DĠJĠTAL VASĠYETNAME VE VASĠYETLERĠN ġEKLE UYGUNLUĞUNUN TÜRK POZĠTĠF HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

Teknolojinin geliĢmesi ve dijital ortamda veri oluĢturulmasına yarayan araçların ortaya çıkması neticesinde son zamanlarda dijital ortam üzerinden ölüme bağlı son arzuların açıklanmasına sıkça rastlanmaktadır. Bu çalıĢmada, bu yöntemlerle açıklanan irade açıklamalarının Türk miras hukukunda Ģeklî anlamda ölüme bağlı tasarrufların tabi olduğu “numerus clausus” prensibi karĢısında nasıl yorumlanması gerektiği ve “favor testamenti” yaklaĢımla bunların geçerli olarak ayakta tutulup tutulamayacağı karĢılaĢtırmalı hukuktaki geliĢmelerle birlikte Türk pozitif hukuku açısından incelenmektedir. Bu çerçevede dijital platformlarda yapılan yazılı, elektronik yazı ve imzalı, biyometrik yazı ve imzalı vasiyetnameler ile görüntü ve/veya sesli vasiyetname ve vasiyetlerin -de lege lata- geçerli sayılıp sayılamayacağı ve fonksiyonel yaklaĢımla bunlardaki tipik Ģekil eksikliklerinin aĢılıp aĢılamayacağı üzerinde durulmaktadır.

AN ANALYSIS OF ELECTRONIC (WRITTEN) AND VIDEO-AUDIO WILLS’ COMPLIANCE IN THE MEANS OF FORMALITY UNDER TURKISH CURRENT LAW

As a consequence of the advancements in technology and emergence of data generation devices, it has been widely observed that many individuals prefer to express their last wishes before death on digital environment within the recent years. In this paper, it is analyzed how these methods of intent of will should be interpreted according to the principle of “numerus clausus”, which form of testamentary dispositions are subject to and whether the methods are considered valid by the approach of “favor testamenti”, under Turkish current law, taking account of the developments in comparative law. Within this context, it has been reviewed whether written, electronically written and signed, biometric texts, visual and/or audio wills created on digital platforms could be - de lege lata- valid or not and whether it is possible to overcome the typical defects in form by utilizing the functional approach.

___

ABT Daniel, Die Ungültigkeitsklage im schweizerischen Erbrecht unter besonderer Berücksichtigung von Zuwendungen an Vertrauenspersonen, Helbing & Lichtenhahn Verlag, Basel-Genf-München, 2002.

AKKANAT Halil, “El yazısı ile Vasiyetnamede Vasiyetname Metninin Özellikleri”, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. YaĢ Günü Armağanı, 2. Cilt, Beta Yayınları, Ġstanbul, 2001, ss. 799-815.

ANTALYA Gökhan / SAĞLAM Ġpek, Miras Hukuku - Marmara Hukuk Yorumu, Cilt III, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.

ATEġ Emir, “Yargıtay Kararları Bağlamında Noterlerin Resmî Vasiyetnamelerden Kaynaklanan Hukukî Sorumluluklarının Ġrdelenmesi”, Doktrin ve Uygulama Bağlamında Noterlerin Hukukî Sorumluluğu Sempozyumu, Ġstanbul 1-2 Mart 2019, ss. 1-41. https://www.noterlikrehberi.net/rehber/vasiyetnameler-emir-ates-yargitayuyesi.html?zoom_highlightsub=emir+ate%C5%9F (EriĢim Tarihi: 10.5.2020).

ATLI Banu, Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü ve Hükümden DüĢmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.

AYBAY Aydın, Miras Hukuku Dersleri, 3. Bası, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No. 15, Ġstanbul, 2002.

BAYGIN Cem, “Ölüme Bağlı Tasarruflarda Yorum”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. IV, S. 1- 2, ss. 567-594.

BERKĠ ġakir, “Romada Miras Hukuku”, Ankara Üniversitesi Hukuku Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1-4, 1953, ss. 542-576.

BEYER Gerry W. / HARGROVE Claire G., “Digital Wills: Has the Time Come for Wills to Join the Digital Revolution?”, Ohio Northern University Law Review, No. 33, 2007, ss. 865-902.

BĠRĠNCĠOĞLU Ġsmail / ÖZKARA Erdem, “Adlî Belge Ġncelemelerinde Bilinmeyenler, Örneklerle Yazı ve Ġmza Analizi ile Islak Ġmza Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 87, 2010, ss. 403-433.

BĠRĠNCĠOĞLU Ġsmail / KURTAġ Ömer/ ÇAKIR Ġsmail, vd., “El Yazısı Ġncelemelerinde Fulaj Kavramı,” Adlî Bilimler Dergisi, Cilt 9, Sayı 2, 2010, ss. 32-37.

BODDERY Scott S., “Electronic Wills: Drawing a Line in the Sand Against Their Validity”, Real Property, Trust and Estate Law Journal, Vol. 47, No. 1 (Spring 2012), ss. 197-212.

BREITSCHMID, Peter, Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II, 4. Auflage, Hrsg.: Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Geiser, Thomas, Helbing & Lichtenhahn Verlag, Basel, 2011.

CROUS Ninette, “A Comparative Study of the Legal Status of Electronic Wills”, North-West University, Yüksek Lisans Tezi, Mayıs 2019. https://repository.nwu.ac.za/bitstream/handle/10394/33493/28376404%20NA%20C rous.pdf?sequence=1 (EriĢim Tarihi: 10.5.2020).

DORJEE-GOOD Andrea, CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Erbrecht, Art. 457-640 ZGB, 3. Auflage, Hrsg. Breitschmid, Peter/Jungo, Alexandra, Schulthess Verlag, Zürich, 2016.

DURAL Mustafa, El Yazılı Vasiyetname, Ġstanbul Üniversitesi Yayınları, Ġstanbul, 1967.

DURAL Mustafa / ÖZ Turgut: Türk Özel Hukuku Cilt IV, Miras Hukuku, Filiz Kitabevi, Ġstanbul, 2019.

EREN Fikret, Türk Medenî Hukukunda Ölüme Bağlı Tasarrufların Ġptali Davası, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1966.

EREN Fikret / YÜCER AKTÜRK Ġpek, Türk Miras Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.

ERGÜNE Mehmet Serkan, Vasiyetnamenin Yorumu, On Ġki Levha Yayıncılık, Ġstanbul, 2011.

FOERSTE Ulrich: “Die Form des Testaments als Grenze seiner Auslegung”, Deutsche Notar Zeitschrift, Heft 2, 1993, ss. 84-100.

GEE Kyle B., “Electronic Wills and the Future: When Today‟s Techie Youth Become Tomorrow‟s Testators”, 2015. https://www.sssblaw.com/media/1140/chapter_1_gee_electronic_ wills_and_the_ future_2015_pliskin_2015918.pdf (EriĢim Tarihi: 10.5.2020).

GÖNEN Doruk, El Yazılı Vasiyetname, Legal Yayınevi, Ġstanbul, 2007.

GRANT Joseph K., “Shattering and Moving Beyond the Gutenberg Paradigm: The Dawn of the Electronic Will”, University of Michigan Journal Law of Reform, Vol. 42, No. 1, 2008, ss. 105-139.

GRUNDMANN Stefan, “Favor Testamenti: Zu Formfreiheit und Formzwang bei privatschriftlichen Testamenten”, Archiv für die civilistische Praxis, 187. Band, Heft 4/5, 1987, ss. 429-476.

GÜNAL A. Nadi, “Roma Miras Hukuku‟na Genel Bir BakıĢ ve Vasiyet Yolu ile Miras”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 44, Sayı 1, Ocak 1995, ss. 425-442.

HALL Paige, “Welcoming E-Wills into the Mainstream: The Digital Communication of Testamentary Intent, Nevada Law Journal, Vol. 20, Issue 1, Fall 2019, ss. 339-372.

HARVARD LAW REVIEW DEVELOPMENTS IN THE LAW - MORE DATA, MORE PROBLEMS238, Chapter Four: What is an Electronic Will”, Harvard Law Review, Vol. 131, No. 6, April 2018, ss. 1790-1811.

HATEMĠ Hüseyin, Miras Hukuku, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, Ġstanbul, 2014.

HEDLUND Richard: “Introducing a Dispensing Power in English Succession Law”, Trusts & Trustees, Vol. 25, No. 7, September 2019, ss. 722-729.

HERGENRÖDER Cyril H., “Testieren 2.0: Errichtung eines digitalen eigenhändigen Testaments mittels Touch- oder Smartpen?”, Zeitschrift für Erbrecht und Vermögensnachfolge, No. 1, 2018, ss. 7-11.

HIRSCH, Adam J., “Technology Adrift: In Search of a Role for Electronic Wills, Boston College Law Review, Vol. 61, 2020, ss. 827- 903.

HORTON David, “Tomorrow‟s Inheritance: The Frontiers of Estate Planning Formalism”, Boston College Law Review, Vol. 58, Issue 2, 2017, ss. 539-598 (Kısaltma: Formalism).

HORTON David, “Wills Without Signatures”, Boston University Law Review, Vol. 99, 2019, ss. 1623-1685 (Kısaltma: Wills).

ĠMRE Zahit / ERMAN Hasan, Miras Hukuku, 6. Bası, Der Yayınları, Ġstanbul, 2006.

ĠNAN Ali Naim / ERTAġ ġeref / ALBAġ Hakan, Miras Hukuku, 10. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.

KAYAK Sevgi, “Türk Hukukunda Sözlü Vasiyetname”, Ġstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 58, Sayı 1-2, ss. 189-220.

KESER BERBER Leyla, “Biyometrik Ġmza ve Türk Borçlar Kanunu‟ndaki Yazılı ġekil ġartı ile Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki Ġmza Açısından Yeri”, Ġstanbul Bilgi Üniversitesi BiliĢim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü Yayınları, Ağustos 2019, ss. 1-12.

KILIÇOĞLU YILMAZ Kumru, “Resmî Vasiyetname”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 133, 2017, ss. 369-392.

KOCAYUSUFPAġAOĞLU Necip, Miras Hukuku, 3. Bası, Filiz Kitabevi, Ġstanbul, 1987.

KOÇANO RODOSLU Emine, “KKTC Hukuku‟nda Yasal ve Ġradî Mirasçılığın Kazanılması ve Kaybedilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, 2018, ss. 265-291.

KORKMAZ Yunus / BOYACI Aytuğ, “Adlî BiliĢim Açısından Ses Ġncelemeleri”, Fırat Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 30, Sayı 1, 2018, ss. 329-343.

KOYUNCU Ferhat, Sözlü Vasiyetname, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014.

KÖPRÜLÜ Bülent, Miras Hukuku Dersleri, 2. Bası, Ġstanbul Fakülteler Matbaası, Ġstanbul, 1985.

KURġAT Zekeriya, “Yazılı ġekil ġartının Unsuru Olan Ġmzanın Elektronik Ekrana Atılmasını Etkisi”, Ġstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 75, Sayı 1, 2017, ss. 413-430.

LANG Andrew G., “Formality v Intention - Wills in an Australian Supermarket”, Melbourne University Law Review, Vol. 15, Issue 1, June 1985, ss. 82-115.

LANGBEIN John H., “Substantial Compliance with the Wills Act”, Harvard Law Review, Vol. 88, Issue 3, January 1975, ss. 489-531.

LEIPOLD Dieter, in Münchener Kommentar zum BGB, 8. Auflage, Beck Verlag, München, 2020.

LITZENBURGER Wolfgang, in Beck Online Kommentar BGB, Hrsg. Bamberger, Heinz Georg/Roth, Herbert/Hau, Wolfgang/Poseck, Roman, 53. Edition, München, 2020.

OĞUZMAN M. Kemal, Miras Hukuku, 6. Bası, Filiz Kitabevi, Ġstanbul, 1995.

OĞUZMAN, M. Kemal / BARLAS, Nami, Medenî Hukuk, 25. Bası, Vedat Kitapçılık, Ġstanbul, 2019.

OKTAY ÖZDEMĠR Saibe, “Ölüme Bağlı Tasarruflara ĠliĢkin Bazı Sorunlara Genel BakıĢ”, ss. 1-13. https://www.noterlikrehberi.net/rehber/idh_topic10440.html?zoom_highlightsub=v asiyetname (EriĢim Tarihi: 10.5.2020).

ORUÇ Murat, “Electronic Will”, Ġstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 76, Sayı 1, 2018, ss. 205‒219.

ÖNCÜ Özge, “Vasiyetnamelerin Yorumunda Ġma Teorisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 2, 2018, ss. 307-374.

ÖZBEK Mustafa Serdar, “Elektronik Ortamda Düzenlenen Noter Senetleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk AraĢtırmaları Dergisi, Prof. Dr. Cevdet Yavuz‟a Armağan, Cilt 2, 2016, ss. 2213-2282.

ÖZTAN Bilge, Miras Hukuku, 7. Bası, Ankara, 2016.

ROSSNAGEL Alexander, “Anm. zu OLG München: Keine Wahrung der Schriftform bei Unterzeichnung auf einem elektronischen Schreibtablett”, Heft 49, NJW, 2012, ss. 3584-3587.

SAVAġ Abdurrahman, “Ġnternet Ortamında Yapılan Tek Taraflı Hukukî ĠĢlemler ve Özellikle Elektronik Vasiyetname”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, 2007, ss. 51-91.

SCHOLZ Philipp, “Digitales Testieren - Zur Verwendung digitaler Technologien beim eigenhändigen und Nottestament de lege lata et ferenda”, Archiv für die civilistische Praxis, 219. Band, Heft 1, Februar 2019, ss. 100-137.

SEROZAN Rona, içinde Serozan, Rona / Engin, Baki Ġlkay, Miras Hukuku, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.

STICHERLING Philipp, in Münchener Kommentar zum BGB, 8. Auflage, Beck Verlag, München, 2020.

STÜRNER Rolf, in Jauernig BGB Kommentar, 17. Auflage, Beck Verlag, München, 2018.

ġENOCAK Zarife, “Dijital Ġmza ve Dijital Ġmzanın Borçlar Kanunu Hükümleri Açısından Ele Alınması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 50, Sayı 2, 2001, ss. 97-135.

TANRIVER Süha, “Noterler Tarafından Elektronik Ortamda Yapılabilecek Olan ĠĢlemler ve Bu ĠĢlemlerin GerçekleĢtirilmesi Usulü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 65, Sayı 4, Aralık 2016, ss. 3677-3686.

UMUR Ziya, “Roma Miras Hukuku‟nun Ana Hatları”, Ġstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 1-4, 1965, ss. 159-195.

VOIT Wolfgang, in Testament und Erbvertrag, Hrsg. Reimann, Wolfgang/Bengel, Manfred/Dietz, Florian, 7. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln, 2020.

de WECK Christoph, “Testament: Die Formstrenge Lebt”, Private Magazin, Sayı 4, 2006, ss. 16-17.

WEIMAR Peter, Die gesetzlichen Erben; Die Verfügungsfähigkeit, Die Verfügungsfreiheit, Die Verfügungsarten, Die Verfügungsformen, Art. 457-516 ZGB, BK - Berner Kommentar, Band/Nr. III/1/1/1, Bern, 2009.

YILDIRIM Arzu / VEREP Gökbüke Deren, “Elektronik Vasiyetname ve Geçerlilik KoĢulları”, Part 16, Summer 2018, GSI Arcticletter, ss. 263-274.

ZAŁUCKI Mariusz, “Testamentary Succession, New Technologies and Recodification: On the Research that Needs to Be Conducted”, Societas Et Iurisprudentia, Volume II, Issue 2, 2014, ss. 19-34 (Kısaltma: Testamentary).

ZAŁUCKI Mariusz, “A Video-Testament on the Possibilities of Audiovideo Format for Disposition of Property Upon Death”, Istorie, Cultura, Cetatenie in Uniunea Europeana 1, 2019, ss. 131-142 (Kısaltma: Video).