Değerler Hiyerarşisi Olarak Temel Norm: Anayasa

Değerler birey ve toplumlara istikamet tayin eder. Hayatın amacı ve anlamı kadar dayanılan temeller de içselleştirilen değerlerle ilişkilidir. Kişiler kadar toplumlar da zaman (tarih) ve mekân (ülke) içindeki varlıklarını anlamlandırırken değerlere atıf yapmak zorunda kalır. Anayasalar yalnızca toplumun her kesimi için bağlayıcı hükümler içermekle kalmaz aynı zamanda birbiriyle çatışan ve birbirlerini dışlayan değerlerin sıralamasını da yaparak önemli olanı önemsiz olandan ayırır. Önem sıralamasının kalıcılığı ve sağlamlığı ise toplumsal değerlerin anayasalarda güçlü bir şekilde temsil ve ifade edilmesine bağlıdır. Orta ve uzun vadede bu gayeye sadece uyulması zorunlu kuralların, toplumun çoğunluğunca benimsenip tercih edilen değer yargılarını kapsaması hiç değilse saygı duymasıyla ulaşılabilir. Özgürlük, mülkiyet, eşitlik, adalet arasından tercih sıralamasında hangisinin ilk sıraya yerleştirildiğini öğrenmek için anayasal belgelere baktığımızda “çoğunlukla” ilk ikisinin üstün değer olarak kabul ve tercih edildiği görülür. Makale, yalnızca bilim yoluyla elde edilemeyen değerlerin zorunluluk içermediğini göstermekle kalmaz aynı zamanda liberal anayasaların değer tercihlerinin burjuva sınıfı çıkarlarıyla uyumlu olduğunu da işaret eder.

Hierarchy of Values As a Basic Norm: Constitution

Values determine a direction for individuals and societies. The foundations relied on, as well as the purpose and meaning of life, are related to the internalized values. Societies, as well as individuals, need to refer to values while making sense of their existence in time (history) and space (country). Constitutions not only comprise binding provisions for all segments of the society but at the same time distinguish the significant from the insignificant by prioritizing conflicting and exclusionary values. The persistence and robustness of the order of importance depend on the strong representation and expression of social values in the constitutions. In the medium and longterm, this objective can be achieved solely through the inclusion of value judgments, which the majority of the society preferred and adopted, into the compulsory rules, or at least by being respected by such rules. When we look at the ranking of liberty, property, equality, and justice to inquire which is given the first place in constitutional documents, we see that the first two are always preferred and accepted as higher values. This article not only demonstrates that the values cannot be achieved by science does not include imperativeness but also indicates that value preferences of liberal constitutions are compatible with interests of the bourgeois.

PDF

___

AKAL, Cemal Bâli; Hukuk Nedir?, Dost Kitabevi, Ankara, 2017.

AKIN, İlhan; Kamu Hukuku, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1993.

ARAL, Vecdi; Toplum ve Adaletli Yaşam, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1988.

ARAL, Vecdi; İnsan ve Mutlu Yaşam/ Yaşamın Anlamı, Der Yayınları, İstanbul, 1992.

BARNETT, Hilaire; Constitutional and Administrative Law, Cavendish Publishing, London, 2002.

BOYAR, Oya; “Mülkiyet Hakkı”, Sibel İnceoğlu (Edt.), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa/Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, Beta Basım Yayım, İstanbul, 2013.

CONCIL OF EUROPE, European Court of Human Rights, F-67075 Strasbourg cedex.

DRACOPOULOU, Souzy, “Major trends in applied ethics, including the ethics of social work”, Linda Bell/Trish Hafford-Letchfield (Edt.), Ethics, Values and Social Practise, Open University Press, Berkshire, England, 2015

ELSTER, Jon; Reason and Rationality, (Translated by Steven Rendall), Princeton University Press, New Jersey, 2009.

FEYNMAN, Richard P.; Her Şeyin Anlamı (Çev. Osman Çeviktay), Alfa Yayınları, İstanbul, 2016.

FOUCAULT, Michel; Ders Özetleri 1970-1982, (Çev. Selahattin Hilav), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1993.

FUKUYAMA, Francis; Tarihin Sonu mu? (Çev. Yusuf Kaplan), Rey Yayıncılık, Kayseri. (Tarih Yok)

GEORGESCU-ROEGEN, Nicholas; “Utility”, David L. Sills (Edt.), International Encyclopedia of the Social Sciences, Volume 16, The Macmillian Company & The Free Press, USA, 1968.

GORDON, Donald F.; “Value, Labor Theory Of”, David L. Sills (Edt.), International Encyclopedia of the Social Sciences, Volume 16, The Macmillan Company & The Free Press, USA, 1968.

HEIDEGGER, Martin; Being and Time, (Translated by John Macquarrie & Edward Robinson), Basil Blackwell Publisher, Oxford, 1985.

HABERMAS, Jürgen; Between Facts and Norms, Contributions to a Discourse Theory of Law and Democracy, The MIT Press, Cambridge and Massachussets, 1996.

HAFFORD, Trish Letchfield-

DILLON, Jean; “The contribution of education and learning for ethical practice: situating ethics and values within the social work continuum”, Linda Bell/Trish Hafford-Letchfield (Edt.), Ethics, Values and Social Practise, Open University Press, Berkshire, England, 2015

HART, H. L. A.; Hukuk, Özgürlük ve Ahlak (Çev. Erol Öz), Dost Kitabevi, Ankara, 2000.

HAYEK, Friedrich A.; Hukuk, Yasama ve Özgürlük (Çev. Atilla Yayla), Mustafa Erdoğan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2012.

JELLINEK, Georg; The Declaration of the Rights of Man and of Citizens/ A Contribution to Modern Constitutional History (Translated by Max Farrand), Henry Holt and Company New York, 1901.

KANT, Immanuel; Sürekli Barış, (Çev. Nejat Bozkurt), Say Yayınları, İstanbul, 2010. (Fikir Mimarları Dizisi- 2 KANT içinde)

KANT, Immanuel; Ahlak (Töreler) Metafiziğini Temellendirme, (Çev. Nejat Bozkurt), Say Yayınları, İstanbul, 2010. (Fikir Mimarları Dizisi- 2 KANT içinde)

KANT, Immanuel; Kamu Hukuku Transandantal (Deneyüstü/Aşkın) Kavramlarına Göre Politika ile Ahlak Arasındaki Uyum Üstüne, (Çev. Nejat Bozkurt), Say Yayınları, İstanbul, 2010. (Fikir Mimarları Dizisi- 2 KANT içinde)

KELSEN, Hans; Essays in Legal and Moral Philosophy (Translated by Peter Heath, D. Reidel), Publishing Company, Dordrecht- Holland, 1973.

KELSEN, Hans; Saf Hukuk Kuramı, (Çev. Ertuğrul Uzun), Nora Kitap, İstanbul, 2016.

KIERKEGAARD, Soren; Felsefe Parçaları ya da Bir Parça Felsefe, (Çev. Doğan Şahiner), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2005.

LUHMANN, Niklas; Law as a Social System, (Translated by Klaus A. Ziegert), Oxford University Press, New York, 2004.

MARX, Karl - ENGELS, Frederick; Manifesto of The Communist Party, Foreign Languages Press, Peking, 1970.

MENGÜŞOĞLU, Takıyettin; Değişmeyen Değerler, Değişen Davranışlar/ Felsefi Ethik İçin Kritik Bir Hazırlık, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1965.

NIETZSCHE, Friedrich; Deccal/Hristiyanlığa Lanet, (Çev. Oruç Aruoba), Hill Yayın, İstanbul, 1995.

NIETZSCHE, Friedrich; Ahlakın Soykütüğü Üstüne, (Çev. Ahmet İnam), Gündoğan, Ankara, 1998.

NIETZSCHE, Friedrich; Putların Alacakaranlığı, (Çev. Mustafa Tüzel), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2017.

NIETZSCHE, Friedrich; İyinin ve Kötünün Ötesinde, (Çev. Mustafa Tüzel), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2017.

POLLOCK, Joycelyn M.; Ethical Dilemmas and Decisions in Criminal Justice, Wadsworth Cengage Learning, Belmont, 2010.

RICARDO, David; Siyasal İktisadın ve Vergilendirmenin İlkeleri, (Çev. Barış Zeren), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.

SCHMITT, Carl; Constitutional Theory, (Translated and edited by Jeffrey Seitzer), Duke University Press Durham and London, 2008.

SPINOZA, Benedictus - LEIBNIZ Wilhelm; Monadoloji/Kavrayış Gücünün Gelişimi (Çev. Can Şahan), Kuram Yayınları, İstanbul. (Tarih Yok)

SPINOZA, Benedictus; Etika, (Çev. Hilmi Ziya Ülken), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2009.

SPINOZA, Benedictus; Teolojik Politik İnceleme, (Çev. Cemal Bali Akâl-Reyda Ergün),Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2010.

ÜLKEN, Hilmi Ziya; Bilgi ve Değer, Doğu Batı Yayınları, İstanbul, 2016.

WEBER, Max; Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (Çev. Zeynep Aruoba), Hil Yayın, İstanbul, 1997.

WHITTINGTON, Colin - WHITTINGTON, Margaret; “Partnership working, ethics and social work practice”, Linda Bell/Trish Hafford-Letchfield (Edt.), Ethics Values and Social Practise, Open University Press, Berkshire, England, 2015.

WITTGENSTEIN, Ludwig; Tractatus Logico-Philosophicus, (Çev. Oruç Aruoba), Metis, İstanbul, 2006.

YÜKSEL, Cüneyt; Devlette Etik/ Dünyada ve Türkiye’de Kamu Yönetiminde Etik Yasal Alt Yapı ve Uluslararası Uygulamalar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2010.