İfasına Başlanmış Sürekli Edimli Sözleşmelerde Borçlu Temerrüdü ve Sonuçları

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) yürürlüğe girmesine kadar borçlu temerrüdünün sonuçlarına ilişkin hükümlerin ani edimli sözleşmeler odağında düşünülmüş olması bir örtülü boşluk yaratmış ve bu boşluk, ifasına başlanmış sürekli edimli sözleşmelerde temerrüdün sonuçlarını düzenleyen TBK m. 126 ile doldurulmuştur. Anılan düzenleme, ifasına başlanmış bir sürekli edimli sözleşme borçlusunun temerrüde düşmesi üzerine alacaklıya aynen ifa ve gecikme tazminatını veya dilerse, sözleşmeyi feshederek, sözleşmenin süresinden önce sona ermesi sebebiyle uğradığı zararın tazminini talep etme imkanı tanımıştır. İfasına başlanmış sürekli edimli sözleşmelerde temerrüdün sonuçlarının genel hükümler çerçevesinde açıkça ortaya konması olumlu olmakla birlikte, ani edimli sözleşmeler için öngörülen sonuçlarla bir kıyaslama yapılarak, alacaklının temerrütten kaynaklanan haklarında bir daralma olup olmadığı tartışmasını da beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada öncelikle sürekli edimli sözleşme kavramı tanımlanmaya çalışılmış ve ardından TBK m. 126’nın uygulanma şartları ortaya konmuştur. Bu bağlamda ifaya başlama olgusu, TBK m. 126’dan önce uygulanacak bir özel hükmün olup olmadığı ve fesih hakkı özelinde, sözleşmenin devamını çekilmez kılacak bir durumunun oluşmasına ihtiyaç olup olmadığı üzerinde özellikle durulmuştur. Son olarak ise TBK m. 126 uyarınca alacaklıya tanınan haklar incelenerek, alacaklının haklarının ani edimli sözleşmelerdeki temerrüt düzenlemelerine kıyasla sınırlanıp sınırlanmadığı tartışılmıştır.

Debtor’s Default and Its Consequences in Continuous Contracts Where Performance Has Already Begun

Before the entry into force of Turkish Code of Obligations numbered 6098 (TCO), consequences of debtor’s default had always been considered in terms of a sudden act contract which created an implied legal gap that is finally filled by Art. 126 TCO. Creditor in a continuous contract where performance has begun, is allowed as per Art. 126 TCO, to choose between the performance of contract along with damages for delay and termination of contract accompanied by damages for early termination. Even though it is favorable that consequences of debtor’s default are regulated under general provisions of TCO, it raised some questions as to whether creditor’s rights were restricted compared to those it would have in a sudden act contract. This article first aims to define what a continuous contract stands for and elaborates conditions required for application of Art. 126 TCO. To this end, answers as to when the performance shall begin, whether there is a specific provision that prevails and in terms of termination, whether further execution of contract can still be expected shall be sought. On a final note, creditor’s rights shall be examined and the issue of whether there is any restriction or not shall be discussed.

___

AKBULUT Pakize Ezgi, Borçlar Hukukunda Kesin Hükümsüzlük Yaptırımının Amaca Uygun Sınırlama (Teleolojik Redüksiyon) Yöntemi ile Daraltılması, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2016

ALTINOK ORMANCI Pınar, Sürekli Borç İlişkilerinin Haklı Sebeple Feshi, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011

ALTOP Atilla, Özellikle Taşınır Yatırım Mallarına İlişkin Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1990

ANTALYA Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. III, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2017

ATAMER Yeşim M., Uluslararası Satım Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Satıcının Yükümlülükleri ve Sözleşmeye Aykırılığın Sonuçları, Beta Yayınevi, İstanbul, 2005

ATAMER Yeşim M., “Yeni Türk Borçlar Kanununda Taşınır Satımı Sözleşmesi”, Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu: Makaleler-Tebliğler, Mehmet Murat İnceoğlu (ed.), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2012, ss. 187-221

AYDIN Gülşah Sinem, Kira Sözleşmesinin Genel Hükümlere Göre Sona Ermesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013

AYDIN Gülşah Sinem, “Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Türk Borçlar Kanunu’nun 617. Maddesine Dayalı Olarak Sona Ermesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 24, S. 1, 2018, ss. 336-373

BAYGIN Cem, “Türk Borçlar Kanunu’nun Borç İlişkisinin Hükümleri – Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi Konularında Getirdiği Bazı Yenilik ve Değişiklikler”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIV, S. 3-4, 2010, ss. 119-144

BUZ Vedat, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Borçların İfası ve İfa Edilmemesine İlişkin Değişikliklerin Değerlendirilmesi”, Ankara Barosu 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu, Emel Badur (ed.), Ankara Barosu, 2012, ss. 165-177 [atıf: 2012a]

BUZ Vedat, “Borçların İfası ve İfa Edilmemesi”, Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu: Makaleler-Tebliğler, Mehmet Murat İnceoğlu (ed.), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2012, ss. 91-112

BUZ Vedat, “Yeni Türk Borçlar Kanunu’nda Borçların İfası ve İfa Edilmemesine İlişkin Değişikliklerin Değerlendirilmesi”, Yeni Türk Borçlar Kanunu ve Yeni Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu, Çiğdem Kırca (ed.), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013, ss. 139-150

BUZ Vedat, Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, 2. Bası (1998 Tıpkı Basım), Yetkin Yayınları, Ankara, 2014

ÇABRİ Sezer, Kiraya Verenin Ayıptan Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013

DEMİRCİOĞLU Huriye Reyhan, Güven Esası Uyarınca Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk, Yetkin Kitabevi, Ankara, 2009

ERBAY İsmail, Know-How Sözleşmesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2002

EREN Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017

ERGÜNE Mehmet Serkan, Olumsuz Zarar, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2008

ERGÜNE Mehmet Serkan, “6361 Sayılı Kanun İle Finansal Kiralama Sözleşmesinin Kapsamında ve Sona Ermesinde Yapılan Değişikliklerin Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 19, 2013, ss. 227-258

ERTAŞ Şeref, “Borçların İfası İle İlgili Yeni Borçlar Kanununun Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan - 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi Sempozyumu), 2012, ss. 309-319

GÜLERCİ Altan Fahri/KILINÇ Ayşe, 6098 Sayılı Yeni TBK ile Karşılaştırmalı Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011

GÜMÜŞ Mustafa Alper, Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda Vekilin Özen Borcu, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2001

GÜMÜŞ Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. II, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012

HAVUTÇU Ayşe, Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Temerrüt ve Müspet Zararın Tazmini, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, İzmir, 1995

İNCEOĞLU Mehmet Murat, Kira Hukuku, C. I-II, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014

KARTAL Dilşah Buşra/ÖĞÜN Pınar, “TBK M. 473/I Hükmü Kapsamında Öncelenmiş Borca Aykırılık Sorununun Değerlendirilmesi”, Sorumluluk Hukuku, Baysal Başak (ed.), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016, ss. 229-252

KILIÇOĞLU Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016

KIRCA Çiğdem, “Örtülü (Gizli) Boşluk Ve Bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Reduktion)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 50, S. 1, 2001, ss. 91-119

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU Necip, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. I, 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014

KOÇ Mehmet, Finansal Kiralama (Leasing), 2. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2004

KOÇAK DİKER Duygu, Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Kiracının Ödeme Dışındaki Yan Borçlarına Aykırılığı ve Sözleşmenin Kiraya Veren Tarafından Sona Erdirilmesi, On İki Levha Yayıncılık, Nisan, 2018

KOYUNCUOĞLU Hikmet, Değişen Finansal Kiralama Mevzuatı Işığında Finansal Kiralama Sözleşmesine İlişkin Uygulamadan Kaynaklanan Sorunların Değerlendirilmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015

KÖTELİ M. Argun, Karşılaştırmalı Hukuk ve Türk Hukukunda Finansal Kiralama (Leasing Sözleşmeleri), Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 1991

KUNTALP Erden, Ard Arda Teslimli Satım Akdi, Sevinç Matbaası, Ankara, 1968

OĞUZMAN Kemal/ÖZ Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 15. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017

OĞUZMAN Kemal/ÖZ Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2009

OY Osman/BİÇİCİ Onur, Finansal Kiralama (Leasing) ve Kira Alacaklarının Takip Yolları, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2015

ÖĞÜZ Tufan, Know How Sözleşmesi, 2. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2018

ÖZ Turgut, İş Sahibinin Eser Sözleşmesinden Dönmesi, Kazancı Kitap, İstanbul, 1989

ÖZDEMİR Hayrünnisa, Özel Hukukta Teşhis ve Tedavi Sözleşmesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2004

ÖZEN Burak, Kredi Açma Sözleşmeleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017

SARI Suat, Vekalet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, İstanbul, 2004

SEÇER Öz, Eser Sözleşmesinin İş Sahibi Tarafından Tam Tazminatla Feshi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016

SELİÇİ Özer, Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1976

SELİÇİ Özer, İnşaat Sözleşmelerinde Müteahhidin Sorumluluğu, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1978

SEROZAN Rona, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. III – İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, 7. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016

SEROZAN Rona, Medeni Hukuk: Genel Bölüm – Kişiler Hukuku, 7. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017 SEROZAN Rona, Sözleşmeden Dönme, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2007

SEROZAN Rona, “‘Culpa in Contrahendo’, ‘Akdin Müsbet İhlali’ ve ‘Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme’ Kurumlarının Ortak Temeli: Edim Yükümlerinden Bağımsız Borç İlişkisi”, Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 3, 1968, ss. 108-120

SEROZAN Rona/BAYSAL Başak/SANLI Kerem Cem, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018

SUNGURBEY İsmet, Medeni Hukuk Sorunları, C. IV, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1980

TEKİNAY Selahattin/AKMAN Sermet/BURCUOĞLU Haluk/ALTOP Atilla, Tekinay Borçlar Hukuku, 7. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993

TERCIER Pierre/FAVRE Pascal G., Les Contrats Spéciaux, 4. Bası, Schulthess, Zürih, 2009

TERCIER Pierre/PICHONNAZ Pascal/DEVELİOĞLU H. Murat, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016

TOPUZ Murat, Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi, 2. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017

TÜMERDEM Murat, Sürekli Borç İlişkilerinde Borçlunun Temerrüdü ve Sonuçları (TBK m. 126), Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018

YAVUZ Cevdet/ACAR Faruk/ÖZEN Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2014

YENER Mehmet Deniz, Kredi Açma Sözleşmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2008

YENİOCAK Umut, Franchise Sözleşmeleri, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016

Kazancı Veritabanı (www.kazanci.com)