DENĠZYOLUYLA YAPILAN EġYA TAġIMALARINDA FĠĠLĠ TAġIYAN KAVRAMI

Deniz yoluyla yapılan eĢya taĢımalarında taĢıma iĢi, çoğu halde, akdi taĢıyandan baĢka kiĢiler tarafından yerine getirilir. Yük veya gecikme zararları nedeniyle sorumlu tutulmaları söz konusu olabilecek bu kiĢiler ile zarar gören arasında akdi bir iliĢki çoğu zaman yoktur. Türk Ticaret Kanunu (“TTK”), bu durumu dikkate alarak fiili taĢıyanın sorumluluğu hakkında düzenleme getirmiĢtir. Ancak, deniz yolu ile eĢya taĢımacılığı alanında fiili taĢıyanı hükme bağlayan TTK m.1191‟de tanım yapılmamıĢ olması, fiili taĢıyan sayılacak kimselerin belirlenmesinde bazı tereddütlere yol açmıĢtır. Bu çalıĢmanın amacı, Deniz Ticareti Hukukunun bir özelliği olarak görülen aynı gemi üzerinde kurulmuĢ deniz ticareti sözleĢmeleri silsilesinde yük veya gecikme zararı nedeniyle fiili taĢıyan sıfatıyla sorumlu tutulabilmesi mümkün kiĢileri açığa çıkartmaktır.

THE CONCEPT OF ACTUAL CARRIER IN CARRIAGE OF GOODS BY SEA

Carriage of goods by sea is mostly conducted by other persons than the contractual carrier. Most of the time, there exist no contractual relation between the persons who may be held liable due to delay or cargo damages and the injured party. Turkish Commercial Code, taking this situation into account, has regulated the liability of the contractual carrier. However, the fact that no definition has been given in the art. 1191 of Turkish Commercial Code regulating the actual carrier in the field of transportation of goods by sea, causes hesitations while determining the persons who will be deemed as actual carriers. The aim of this study is to reveal the persons who can be held liable as the actual carrier due to delay and cargo damages within the series of contracts drawn up on the same vessel, which is seen as one of the features of the Commercial Maritime Law.

___

ADEMUNI-ODEKE, Bareboat Charter (Ship) Registration, Kluwer Law International, Lahey, 1998.

AKINCI Sami, Deniz Hukuku Navlun Mukaveleleri, Ġstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ġstanbul, 1968.

AKĠPEK ġebnem, Alt Vekalet, Yetkin, Ankara, 2003.

AKSOY Sami, TaĢıma Hukukunda Fiili TaĢıyıcı, On Ġki Levha, Ġstanbul, 2015.

ARKAN Sabih, Karada Yapılan EĢya TaĢımalarında TaĢıyıcının Sorumluluğu, Banka ve Ticaret Hukuku AraĢtırma Enstitüsü, Ankara, 1982.

ATAMER Kerim, “2002 Atina SözleĢmesi‟nde ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısı‟nda Deniz Yolu ile Yolcu TaĢıma SözleĢmesi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi (“Batider”), Cilt XXIV, Sayı 3, 2008, s.103-213. (AnılıĢ: 2002 Atina SözleĢmesi)

ATAMER Kerim, “Yeni Türk Hukuku Uyarınca Incorporation, FIOST ve Arbitration London Kayıtları ile Bazı Güncel Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi”, Deniz Hukuku Dergisi, Yıl 11, Sayı 1-4, s.241-342. (AnılıĢ: FIOST Kayıtları)

ATAMER Kerim/ SÜZEL Cüneyt, “Construction Problems in the Rotterdam Rules Regarding the Identy of the Carrier, Rotterdam Rules”, The United Nations Convention on Contracts for the International Carriage of Goods Wholly or Partly by Sea an Appraisal of the “Rotterdam Rules (ed.Meltem Deniz Güner-Özbek), Springer, Ġstanbul, 2011, s.155-199.

BONASSIES Pierre/ SCAPEL Christian, Traité de Droit Maritime, 3. Bası, LGDJ, Paris, 2016.

CAN Mertol, CMR ve Alman Ticaret Kanunu ile Mukayeseli Olarak Türk TaĢıma Hukukunun Genel Esasları, Birinci Cilt, TaĢıma Hukukuna GiriĢ, EĢya TaĢıma ĠĢleri, Ġmaj, Ankara, 2017.

ÇAĞA Tahir/ KENDER Rayegân, Deniz Ticareti Hukuku II Navlun SözleĢmesi, 10.Bası, On Ġki Levha, Ġstanbul, 2010.

GÜNAY BarıĢ, Hazırlık ÇalıĢmalarının IĢığında Lahey/Visby Kuralları (Rotterdam kuralları ile KarĢılaĢtırmalı Olarak), Yetkin, Ankara, 2013.

DEMĠR Ġsmail, 2002 Atina SözleĢmesi Çerçevesinde Deniz Yoluyla Yolcu TaĢıma, Yetkin, Ankara, 2020.

EDER Sir Bernard/ BENNETT Howard/ BERRY Steven/ FOXTON David/

SMITH Christopher F., SCRUTTON on Charterparties and Bills of Lading, 22. Bası, Sweet & Maxwell, Londra, 2011.

ILGIN Sezer, “Alt Navlun SözleĢmeleri ve Konuya ĠliĢkin Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Deniz Hukuku Dergisi, Yıl 2, Sayı 2-3, s.39-77.

KARA Hacı, Rotterdam Kuralları’na Göre TaĢıyanın Zıya, Hasar veya Gecikmeden Kaynaklanan Zararlardan Sorumluluğu, Legal, Ġstanbul, 2014.

OKAY Sami, Deniz Ticareti Hukuku, Cilt II Navlun Mukaveleleri, Denizde Yolcu TaĢıma ve Deniz Ödüncü Mukaveleleri, Ġstanbul Üniversitesi Yayınları, 2. Bası, Ġstanbul 1971.

SÖZER Bülent, Deniz Ticareti Hukuku- I (Ders Kitabı) GiriĢ, Gemi, Donatan ve Navlun SözleĢmeleri, Vedat Kitapçılık, Ġstanbul 2013.

SÜZEL Cüneyt/ DAMAR Duygu, “Kısmen veya Tamamen Deniz Yoluyla EĢyanın Milletlerarası TaĢınması SözleĢmelerine ĠliĢkin BirleĢmiĢ Milletler SözleĢmesi (Rotterdam Kuralları)”, Batider, Cilt XXVI, Sayı 2, 2010, s.147-240.

ÜLGEN Hüseyin, Uluslararası TaĢımacılık ve Hukuki Sorunları, Ġstanbul Ticaret Odası Yayınları, Ġstanbul, 1988.

ÜLGENER Fehmi, Çarter SözleĢmeleri II Zaman Çarteri SözleĢmeleri, Der Yayınları, Ġstanbul, 2016.

YALÇINDURAN Türker, Alt Ġstisna (TaĢeronluk) SözleĢmeleri, Yetkin, Ankara, 2000.

YAZICIOĞLU Emine, Hamburg Kurallarına Göre TaĢıyanın Sorumluluğu Lahey/Visby Kuralları ile KarĢılaĢtırmalı Olarak, Ġstanbul 2000. (AnılıĢ: TaĢıyanın Sorumluluğu)

YAZICIOĞLU Emine, Kender/Çetingil Deniz Ticareti Hukuku, Gözden GeçirilmiĢ ve GeniĢletilmiĢ 15. Baskı, Filiz Kitabevi, Ġstanbul, 2020.

YEġĠLOVA Ecehan, TaĢıyıcının CMR Hükümlerine Göre Yardımcı ġahıslarının ve Müteakip TaĢıyıcıların Eylemlerinden Doğan Sorumluluğu (CMR madde 3, 34 vd.), Yetkin, Ankara, 2004.

YETĠġ ġAMLI Kübra, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre TaĢıyanın Zıya, Hasar veya Geç Teslimden Sorumluluğu, On Ġki Levha, Ġstanbul, 2013.