonuclarini-acikladihaberi-346207

https://www.sozcu.com.tr/2019/ekonomi/basvuru-ekrani-sgkdan-calisan-anneleredestek-kres-yardimi-ile-ilgili-tum-merak-edilenler-5392243/

https://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=54741

www.kazanci.com