Haksız Fiil Sorumluluğu Kapsamında Saf Ekonomik Zararların Tazmini

Sözleşmesel ilişkiler kapsamında saf ekonomik menfaatlerin kurulması, dev- redilmesi ve talep edilmesi mümkün ve tartışmasızdır. Ancak Türk Hukuku’nda haksız fiil sorumluluğu kapsamında saf ekonomik zararların tazmini kural olarak kabul edil- memektedir. Bu yaklaşımın başlıca nedenleri saf ekonomik menfaatlerin diğer haklara nazaran daha az korumaya değer olduğu görüşü, tarihsel gelişimin uzantısı olarak yer- leşmiş alışkanlıklar ve taleplerin yığılması korkusudur. Ayrıca, haksız fiil sorumluluğu- nun kurucu unsurlarından hukuka aykırılığın saf ekonomik zarara neden olan her somut olayda tespit edilmesi güçtür. Sosyal ve ekonomik yaşantının geldiği son noktada ise somut olay adaletinin sağlanması amacıyla bu yaklaşımın gözden geçirilmesi gerek- mektedir. Bu çalışma ile haksız fiil sorumluluğu kapsamında saf ekonomik zararların tazminine yönelik çekinceler sorgulanmakta; edimden bağımsız borç ilişkileri ve koru- ma normu olarak dürüstlük kuralı görüşleri dahilinde inceleme yapılmaktadır.

Indemnification of Pure Economic Loss Within the Scope of Tort Liability

Pecuniary interests (such as loss of profit or loss of business opportunities) can be created, transferred or claimed under contractual liability without any doubt; however, they are not sufficiently protected by the principles of tort liability since, in principle, indemnification of pure economic loss is not accepted under Turkish law within the scope of tort liability. Such approach is generally based on three major arguments: the level where pecuniary interests stand within the hierarchy of rights, historical reasons, and floodgate argument. Likewise, the unlawfulness element and the aim of the protective rule doctrine are the technical legal reasons of such rejection. This approach should be re-examined in light of the recent social and economic developments. This article questions the reasons of such approach and examines new arguments based on obligations without duty of performance and principle of “good faith”.

PDF

___

AKÇURA KARAMAN, Tuba, “Comparative Study on the Liability of Classifi- cation Societies to Third Party Purchasers with References to Turkish, Swiss, German and Us Law”, Journal of Maritime Law and Commerce, 42, 2011, s. 125- 158. (Akçura Karaman, Classification Societies)

AKÇURA KARAMAN, Tuba, “Güven Sorumluluğu Çerçevesinde Klas Kuruluş- larının Gemiyi Satın Alan Üçüncü Kişiler Karşı Sorumluluğu”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, İstanbul 2010, s. 3-53. (Akçura Karaman, Güven Sorumluluğu)

AKÇURA KARAMAN, Tuba, “Haksız Fiil Sorumluluğunda Hukuka Aykırılık Unsurunun İrdelenmesi ve Tehlike Kuralı”, Prof. Dr. Erden Kuntalp’e Armağan, GSÜHFD, Yıl: 3, S. 1, İstanbul 2004, s. 553-583. (Akçura Karaman, Hukuka Aykırılık)

AKÇURA KARAMAN, Tuba, Üreticinin Ayıplı Ürününün Sebep Olduğu Za- rarlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu, İs- tanbul 2008. (Akçura Karaman, Üreticinin Sorumluluğu)

ALTINER, Fatma Zeynep, “Bilgi Vermeden Dolayı Üçüncü Kişiye Karşı Güven So- rumluluğuna İlişkin BGE 130 III 345 No.lu Federal Mahkeme Kararının İncelenmesi”, MÜHFD, C. 17, S. 1-2, s. 473- 496.

ANTALYA, Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2012.

ATAMER, Yeşim, Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması, İstanbul 1996. (Atamer, Haksız Fiil Sorumluluğu)

ATAMER, Yeşim, “Üçüncü Kişinin Uğradığı Zararın Sözleşmesel Sorumluluk Ku- rallarına Göre Tazmini”, Yargıtay Dergisi, C. 22, S. 1-2, An- kara 1996, s. 99-132. (Atamer, Üçüncü Kişi)

BAŞALP, Nilgün, “Sözleşmenin Nisbiliği İlkesi ile Sorumluluk Hukukunun İkili Yapısının Beraberinde Getirdiği Sonuçlar Karşısında Sözleş- menin Üçüncü Kişiye Etkisi; Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme Kuramı ile Edim Yükümlülüğünden Bağımsız Borç İlişkisi Teorisi Hakkında Bazı Değerlendirmeler”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, C.1, İstanbul 2010, s.441-472.

BUSSANI, Mauro/ PALMER, Vernon Valentine/ PARISI, Francesco, “Liability for Pure Financial Loss in Europe: An Economic Restatement”, 51, American Journal of Comparative Law, 2003, s. 113- 162.

BUZ, Vedat, “Aynı Şahsın Farklı Hukuki Sebeplerle Sorumluluğu: TBK m. 60 Üze- rine Düşünceler”, 29, BATİDER, 2013, s. 19-57.

ÇAĞLAYAN AKSOY, Pınar, Hukuka ve Ahlaka Aykırılık Unsurları Çerçeve- sinde Salt Malvarlığı Zararlarının Tazmini, İstanbul 2016.

EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2015.

GOMEZ, Fernando/ RUIZ, Juan Antonio, “The Plural -and Misleading- Notion of Economic Loss in Tort: A Law and Economics Perspective”, InDret, 4, 2002, s. 2-28.

GUYAZ, Alezandre/ EIGENMANN, Muriel Vautier, “Le Dommage Purement Eco- nomique”, Colloque du Droit de la Responsabilité Civile 2013, ed.Franz Werro, Pascal Pichonnaz, 2013, s. 218-242.

HATEMİ, Hüseyin, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, İstanbul 1998.

HATEMİ, Hüseyin/ GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul 2017.

KARAKAŞ, Fatma Tülay/ SÖĞÜTLÜ ERİŞGİN, Özlem, “Tarihsel Açıdan Mal- varlığı Zararı ve Bu Zararın Belirlenmesi”, 23, BATİDER, 2006, s. 157-181.

KOZIOL, Helmut, “Compensation for Pure Economic Loss From a Continetal Lawyer’s Perspective”, Pure Economic Loss, Viyana 2004, s. 141-161. (Koziol, Continental Lawyer’s Perspective)

KOZIOL, Helmut, “Recovery for Economic Loss in the European Union”, Arizona Law Review, Vol. 48, 2006, s. 871-895. (Koziol, Recovery for Economic Loss)

KURTULAN, Gökçe “Haksız Fiilde Hukuka Aykırılık Unsuru”, MÜHFD, C. 23, S. 1, İstanbul 2017, s. 465-503.

MACGRATH, Michael, “The Recovery of Pure Economic Loss in Negligence- An Emerging Dichtomy”, Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 5, No. 3, 1985, s. 350-377.

NOMER, Haluk, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2013.

OMODEI-SALE, Riccardo/ ZACCARIA, Alessio, “Compensation for Pure Econo- mic Loss Under Italian Law”, Pure Economic Loss, Viyana 2004, s. 48-55.

OĞUZMAN, Kemal/ BARLAS, Nami, Medeni Hukuk, İstanbul 2016.

OĞUZMAN, Kemal/ ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2016.

ÖZDEN, Selin, “Karşılaştırmalı Hukukta Salt Malvarlığı Zararları”, 26, BATİDER, 2010, s. 89-125.

RADE, Christophe/ BLOCH, Laurent, “Compensation for pure Economic Loss Under French Law”, Pure Economic Loss, Viyana, 2004, s. 41-47.

RIZZO, Mario J., “A Theory of Economic Loss in the Law of Torts”, Journal of Legal Studies, Vol. XI, 1982, s. 281-310. (Rizzo, Theory of Economic Loss)

RIZZO, Mario J., “The Economic Loss Problem: A Comment on Bishop”, Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 2, 1982, s. 197-206. (Rizzo, A Comment on Bishop)

SANLI, Kerem Cem, Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi, İstanbul 2007.

SEROZAN, Rona, “Yargıtay’ın Tepki Çeken Son Tazminat Kararlarında Göze Ba- tan Hukuksal Yanılgılar ve Bunları Tetikleyen Muhafazakâr İdeoloji”, Güncel Hukuk, s. 36-40.

SEROZAN, Rona, Kocayusufpaşaoğlu/ Hatemi/ Serozan/ Arpacı, Borçlar Hu- kuku Genel Bölüm, C.3, İstanbul 2016.

ŞEN ÖZÇELİK, Nesli, “Salt Malvarlığı Zararı ve Bu Zararın Tazmin Edilebilirliği”, Sorumluluk Hukuku Seminerler, İstanbul 2016, s. 413-443.

TANDOĞAN, Halûk, Türk Mes’uliyet Hukuku, İstanbul 2010.

TEKİNAY, Selahattin Sulhi/ AKMAN, Sermet/ BURCUOĞLU, Haluk/ ALTOP, Atilla, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1993.

VAN BOOM, Willian, “Pure Economic Loss: A Comparative Perspective”, Pure Economic Loss, Viyana 2004, s. 1-40.

WERRO, Franz, La Responsabilité Civile, Berne 2011.

WITTING, Christian, “Compensation for Pure Economic Loss From a Common Lawyer’s Perspective”, Pure Economic Loss, Viyana 2004, s. 102-140.

www.kazanci.com. (Erişim tarihi: 22.06.2018)

www.swisslex.ch. (Erişim tarihi: 22.06.2018)